Chân dung người tham gia truyền sóng phát thanh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập

Ông Dương Việt Tiến - con trai ông Dương Quang Trị và tác giả cuốn bút ký về hành trình của gia đình trong dòng lịch sử đất nước. (Ảnh: Minh Anh/Vietnam+)

Sáng 7/8 tại Bảo tàng Phụ nữ (Hà Nội), tổ chức “Trái tim người lính” phối hợp với nhiều đơn vị mang đến hai hoạt động ý nghĩa: Trao di ảnh các anh hùng liệt sỹ, người có công với cách mạng và ra mắt cuốn bút ký lịch sử “Ngôi nhà yêu dấu” của tác giả, kỹ sư Dương Việt Tiến.

Trong số những người có công với cách mạng được phục dựng di ảnh và trao cho gia đình, có ông Dương Quang Trị, người trực tiếp tham gia tổ chức chương trình phát thanh đặc biệt tại Đài phát sóng Bạch Mai, giới thiệu bản Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9 ra thế giới.

Trong bút ký của ông Dương Việt Tiến, sách ghi lại diễn biến lịch sử thông qua câu chuyện về gia đình ông và vùng đất quê hương là làng Vĩnh Tuy (Hà Nội), trong đó dành một phần lớn để nói về bố của mình - lão thành cách mạng Dương Quảng Trị.

Chân dung ông Dương Quang Trị - một trong những người trực tiếp tham gia tổ chức chương trình phát thanh giới thiệu Bản Tuyên ngôn độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo. (Ảnh: Tổ chức Trái tim Người lính)

Ông Dương Quang Trị (1914-1983) biệt danh Sáu Trị, quê tại thôn Đoài, xã Vĩnh Tuy, huyện Hoàn Long ở ngoại thành Hà Nội cũ, nay là phường Vĩnh Tuy, Hà Nội.

Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, ông từng nuôi giấu cán bộ cộng sản, biến nhà riêng thành cơ sở hoạt động và liên lạc bí mật cho nhóm Văn hóa Cứu quốc gồm ông Trần Quốc Hương (nhà tình báo Mười Hương), các văn nghệ sỹ Nguyễn Huy Tưởng, Nguyễn Đình Thi, nhà cách mạng Hoàng Đạo Thúy…

Ông Dương Quang Trị là thợ điện máy giỏi, được học trường tiểu học Pháp nên thuần thục ngoại ngữ. Năm 1938 ông thi đỗ vào làm việc tại Đài Vô tuyến điện Bạch Mai (128C Đại La cũ). Đây là đài truyền tín hiệu mã morse giữa Hà Nội, Sài Gòn và Paris do Pháp xây năm 1912 và vận hành, mang quy mô tầm cỡ hàng đầu Đông Dương nói riêng và châu Á nói chung bấy giờ.

Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công (19/8), Việt Nam giành được chính quyền từ đế quốc Nhật, Bộ Quốc phòng tiếp quản đài Bạch Mai. Nhóm kỹ sư và công nhân kỹ thuật đã cải tiến máy phát tín hiệu morse thành máy phát sóng phát thanh, công suất chỉ 300W. Tại đây, Đài Vô tuyến điện Bạch Mai đã truyền đi lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập trước đồng bào trong nước và cả thính giả ngoài nước, chiều 2/9 lịch sử.

Khi đó, theo con trai thứ Dương Việt Tiến kể lại, ông Dương Quang Trị là trưởng phiên, tương đương trưởng ca trực, đảm bảo cho nhà máy hoạt động thông suốt.

“Bố tôi đã chứng kiến và tham gia những sự kiện đặc biệt diễn ra tại Đài Vô tuyến điện Bạch Mai. Trong những ngày oanh liệt đó, bố tôi cùng những người thợ máy của Đài Vô tuyến điện Bạch Mai đã âm thầm lặng lẽ phục vụ những chương trình phát sóng đặc biệt thành công," ông Dương Việt Tiến kể.

Đài Vô tuyến điện Bạch Mai trước năm 1945 nhìn từ phố Đại La. Nguồn: Bưu ảnh Đông dương thuộc Pháp

Theo tư liệu do nhà báo Vĩnh Trà, nguyên Trưởng Ban Thư ký biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam, chỉ trong 16 tháng, tại Đài Vô tuyến Điện Bạch Mai đã xảy ra 7 mốc sự kiện lịch sử và phát thanh quan trọng.

Nổi bật nhất trong số đó có thể kể đến chương trình đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam (7/9/1945); chương trình phát thanh có Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp đến đài, lên sóng phổ biến về hiệp định sơ bộ 6/3 và nói: “Đồng bào Nam Bộ là dân của nước Việt Nam. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi” (9/3/1946); hay chương trình cuối cùng tại địa chỉ 128C Đại La, phát đi mệnh lệnh toàn quốc kháng chiến của Bộ trưởng Quốc phòng Võ Nguyên Giáp, trước khi đài bị quân Pháp đánh sập (cuối tháng 12/1946).

Tiếc thay đến nay, Đài Vô tuyến điện Bạch Mai ở địa chỉ 128C không còn do bị phá bỏ để phục vụ dự án đường trên cao Vĩnh Tuy-Ngã Tư Sở.

Nhà Pháp cổ từng là trạm phát sóng của Đài Vô tuyến điện Bạch Mai, chụp năm 2021. (Ảnh: VOV)

Đọc bút ký "Ngôi nhà xưa yêu dấu" của tác giả Dương Việt Tiến, độc giả sẽ thấy những thay đổi về kinh tế, hành chính và địa giới, đồng thời giới thiệu về lịch sử khu vực Minh Khai, Bạch Mai, Đại La... xưa. Tác giả Dương Việt Tiến cũng thông qua cuốn sách để thể hiện sự tri ân với lịch sử và gia đình, đặc biệt trong những dịp kỷ niệm lớn của đất nước như năm nay./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/chan-dung-nguoi-tham-gia-truyen-song-phat-thanh-bac-ho-doc-tuyen-ngon-doc-lap-post1054312.vnp