Tháng Năm đọc lại “Người đi tìm hình của nước”

Trong nhiều bài thơ viết về Bác đã trường tồn cùng năm tháng không thể không nhắc đến “Người đi tìm hình của nước” của nhà thơ Chế Lan Viên. Năm 1960, Bác Hồ 70 tuổi, sinh nhật Đảng tuổi 30, kỷ niệm 15 năm Ngày thành lập nước. Miền Bắc bừng lên không khí sôi nổi đầy hứng khởi thi đua lập công dâng Bác, dâng Đảng, Chế Lan Viên đã viết bài thơ này. Thi phẩm được đưa vào tập Ánh sáng và phù sa (1960), sau đó tuyển vào tập Hoa trước lăng Người (1977).

Trong “Người đi tìm hình của nước”, Nhà thơ Chế Lan Viên hồi ức, tái hiện những sự kiện lịch sử từ lúc Bác rời xa đất nước đến phút giây Bác trở về hôn lên hòn đất Tổ quốc. Ngay những câu thơ mở đầu đã lay động hàng triệu triệu trái tim khiến người đọc rưng rưng:

Đất nước đẹp vô cùng. Nhưng Bác phải ra đi

Cho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn Bác!

Khi bờ bãi dần lui làng xóm khuất

Bốn phía nhìn không bóng một hàng tre...

Bởi “xa nước rồi càng hiểu nước đau thương” nên khát vọng hòa bình, khát vọng độc lập, tự do cho Tổ quốc luôn nung nấu hiện về trong tâm trí Bác. Và hành trình cứu nước của Người là:

Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể

Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mỹ, châu Phi

Những đất tự do, những trời nô lệ,

Những con đường cách mạng đang tìm đi.

Sau những lênh đênh, người đọc như cùng xúc động theo Bác khi: Luận cương đến với Bác Hồ và Người đã khóc/Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lê-nin/Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp/Tưởng bên ngoài đất nước đợi mong tin.

Rồi cảm xúc vỡ òa:

Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc:

“Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi”

Hình của Đảng lồng trong hình của Nước

Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười.

Nhà thơ như thay Bác khẳng định đường hướng cách mạng mà Bác đã tìm ra:

Ôi! Đường đến với Lênin là đường về Tổ quốc

Tuyết Mát-xcơ-va sáng ấy lạnh trăm lần

Trong tuyết trắng như đọng nhiều nước mắt

Lênin mất rồi! Nhưng Bác chẳng dừng chân.

Luận cương của Lênin theo Người về quê Việt

Biên giới còn xa. Nhưng Bác thấy đã đến rồi.

Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất

Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai.

“Người đi tìm hình của nước” là một bài thơ có sức khái quát cao, giàu ý tưởng; nhiều câu thơ tinh luyện, lấp lánh trí tuệ. Bài thơ viết trên nền của cảm xúc rưng rưng tự hào và lòng biết ơn chân thành cùng những suy tưởng sâu sắc về hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Bác Hồ.

Đó là một hành trình dài với biết bao gian khổ, thử thách mà Người đã trải qua với mục đích thiêng liêng, cao cả: “Tìm hình của nước”. Với cách thức khai thác, xây dựng hình tượng và biểu đạt độc đáo, Chế Lan Viên đã thể hiện được một cách tự nhiên mà chính xác tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Cuộc đời của Bác là cao cả, lý tưởng của Người là vĩ đại, di sản của Người là vô cùng lớn lao. Tìm hình của nước, lắng nghe sự phôi thai của nước, hình dung ra con đường giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do cho dân tộc... đó là những mục tiêu cao cả nhưng không siêu hình, viển vông.

Tháng Năm đang về, tháng Năm có sinh nhật Bác, đọc lại vần thơ viết về Người chúng ta lại dâng trào niềm xúc động tự hào bởi: “Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ Tịch, Người anh hùng dân tộc vĩ đại và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta”.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/van-hoa/202505/thang-nam-doc-lai-nguoi-di-tim-hinh-cua-nuoc-7b4222d/