Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam: Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trở thành động lực phát triển bền vững

TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cho biết, với tư duy đổi mới và quyết tâm chính trị quyết liệt, ban lãnh đạo Bảo tàng đã tiến hành ứng dụng chuyển đổi số trong các hoạt động sáng tạo nhằm thay đổi diện mạo của Bảo tàng, nâng cao chất lượng chuyên môn, chất lượng phục vụ, tiến tới xây dựng thương hiệu Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đẹp và thân thiện với công chúng.

Tại Đại hội thi đua yêu nước Bộ VHTTDL lần thứ IV, năm 2025, trình bày tham luận với chủ đề Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cho biết, sau gần 60 năm thành lập và phát triển, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam hiện đang lưu giữ hơn 20.000 hiện vật mỹ thuật, là đại diện tiêu biểu cho nền mỹ thuật nước nhà từ thời tiền-sơ sử cho đến ngày nay, trong đó có 9 Bảo vật quốc gia.

Công tác bảo tồn và phát huy giá trị của những di sản văn hóa nghệ thuật luôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bảo tàng.

Những năm gần đây, cách thức tổ chức thực hiện những nhiệm vụ ấy đã có sự thay đổi mạnh mẽ nhờ tuy duy đổi mới, sáng tạo và ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số dẫn đến sự thay đổi cách tiếp cận với việc phát huy di sản nghệ thuật, làm cho nghệ thuật trở nên gần gũi, sống động và hấp dẫn hơn đối với công chúng.

TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Theo ông Nguyễn Anh Minh, cho đến thập niên đầu của thế kỷ 21, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam vẫn là cái tên ít được biết đến. Báo chí, truyền thông, thậm chí là thông tin trên mạng internet cũng ít xuất hiện tên "Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam".

Khách tham quan đến với Bảo tàng chủ yếu là người nước ngoài (chiếm 80%), đi lẻ, và là học sinh các nhà trường tổ chức theo đoàn với số lượng lớn. Các công ty du lịch, lữ hành không đưa Bảo tàng vào danh mục điểm đến trong tour, các hướng dẫn viên e ngại không đưa khách đến vì hệ thống trưng bày khó giới thiệu…

Nhận thức sâu sắc về thực trạng nhiều bất cập của Bảo tàng, với tư duy đổi mới và quyết tâm chính trị quyết liệt, ban lãnh đạo Bảo tàng đã tiến hành ứng dụng chuyển đổi số trong các hoạt động sáng tạo nhằm thay đổi diện mạo của Bảo tàng, nâng cao chất lượng chuyên môn, chất lượng phục vụ, tiến tới xây dựng thương hiệu Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đẹp và thân thiện với công chúng.

TS Nguyễn Anh Minh cho biết, bên cạnh việc ứng dụng công nghệ trên các nền tảng số, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam còn tích cực thay đổi, vận dụng các công nghệ hiện đại, tiên tiến kết hợp với phương thức trưng bày truyền thống, góp phần làm đa dạng hóa trải nghiệm của du khách tham quan triển lãm. Những ứng dụng như cinemagraph, 3D Mapping tại các triển lãm chuyên đề Mùa xuân đất nước (2023), Đất nước tôi (2023), Xuân Hà Nội (2024) đã góp phần thu hút lượng khách tham quan cao, nhất là giới trẻ.

Đặc biệt, tháng 6 vừa qua, nhân dịp kỷ niệm 59 năm Ngày Thành lập, Bảo tàng đã khánh thành Không gian Trưng bày Mỹ thuật Ứng dụng và Mỹ thuật Dân gian sau thời gian chỉnh lý, đổi mới.

Không chỉ gia tăng trải nghiệm của khách tham quan, công nghệ còn giúp công tác quản lý bảo tàng trở nên dễ dàng hơn. Công tác kiểm kê, quản lý, theo dõi hệ thống hiện vật bảo tàng đòi hỏi tính khoa học, nhanh chóng và chính xác cao.

Với số lượng hiện vật lên đến hàng chục nghìn, thuộc đủ mọi loại hình, chất liệu, chủ đề, sự hỗ trợ của công nghệ là hết sức cần thiết. Do đó, Bảo tàng đã chú trọng phát triển phần mềm quản lý hiện vật và hiện đang phát huy hiệu quả.

Song song đó, Bảo tàng cũng xây dựng hệ thống quản lý thư viện số nhằm quản lý và lưu giữ những hồ sơ, tư liệu quý có niên đại lâu năm. Thông qua phần mềm này, những tài liệu viết tay của các nhà nghiên cứu, những hình ảnh tác phẩm, ảnh tư liệu, đã được scan và chụp lại cẩn thận, góp phần củng cố chắc chắn hồ sơ lưu trữ về tác phẩm cũng như công tác hoạt động của Bảo tàng trong quá trình xây dựng và phát triển.

Tương tự, đối với công tác giáo dục, Bảo tàng đã xây dựng các video clip hướng dẫn thực hành nghệ thuật online và tổ chức chương trình "Tìm hiểu mỹ thuật Việt Nam" trên nền tảng trực tuyến, đạt hiệu quả thiết thực.

Đặc biệt, công tác truyền thông số cũng được chú trọng và đẩy mạnh, với các kênh truyền thông chính thức là website và fanpage được vận hành ngày càng chuyên nghiệp, nội dung tin, ảnh, clip đăng tải ngày càng đa dạng và gần gũi hơn với công chúng, góp phần lan tỏa hình ảnh Bảo tàng Mỹ thuật Việt nam và thu hút đông đảo khách tham quan.

Chương trình nghệ thuật tại Đại hội thi đua yêu nước Bộ VHTTDL lần thứ IV, năm 2025

TS Nguyễn Anh Minh, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã nêu rõ: "Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc."

Trên thực tế, ngay từ 2017, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã và đang từng bước thực hiện công cuộc chuyển đổi số. Những hoạt động sáng tạo và ứng dụng công nghệ của Bảo tàng thời gian qua đã góp phần đưa Bảo tàng đến gần hơn với công chúng, lan tỏa tình yêu nghệ thuật và đem lại những kinh nghiệm thực tiễn có giá trị đối với công tác vận hành hoạt động của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nói riêng, và loại hình bảo tàng mỹ thuật ở Việt Nam nói chung.

Từ chỗ còn chưa nhiều người biết đến, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã trở thành "điểm đến" yêu thích của giới trẻ, của các gia đình, của công chúng yêu nghệ thuật. Lượng khách tham quan Bảo tàng đã tăng hơn 300% so với 5 năm về trước, trong đó khách trong nước ngày một tăng (khoảng 70% tổng lượng khách); lượng truy cập website, fanpage gia tăng đều đặn; lượng tìm kiếm trên internet ấn tượng: chỉ cần một click chuột, từ khóa "Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam" đã ngay lập tức cho ra hơn 10 triệu kết quả.

Đó là những kết quả tích cực đến từ sự quyết tâm đổi mới, sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong các hoạt động của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

TS Nguyễn Anh Minh cho rằng, chuyển đổi số không phải là một trào lưu nhất thời, mà là xu thế tất yếu của thời đại. Vì vậy, mỗi bảo tàng, mỗi thiết chế văn hóa cần xác định định hướng rõ ràng, kiên trì theo đuổi, đồng thời thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm để cải tiến và nâng cao hiệu quả hoạt động. Chỉ khi đó, việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số mới thực sự trở thành động lực phát triển bền vững, góp phần khẳng định vai trò của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/bao-tang-my-thuat-viet-nam-ung-dung-cong-nghe-va-chuyen-doi-so-tro-thanh-dong-luc-phat-trien-ben-vung-20250929160558118.htm