Trao “bài hát của nhân dân” về “tờ báo của nhân dân”: Tiếp nối hành trình lan tỏa giá trị bất diệt

Nửa thế kỷ sau ngày đất nước thống nhất, gia đình nhạc sĩ Phạm Tuyên đã quyết định trao quyền quản lý và sử dụng ca khúc "Như có Bác trong ngày đại thắng" cho Báo Nhân Dân.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên và Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh tại buổi lễ tiếp nhận. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Từ khoảnh khắc lịch sử năm 1975 khi bài hát lần đầu tiên được in trên trang báo, đến hôm nay trở lại với tòa soạn, khúc ca bất hủ ấy tiếp tục hành trình bền bỉ lan tỏa, như biểu tượng của niềm tin, tình yêu và sức mạnh đại đoàn kết dân tộc.

Địa chỉ tin cậy, gửi gắm niềm tin

Tại sự kiện nhạc sĩ Phạm Tuyên trao tặng bản thảo và bản quyền bài hát "Như có Bác trong ngày đại thắng" cho Báo Nhân Dân, bà Phạm Hồng Tuyến - con gái nhạc sĩ Phạm Tuyên, chia sẻ niềm xúc động: “Thay mặt gia đình, tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn và gửi gắm một tâm nguyện: Trao lại ca khúc 'Như có Bác trong ngày đại thắng' về một nơi xứng đáng để gìn giữ và lan tỏa – đó là Báo Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của Đảng, tiếng nói của nhân dân”.

Bà xúc động cho biết: “Trong gia đình, chúng tôi vẫn thường nói với nhau rằng 'Như có Bác trong ngày đại thắng' là bài hát của nhân dân. Cha tôi luôn giữ tâm niệm: Âm nhạc chỉ thật sự sống khi nó thuộc về công chúng. Vì thế, khi chúng tôi quyết định tặng lại toàn bộ quyền quản lý và sử dụng ca khúc cho Báo Nhân Dân, đó chính là cách tiếp nối tinh thần ấy”.

Quyết định này, theo bà Tuyến, không phải là dấu chấm hết cho quyền tác giả, mà là một dấu phẩy trong hành trình lan tỏa của ca khúc. Từ trang giấy vội vàng ghi ngoài hành lang khu tập thể, qua trái tim nhân dân, đến một cơ quan đại diện tiếng nói của nhân dân để tiếp tục đi xa, bền bỉ và sáng rõ hơn.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên cùng con gái Phạm Hồng Tuyến.

Mặc dù hằng năm, nhạc sĩ Phạm Tuyên vẫn có nguồn thu bản quyền khá ổn định, khoảng hơn 100 triệu đồng, thế nhưng, gia đình ông vẫn chấp nhận gác lại lợi ích kinh tế.

“Đây là tâm nguyện của cha tôi và cũng là sự thống nhất của gia đình. Chúng tôi tin rằng dưới sự quản lý của Báo Nhân Dân, ca khúc sẽ tiếp tục vang lên đúng nơi, đúng lúc, đúng cách: Trong những ngày lễ lớn, trong những tiết học, trong khoảnh khắc cộng đồng cần một điểm tựa tinh thần; và cả trong những phút giây đời thường khi chúng ta muốn nhắc nhau về giá trị hòa bình, độc lập”, bà nhấn mạnh.

Điều khiến bà xúc động nhất là khoảnh khắc cha ký vào quyết định trao tặng. “Bình thường, do tuổi cao, tay bố tôi run nhiều. Nhưng hôm ấy, ông dường như được tiếp thêm sức mạnh để viết thật rõ nét: Trao tặng Báo Nhân Dân / Ký tên / Phạm Tuyên. Có lẽ bố đã thấy thật sự vui mừng”, bà nhớ lại.

Ca khúc "Như có Bác trong ngày đại thắng" được nhạc sĩ Phạm Tuyên viết ngay ngắn trong cuốn sổ.

Cùng suy nghĩ đó, Thiếu tướng, nhạc sĩ, Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam Đức Trịnh khẳng định: “Gia đình nhạc sĩ Phạm Tuyên trao quyền quản lý ca khúc 'Như có Bác trong ngày đại thắng' cho Báo Nhân Dân mang ý nghĩa đặc biệt. Bởi lẽ, ngay từ ngày 2/5/1975, Báo Nhân Dân đã in ấn ca khúc này trên mặt báo, chỉ hai ngày sau đại thắng. Giờ đây, bài hát trở về với tờ báo của Đảng, tiếng nói của nhân dân, càng làm nổi bật tính biểu tượng rằng đây là ‘bài hát của nhân dân’, đã vang lên ở khắp mọi miền đất nước”.

Ông Đức Trịnh cho rằng, Báo Nhân Dân là địa chỉ tin cậy và xứng đáng nhất để gia đình nhạc sĩ gửi gắm không chỉ bút tích, mà cả bản quyền tác phẩm, để từ đó có thể tiếp tục tuyên truyền, khai thác và lan tỏa ca khúc, đặc biệt tới thế hệ trẻ.

Hội Nhạc sĩ Việt Nam sẽ luôn đồng hành cùng Báo Nhân Dân trong công tác gìn giữ và quảng bá, để ca khúc sống đúng với tinh thần là tiếng nói của nhân dân, giai điệu của niềm vui đại thắng Tổ quốc.

Theo ông, việc Báo Nhân Dân tiếp nhận quyền quản lý ca khúc sẽ càng bảo đảm cho bài hát lan tỏa rộng rãi trong nước và thế giới.

Ông nhấn mạnh: “Bản quyền không phải điều quan trọng nhất, quan trọng là cách sử dụng. Như trong sự kiện Concert 'Tổ quốc trong tim', ca khúc 'Như có Bác trong ngày đại thắng' đã vang lên ở phần kết, và hơn 50.000 khán giả cùng đồng thanh hát. Đó là một khoảnh khắc vô cùng xúc động, khẳng định sức sống bền bỉ của bài hát. Đây chính là cái kết viên mãn cho chương trình, và cũng là điểm mở để ca khúc tiếp tục được hát ở nhiều nơi, nhiều thế hệ”.

Phóng sự về nhạc sĩ Phạm Tuyên được trình chiếu tại buổi lễ tiếp nhận.

Khúc ca trường tồn cùng dân tộc Việt Nam

Nhắc lại thời khắc hơn nửa thế kỷ trước, con gái của nhạc sĩ Phạm Tuyên kể, vào những ngày cuối tháng 4/1975, khi cả nước chờ đợi thời khắc thống nhất, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết nên ca khúc trong một đêm duy nhất.

Chỉ sau hai ngày, vào chiều 30/4/1975, bài hát được thu thanh và phát trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam đúng lúc cả dân tộc vỡ òa trong niềm vui chiến thắng. Từ giây phút ấy, ca khúc đi vào ký ức không chỉ như một giai điệu thời cuộc, mà còn là tiếng reo mừng chung của dân tộc.

Bà Phạm Hồng Tuyến nhấn mạnh, sức sống bền lâu của bài hát bắt nguồn từ chính cái tên gọi giản dị, gần gũi: "Như có Bác trong ngày đại thắng". Trong khoảnh khắc trọng đại, mỗi người Việt Nam đều như thấy bóng dáng Bác Hồ trong niềm hân hoan của chính mình, từ con đường độc lập mà Bác đã chỉ ra, đến lời căn dặn giản dị nhưng kiên định về một nước Việt Nam tự do, độc lập và hạnh phúc.

“Bài hát vì thế đã vượt lên khỏi phạm vi một tác phẩm nghệ thuật, để trở thành tiếng lòng chung của toàn dân tộc”, bà nói.

Hành trình của ca khúc cũng là hành trình của nhân dân. Chỉ hai ngày sau chiến thắng, Báo Nhân Dân đã in trọn vẹn ca khúc trên số báo ra ngày 2/5/1975, mở đầu cho chặng đường giai điệu ấy lan tỏa từ sân trường, mái nhà, quảng trường đến cả các liên hoan quốc tế ở Italia, Cộng hòa Dân chủ Đức, Liên Xô, Nhật Bản, Tiệp Khắc... Rồi khi được đưa vào sách giáo khoa, bài hát bước vào đời sống nhiều thế hệ học sinh như một bài học cảm xúc về lịch sử.

Nhắc lại kỷ niệm cá nhân, Thiếu tướng, nhạc sĩ Đức Trịnh xúc động kể, bản thân là người trực tiếp tham gia chiến dịch năm 1975 và đã được nghe ca khúc trong những ngày đầu tiên tại Sài Gòn.

“Bài hát chỉ có mấy câu nhưng ai cũng có thể hát. Đó là một tác phẩm vừa ngắn gọn, vừa nghệ thuật và đầy chuyên nghiệp. Nó chạm tới trái tim mọi người bởi đã nói trọn niềm vui độc lập”, ông nhớ lại.

Các nhạc sĩ Đức Trịnh, Đỗ Hồng Quân và MC Nguyên Khang chụp ảnh lưu niệm cùng nhạc sĩ Phạm Tuyên và con gái.

Về phần mình, nhạc sĩ, Chủ tịch Ủy ban Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam Đỗ Hồng Quân bày tỏ: “Thế hệ chúng tôi là những người được truyền cảm hứng từ các bậc cha anh đi trước trên con đường âm nhạc chuyên nghiệp. Ngay từ những năm còn là thanh niên, giai điệu 'Như có Bác Hồ trong ngày đại thắng' đã vang vọng khắp đường phố Hà Nội, trở thành nguồn cảm hứng dồi dào cho những người làm công tác sáng tác”.

Ông cho rằng, đó là những ký ức không thể nào quên, gắn liền với thời khắc thiêng liêng của Tổ quốc – ngày miền nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, mở ra nền độc lập, tự do.

“Ca khúc ấy đã đi theo chúng tôi suốt chặng đường âm nhạc, như một phần ký ức, một nguồn năng lượng được tiếp thêm từ chiến thắng lịch sử”, ông xúc động chia sẻ.

Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới nhạc sĩ Phạm Tuyên, người đã viết nên một ca khúc đi cùng năm tháng, trở thành hành trang tinh thần cho nhiều thế hệ.

Ông khẳng định: “Đây là một đóng góp to lớn của nhạc sĩ Phạm Tuyên dành cho Đảng, cho nhân dân và cho giới văn học nghệ thuật. Tác phẩm ấy không chỉ gợi lên sự hào sảng, niềm tin và hy vọng, mà còn là tấm gương để các nhạc sĩ trẻ noi theo, sáng tạo những tác phẩm mang giá trị trường tồn”.

Với những cống hiến ấy, nhạc sĩ Phạm Tuyên xứng đáng được xem như một “cây đại thụ” của nền âm nhạc Việt Nam, người đã để lại di sản quý báu góp phần nuôi dưỡng niềm tin và khát vọng vào một kỷ nguyên phát triển phồn vinh của dân tộc.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn: https://nhandan.vn/trao-bai-hat-cua-nhan-dan-ve-to-bao-cua-nhan-dan-tiep-noi-hanh-trinh-lan-toa-gia-tri-bat-diet-post904769.html