Những tìm tòi mới trong nghệ thuật
“Lấy cảm hứng từ các loại hình nghệ thuật truyền thống như: tuồng, chèo, chầu văn, diễn xướng dân gian xuân phả, hầu đồng…, tác phẩm là sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa tín ngưỡng bản địa và nghệ thuật đương đại, tạo nên một trải nghiệm độc đáo”, Hoàng Anh nói về dự án của mình và các cộng sự. Mã: Đường về hư vô là dự án hợp tác giữa Lên Ngàn (nền tảng văn hóa và nghệ thuật đa ngôn ngữ) và Nhà hát Tuồng Việt Nam, với mục tiêu kết nối nghệ sĩ trẻ với công chúng thông qua sân khấu đa ngành, khai thác cảm hứng từ sân khấu truyền thống Việt Nam.
Tác phẩm kết hợp múa, âm nhạc, kịch và nghệ thuật thị giác trong cấu trúc kể chuyện phi tuyến tính, hướng đến đổi mới sáng tạo, hợp tác liên ngành và đào sâu hiểu biết về ngôn ngữ cơ thể trong nghệ thuật sân khấu truyền thống. Âm nhạc hiện đại như: nhạc đương đại thể nghiệm, Jazz, Techno, Trap và House cũng được kết hợp, tạo nên một bản phối giàu tính thể nghiệm.
Khác với sân khấu truyền thống mang cấu trúc tuyến tính, Mã: Đường về hư vô khai phá không gian sáng tạo đa chiều qua hình thức sân khấu đa ngành. Các yếu tố nghe - nhìn - chuyển động - công nghệ được đan cài có chủ đích, tạo nên chiều sâu biểu cảm và trải nghiệm đắm chìm cho khán giả. Người xem không chỉ quan sát mà trở thành một phần của vở diễn - cùng cảm nhận, suy tư và khám phá những chiều kích mới của trí tưởng tượng.
Những chuyển động và hình ảnh có tính biểu tượng cùng với các loại hình nghệ thuật cổ truyền xuất hiện và bật lên qua đối thoại với các chất liệu từ phương Tây. Đó là tính dân gian và trữ tình của chèo; sự trang trọng và bi hùng của tuồng; mềm mại, sâu lắng và thiêng liêng của chầu văn. Tất cả đã trở thành nguồn cảm hứng phong phú cho việc sáng tạo ngôn ngữ nghệ thuật mới trong dự án.
Đa dạng trải nghiệm
Mã: Đường về hư vô là một trong những nỗ lực của các nghệ sĩ trong nước hiện nay để mang đến cho khán giả những trải nghiệm thực tế và hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật đương đại cùng sân khấu truyền thống Việt Nam. Theo Hoàng Anh, ngoài mục tiêu gợi mở cách tiếp cận mới với di sản văn hóa, dự án còn góp phần xây dựng nền tảng học tập, nghiên cứu và thực hành liên ngành cho nghệ sĩ trẻ, thúc đẩy sáng tạo trong nghệ thuật biểu diễn. Dữ liệu từ quá trình thực hành sẽ được chuyển giao cho cộng đồng nghệ sĩ trẻ tham gia dự án.
Ê kíp cũng mong muốn tạo điều kiện để nghệ nhân dân gian và nghệ sĩ địa phương chia sẻ kiến thức, truyền cảm hứng cho thế hệ sau thông qua giao lưu giữa các thế hệ. “Chúng tôi khuyến khích sự học hỏi và tương tác, để nghệ sĩ trẻ tiếp cận nguồn tri thức bản địa phong phú”, Hoàng Anh chia sẻ. Để hiện thực hóa mục tiêu, ê kíp triển khai nhiều hoạt động đa dạng. Đầu tháng 5, nhóm thực hiện chuyến điền dã chủ đề “Phủ” tại Nhà Tiên Hương (Phú Cát, Quốc Oai, Hà Nội), đưa khán giả khám phá căn tính Việt qua tín ngưỡng Tứ phủ cùng thanh đồng Hiển Nguyễn.
Trung tuần tháng 5, nhóm tổ chức buổi mở xưởng - một buổi diễn tập mở, nhằm kéo gần công chúng với không gian sáng tạo cởi mở, vượt qua định kiến giữa cổ truyền và hiện đại, phản ánh sự giao thoa Đông - Tây. Cuối tháng 5, buổi trò chuyện Hành trình của nỗi nhớ với sự tham gia của NSƯT Xuân Diệu, biên đạo Nguyễn Duy Thành, đạo diễn Hà Nguyên Long và thanh đồng Hiển Nguyễn đã mở ra không gian sáng tạo để lắng nghe, học hỏi và thấu hiểu cách thế hệ trước biểu đạt bản thân qua diễn xướng, vũ đạo và nghệ thuật truyền thống.
Dù nhận được sự đồng hành từ các nghệ sĩ đa lĩnh vực, công chúng và một số thiết chế văn hóa, dự án vẫn đối mặt với nhiều khó khăn ngay từ đầu, không chỉ về ngân sách. Thách thức lớn nhất là chuyển tải tinh thần nghi lễ và tín ngưỡng dân gian vào sân khấu đương đại một cách thuyết phục, tôn vinh được văn hóa bản địa. Việc kết hợp đa dạng loại hình nghệ thuật cũng đòi hỏi sự tinh tế và hiểu biết sâu sắc để tránh rời rạc, hời hợt. “Chúng tôi kỳ vọng dự án trở thành hạt nhân lan tỏa các thực hành nghệ thuật sáng tạo từ chất liệu di sản, đặc biệt là tiềm năng của sân khấu truyền thống, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững với cách tiếp cận đương đại”, Hoàng Anh chia sẻ.
Vở diễn Mã: Đường về hư vô gồm 3 chương: Khắc nhập, Khắc xuất và Hư vô. Sau khi ra mắt khán giả Hà Nội cuối tháng 5 vừa qua, vở dự kiến tiếp tục được biểu diễn tại Hà Nội, Hải Phòng, TPHCM trong năm 2025 và ra mắt khán giả quốc tế vào năm 2026.
Nguồn: https://www.sggp.org.vn/truyen-thong-va-hien-dai-tren-san-khau-da-nganh-post798692.html
Bình luận (0)