Vài cảm nhận về thơ Nguyễn Ngọc Hạnh

Thơ anh xuất hiện khá đều đặn trên các báo và tạp chí từ Trung ương đến địa phương… Nhưng có lẽ với người làm văn chương, điều hạnh phúc nhất là tác phẩm của mình không bị rơi vào quên lãng. Nguyễn Ngọc Hạnh tâm niệm: “Làm thơ không phải để mong cầu lưu danh muôn thuở với đời, nhưng nếu như có ai đó nhớ một bài thơ, thậm chí một câu thơ của mình cũng là niềm hạnh ngộ”.

Để ai đó nhớ một bài thơ, thậm chí nhớ một câu thơ của mình thật không dễ chút nào. Sự nhớ của thơ khác sự nhớ của văn xuôi.

Khác với văn xuôi, người xưa sáng tác thơ chủ yếu dựa vào quy luật của trí nhớ. Tất nhiên không phải bài thơ nào làm theo quy luật trí nhớ đều hay, nhưng những bài thơ hay xưa nay phần lớn đều dễ thuộc, dễ nhớ.

Lướt qua mấy chục bài viết về thơ anh, tôi nhận thấy câu thơ được trích dẫn nhiều nhất là: “Xưa tôi sống trong làng/Giờ làng sống trong tôi” (Làng). Điều đó chứng tỏ thơ hay vẫn có mẫu số chung.

Tâm trạng của những người con xa quê được tác giả diễn tả một cách ngắn gọn, dung dị, đăng đối, triết lý khiến cho ai đọc cũng lập tức găm vào trí nhớ.

Không biết nhà văn Lê Bá Thự đã đọc hai câu thơ này chưa mà trong bài “Tôi viết Tôi và làng tôi” của ông có câu tương tự: “Tôi ở trong làng và làng ở trong tôi”. Tương tự thôi chứ không phải giống nhau hoàn toàn.

Văn xuôi và thơ đôi khi chỉ khác nhau có một từ. “Ở” là trạng thái tĩnh, “sống” là trạng thái động. “Tôi sống trong làng” gợi bao nhiêu kỷ niệm. “Làng sống trong tôi” gợi bao nhiêu niềm thương, nỗi nhớ.

Nhìn tổng thể thơ Nguyễn Ngọc Hạnh, tôi nhận thấy anh thành công hơn ở hướng truyền thống. Những bài thơ viết về làng quê cũng phù hợp với hướng truyền thống hơn.

Hạnh sử dụng chất liệu ca dao, dân ca rất linh hoạt và sáng tạo. Đây là những câu thơ anh viết về mẹ: Giữ lại em chỗ ướt mẹ nằm/gửi ngọn gió lùa kẽ phên đêm trở dạ/giá rét trên từng manh chiếu vá/mẹ chừa bên ráo con lăn (Chỗ ướt mẹ nằm).

Ở câu thơ cuối anh vận dụng rất khéo bài ca dao: Nuôi con chẳng quản chi thân/ Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn.

Tìm hiểu kỹ những bài thơ Nguyễn Ngọc Hạnh làm theo hướng truyền thống, tôi bắt gặp không ít cách nói mới lạ, khiến cho thơ anh không bị cũ, không bị mòn sáo như số đông tác giả làm theo hướng này.

Ở bài “Trăng phía thượng nguồn”, Hạnh viết: Tôi gối đầu lên tháng Chạp/Nằm co ro/nghe tiếng mưa buồn. Ở bài “Trả vay”, anh viết: Cả đời nương tựa bơ vơ/Mong manh ngọn cỏ đôi bờ lau khô.

Ở bài “Gửi quê nhà”, Hạnh viết: Ngồi bên giếng cạn đầu làng/Câu thơ chạm tiếng gàu vang nỗi niềm.

Thơ Nguyễn Ngọc Hạnh trong sáng, chân thật, giàu cảm xúc, giàu suy tư. Chính luôn đau đáu nỗi niềm với làng quê đã giúp anh viết được những vần thơ gan ruột, dễ thuộc, dễ nhớ.

Trên con đường thơ đầy chông gai với bao nhiêu ngã ba ngã bảy, mỗi người tự tìm cho mình một hướng đi, một cách thể hiện, nhưng cái đích cuối là phải phấn đấu viết được những câu thơ, bài thơ hay, vượt qua sự thử thách khắc nghiệt của thời gian.

Nguồn: https://baoquangnam.vn/vai-cam-nhan-ve-tho-nguyen-ngoc-hanh-3156310.html