Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không

Hội thảo khoa học "Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không" diễn ra ngày 14/10 sẽ cung cấp góc nhìn toàn diện, đa chiều, khẳng định tầm quan trọng của thành phần doanh nghiệp nhà nước, từ đó tạo động lực cho kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Doanh nghiệp nhà nước là "xương sống" của nền kinh tế

Trong gần 40 năm đổi mới, qua các kỳ Đại hội Đảng và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước, Đảng và Nhà nước ta đều khẳng định vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, tầm quan trọng và vai trò then chốt của khu vực doanh nghiệp nhà nước. Thực tiễn cho thấy, các doanh nghiệp nhà nước, với tư cách là bộ phận nòng cốt của kinh tế nhà nước, luôn giữ và phát huy vai trò nòng cốt, chủ lực, chủ đạo trong nhiều lĩnh vực, ngành kinh tế quan trọng, góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn thông qua cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thiết yếu như điện, than, xăng dầu, hóa chất cơ bản, vận tải đường hàng không, đường biển, đường sắt, viễn thông, công nghệ thông tin...

Hội thảo khoa học "Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không" diễn ra ngày 14/10 tại Hà Nội. Ảnh: PV

Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của một số doanh nghiệp nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực, năng lực cạnh tranh quốc tế còn thấp, vai trò tiên phong trong đổi mới sáng tạo chưa rõ nét. So với yêu cầu đặt ra trong bối cảnh mới, doanh nghiệp nhà nước còn chưa đáp ứng được, đặc biệt là trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đòi hỏi phải có sự bứt phá, phát triển mạnh mẽ, vững chắc để tạo ra cơ sở nền tảng cho sự tăng trưởng phát triển của nền kinh tế và của đất nước trong giai đoạn mới.

Khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới, vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước tiếp tục được khẳng định và được định hướng bởi chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển kinh tế nhà nước cũng như việc sắp xếp, đổi mới, phát triển doanh nghiệp nhà nước. Hiện nay, Bộ Nội vụ đang khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, phương án tổng thể sắp xếp doanh nghiệp nhà nước, theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị và Công văn số 59-CV/BCĐ ngày 12/9/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW về việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước và đầu mối bên trong các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị và Kế hoạch số 130/KH-BCDDTKNQ18 ngày 21/9/2025 của Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức bên trong hệ thống hành chính nhà nước. Theo đó, trong quý IV.2025 sẽ hoàn thành việc sắp xếp các doanh nghiệp nhà nước, bảo đảm cho giai đoạn tới tập trung phát triển kinh tế - xã hội.

Để khẳng định vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong những lĩnh vực quan trọng, xương sống của nền kinh tế trong giai đoạn tới, khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, rất cần các giải pháp thiết thực, từ thống nhất nhận thức đến nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp này.

Với tinh thần đó, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương và Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đồng tổ chức Hội thảo “Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không”. Trong quá trình chuẩn bị, Ban tổ chức nhận được gần 50 bài tham luận của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý ở các lĩnh vực khác nhau. Các bài tham luận đã làm rõ vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước thời gian qua, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế, cũng như các kinh nghiệm thế giới có thể tham khảo.

Tính đến năm 2024, cả nước có 671 doanh nghiệp nhà nước, gồm 473 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và 198 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ. Tổng tài sản của doanh nghiệp nhà nước đạt hơn 5,6 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu đạt gần 3 triệu tỷ đồng, tổng doanh thu đạt gần 3,3 triệu tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt hơn 227 nghìn tỷ đồng. Doanh nghiệp nhà nước của Việt Nam đang chiếm thị phần rất lớn trong một số lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, như năng lượng, viễn thông, ngân hàng… Khu vực doanh nghiệp nhà nước đóng góp hơn 29% GDP của đất nước.

Các tham luận đều khẳng định những năm qua, các doanh nghiệp nhà nước đã đảm nhận vai trò “xương sống” ở nhiều lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, giúp Nhà nước bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực, thông suốt giao thông vận tải… Đây là những công cụ điều tiết quan trọng để Nhà nước thực thi vai trò định hướng, can thiệp vào nền kinh tế khi cần thiết, bảo vệ đất nước, người dân khỏi những biến động của thị trường, thiên tai và trong bối cảnh biến động toàn cầu ngày càng phức tạp, đồng thời bảo đảm độc lập, tự chủ cho nền kinh tế và an ninh quốc gia của Việt Nam.

Nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước trong kỷ nguyên mới

Là doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực hàng không, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines đã có nhiều đóng góp quan trọng trong một lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế. Trong suốt hành trình 30 năm hình thành và phát triển, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines đã trở thành biểu tượng quốc gia vững mạnh, gắn liền với sự phát triển của ngành hàng không và sự hội nhập sâu rộng của đất nước. Từ những con số ấn tượng như 350 triệu lượt khách, 4,5 triệu tấn hàng hóa, 1,6 triệu chuyến bay và doanh thu 1,1 triệu tỷ đồng, Vietnam Airlines đã khẳng định vai trò tiên phong trong lĩnh vực hàng không và sự đóng góp không nhỏ vào ngân sách quốc gia. Bên cạnh hoạt động kinh doanh, Vietnam Airlines còn là cầu nối văn hóa, du lịch và đầu tư giữa Việt Nam và bạn bè quốc tế. Những chuyến bay không chỉ vận chuyển hành khách mà còn mang theo niềm tự hào dân tộc, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước ra toàn cầu.

Tại Hội thảo, các nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý sẽ phát biểu, thảo luận những nhóm vấn đề chính sau:

Thứ nhất, làm rõ và khẳng định vị trí, vai trò của kinh tế nhà nước, doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt trong những lĩnh vực quan trọng, xương sống của nền kinh tế. Qua đó thống nhất nhận thức về sự cần thiết đổi mới, nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh hiện nay.

Thứ hai, đánh giá thực trạng hoạt động của doanh nghiệp nhà nước qua thực tiễn ngành hàng không, cụ thể là Tổng Công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines thời gian qua, qua đó khẳng định vai trò quan trọng của doanh nghiệp này trong một lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, vận tải hàng không, kết nối, lan tỏa giá trị thương hiệu Việt Nam qua đó thúc đẩy phát triển du lịch, dịch vụ và nhiều lĩnh vực khác của nền kinh tế.

Thứ ba, trên cơ sở phân tích bối cảnh và những yêu cầu khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, đề xuất kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt trong những lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế nói chung, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines nói riêng trong thời gian tới.

Những nội dung của Hội thảo nhằm làm rõ nhận thức, góp phần vào quá trình hoạch định chính sách, hỗ trợ thiết thực cho khu vực doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt trong các ngành trọng yếu phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh mới, tạo động lực cho kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ, vững chắc trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/vai-tro-cua-doanh-nghiep-nha-nuoc-trong-cac-nganh-trong-yeu-cua-nen-kinh-te-goc-nhin-tu-nganh-hang-khong-10390119.html