Riêng trong ngày 6/10, tính đến trưa, Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần - Viện Các khoa học Trái đất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa phát đi liên tiếp 9 thông báo động đất xảy ra ở xã Măng Bút và Măng Ri (tỉnh Quảng Ngãi), trong đó có một trận động đất có độ lớn 4,9 độ richter. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1.
Theo đó, lúc 00h41 phút ngày 6/10, một trận động đất có độ lớn 2,6 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.871 độ vĩ Bắc, 108.141 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Bút (tỉnh Quảng Ngãi). Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0.
Đến 1h cùng ngày, một trận động đất khác có độ lớn 2,6 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.875 độ vĩ Bắc, 108.146 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Bút. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0.
Tiếp đến, 1h28 phút cùng ngày, một trận động đất khác có độ lớn 4,9 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.871 độ vĩ Bắc, 108.130 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Ri (tỉnh Quảng Ngãi). Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1.
Trường Tiểu học và THCS Măng Bút (cơ sở 2), tỉnh Quảng Ngãi bị nứt tường và hư hỏng mái ngói do động đất. Ảnh: Thanh Tuấn
Đến 1h46 phút cùng ngày, một trận động đất khác có độ lớn 2,9 độ xảy ra tại vị trí có tọa độ (14.830 độ vĩ Bắc, 108.132 độ kinh Đông), độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km. Động đất xảy ra tại xã Măng Ri. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 0… Tính đến thời điểm này, trên địa bàn xã Măng Bút và Măng Ri đã xảy ra 9 trận động đất.
Đặc biệt, trận động đất mạnh 4,9 độ richter khiến nhiều người dân ở Gia Lai, Quảng Ngãi. TP Đà Nẵng… cũng cảm nhận được rung lắc mạnh.
Trước đó, tại xã Măng Bút cũng xảy ra liên tiếp các trận động đất khác. Tổng số trận từ tối 5/10 qua đến 5h57p sáng 6/10, tại xã Măng Bút và Măng Ri đã xảy ra liên tiếp 19 trận động đất. Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần - Viện Các khoa học Trái đất vẫn đang tiếp tục theo dõi trận động đất này.
Theo thống kê, từ năm 2021 đến nay, khu vực Kon Plông (tỉnh Kon Tum cũ) đã ghi nhận hơn 1.000 trận động đất từ 3,0 đến 5,0 độ richter, trong đó có những trận gây rung chấn diện rộng. Lớn nhất là trận trưa 28/7/2024 với độ lớn 5,0; trước đó ngày 23/8/2022 có trận mạnh 4,7 độ.
Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng xảy ra liên tiếp các trận động đất, TS. Nguyễn Xuân Anh, Giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần (Viện Các khoa học Trái đất), cho biết, đây là các trận động đất kích thích, thường có cường độ yếu hoặc trung bình, ít khi gây ra thiệt hại nghiêm trọng như động đất kiến tạo tự nhiên.
Ông Xuân Anh phân tích, động đất kích thích là một loại động đất xảy ra do hoạt động của con người, không do quá trình kiến tạo tự nhiên. Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra động đất kích thích là quá trình tích nước ở các hồ chứa thủy điện lớn. Khi một lượng nước khổng lồ được tích vào hồ chứa của đập thủy điện, khối lượng nước này tạo ra một áp lực rất lớn lên lớp đất đá bên dưới. Nước có thể thấm xuống các đới đứt gãy trong lòng đất, làm thay đổi trạng thái ứng suất, tăng áp suất lỗ rỗng và giảm độ bền trượt cắt của đá. Điều này có thể kích hoạt các đứt gãy địa chất đã tồn tại nhưng đang "ngủ yên", gây ra động đất.
Bên cạnh đó, việc khai thác khoáng sản quy mô lớn cũng có thể làm thay đổi cấu trúc địa chất, gây ra sụt lún và kích hoạt động đất do quá trình bơm chất lỏng vào lòng đất. Các vụ nổ lớn dưới lòng đất nhằm thử nghiệm hạt nhân ngầm cũng là nguyên nhân gây động đất kích thích.
Các nhà khoa học nhận định, động đất kích thích thường có cường độ yếu hoặc trung bình, ít khi gây ra thiệt hại nghiêm trọng như động đất kiến tạo tự nhiên. Ở Việt Nam, động đất kích thích thường được ghi nhận tại các khu vực có hồ chứa thủy điện lớn như Sông Tranh 2 (Quảng Nam cũ) hay Kon Plông (Kon Tum cũ).
Ông Anh lý giải, 2 địa phương Đà Nẵng (khu vực Quảng Nam cũ) và Quảng Ngãi (khu vực Kon Tum cũ) thường xuyên xảy ra động đất chủ yếu là do sự kết hợp của yếu tố địa chất tự nhiên và động đất kích thích bởi hoạt động của con người. Cụ thể, 2 khu vực này nằm trên các đứt gãy địa chất đang hoạt động hoặc có tiềm năng hoạt động. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất gây ra tần suất động đất cao gần đây là hoạt động của các hồ chứa thủy điện lớn.
Tại khu vực Thủy điện Sông Tranh 2, khối lượng nước khổng lồ trong hồ chứa đã tạo áp lực lên các đứt gãy, làm thay đổi ứng suất và kích hoạt các trận động đất. Tương tự, ở khu vực Kon Tum cũ, các hồ chứa thủy điện như Thượng Kon Tum cũng được xác định là nguyên nhân của hàng trăm trận động đất nhỏ và trung bình. Những trận động đất này, dù thường có cường độ không quá lớn (dưới 5,5 độ), nhưng diễn ra liên tục, gây rung chấn và phần nào ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Dự báo hoạt động địa chấn kích thích tại các khu vực này có thể kéo dài trong nhiều năm.
Số liệu lưu trữ của Viện Các Khoa học Trái đất cho thấy, từ tháng 4/2021 đến nay, hàng trăm trận động đất đã xảy ra tại các khu vực này, trong đó có nhiều trận gây rung chấn cảm nhận được. Trận mạnh nhất ở Kon Plông xảy ra trưa 28/7/2024 với độ lớn 5,0. Đây được coi là trận động đất mạnh nhất từ trước đến nay ở khu vực này, gây rung chấn cảm nhận được ở nhiều tỉnh thành lân cận như: Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh.
Nguồn: https://cand.com.vn/doi-song/xay-ra-19-tran-dong-dat-o-quang-ngai-trong-2-ngay--i783718/
Bình luận (0)