Chỉ thị từ Thủ tướng và nhiệm vụ cấp bách của ngành y

(Dân trí) - Từ chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ, ngành y tế đã bước vào kỷ nguyên đột phá phát triển, để thực hiện nhiệm vụ nặng nề nhưng mang lại lợi ích toàn diện cho nhân dân.

Ngày 14/3, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg để "Đẩy mạnh triển khai đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 tại các bộ, ngành, địa phương năm 2025 và những năm tiếp theo".

TS.BS.CK2 Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế (Ảnh: BV).

Trong đó, Thủ tướng giao Bộ Y tế chỉ đạo, đôn đốc 100% các bệnh viện trên toàn quốc phải triển khai bệnh án điện tử; liên thông dữ liệu giữa các bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh của địa phương với các bệnh viện thuộc Bộ Y tế, và tận dụng điều này để cắt giảm xét nghiệm cho người dân.

Các nhiệm vụ nêu trên phải hoàn thành trong tháng 9.

Từ chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng cùng với sự ra đời của các Nghị quyết mang tính cách mạng của Bộ Chính trị, ngành y tế thời gian qua đã có những bước chuyển mình quan trọng, trong bối cảnh đất nước vừa thực hiện cuộc “sắp xếp lại giang sơn”.

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025), TS.BS.CK2 Nguyễn Tri Thức, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ Y tế đã dành cho phóng viên Dân trí cuộc trò chuyện đặc biệt, để chia sẻ những đột phá phát triển của ngành y tế, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nghị quyết 57 – bước ngoặt bứt phá về chuyển đổi số ở Việt Nam

Thưa Thứ trưởng, mới đây, hệ thống bệnh án điện tử tại Bệnh viện Chợ Rẫy – “cánh chim đầu đàn” của ngành y tế khu vực phía Nam - đã chính thức được triển khai và được Bộ Y tế đánh giá là thành tích tự hào chào mừng kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh.

Nhưng trước đó, Chợ Rẫy từng nhiều lần thử nghiệm ứng dụng bệnh án điện tử mà không thể hoàn thiện. Là người quản lý, điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy xuyên suốt thời gian qua, xin ông chia sẻ chi tiết quá trình và những nỗ lực để đơn vị đạt được thành tích nêu trên.

- Trước đây, dù rất cố gắng nhưng Bệnh viện Chợ Rẫy chưa đạt được yêu cầu về chất lượng để cấu thành một bệnh án điện tử. Nếu mô tả theo ba cấp độ (số hoá - chuyển đổi số - bệnh án điện tử) thì vào thời điểm ấy, bệnh án điện tử của Chợ Rẫy mới chỉ nhỉnh hơn cấp độ “số hóa” một chút.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Trước hết, hạ tầng cơ sở công nghệ thông tin của Bệnh viện Chợ Rẫy đã quá lâu đời, suốt cả chục năm không được nâng cấp.

Tuy nhiên, khó khăn mấu chốt lại nằm ở vấn đề cơ chế. Việc đấu thầu mua sắm công nghệ thông tin thực sự rất khó khăn do rào cản trong việc xây dựng các cấu hình kỹ thuật. Bệnh viện vừa phải đảm bảo cấu hình không hạn chế nhà thầu, vừa phải đáp ứng được yêu cầu chuyên môn, nhưng đồng thời vẫn phải chọn được mức giá “rẻ nhất”. Đây là một bài toán nan giải.

Vì thế, trong một thời gian dài, việc chuyển đổi số – không chỉ tại Bệnh viện Chợ Rẫy mà còn ở rất nhiều bệnh viện khác – rơi vào trạng thái “ngủ đông”, không đạt như kỳ vọng của Chính phủ và Bộ Y tế.

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây được xem là bước ngoặt, mở ra thời kỳ bứt phá mạnh mẽ về chuyển đổi số của Việt Nam.

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 ra đời đã nhận được sự hưởng ứng rộng rãi trong cộng đồng các nhà khoa học và doanh nghiệp. Từ Nghị quyết này, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách cụ thể, thiết lập cơ chế đấu thầu mua sắm vượt trội, đồng thời thúc đẩy tinh thần đổi mới, sáng tạo trong từng Bộ, ngành - trong đó có Bộ Y tế.

Đặc biệt, ngày 14/3, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg, trong đó nêu rõ 100% các bệnh viện trên toàn quốc phải triển khai bệnh án điện tử, hoàn thành trong tháng 9 năm nay. Chỉ đạo của Thủ tướng vừa mang tính mệnh lệnh, vừa như một lời hiệu triệu để tất cả các bệnh viện trên toàn quốc khẩn trương vào cuộc.

Đối với Bệnh viện Chợ Rẫy, từ nguồn lực tài chính đến các quy trình khám chữa bệnh, quy trình cấp phát thuốc, lưu trữ hình ảnh, xét nghiệm… đều đã có sẵn nền tảng. Vấn đề còn lại là làm thế nào để cụ thể hoá và liên kết lại thành một bệnh án điện tử hoàn chỉnh.

Bệnh viện Chợ Rẫy đã triển khai thành công bệnh án điện tử 2 tháng qua (Ảnh: BV).

Mặc dù lý thuyết là vậy nhưng khi triển khai thực tế lại không hề dễ dàng. Bởi bệnh án điện tử không đơn thuần là kỹ thuật về công nghệ thông tin, mà còn phải cụ thể hóa được các quy định pháp lý hiện hành, từ Luật Khám bệnh, chữa bệnh; Luật Bảo hiểm y tế; Luật Viên chức cho đến các chế độ đãi ngộ, tiền lương… khi vận hành.

Bệnh án điện tử có thể xem là “xương sống” dẫn dắt toàn bộ hoạt động của bệnh viện. Nếu triển khai bệnh án điện tử mà người dân không thể thanh toán bảo hiểm y tế thì xem như thất bại.

Chính vì vậy, theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, bệnh viện Chợ Rẫy đã khẩn trương tập trung toàn bộ nhân lực, “làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm”. Bệnh viện cũng đã mời hội đồng gồm các nhà chuyên môn sâu về bệnh án điện tử, bảo hiểm xã hội, công an, an ninh mạng… để thẩm định, bảo đảm an toàn và tính khả thi trước khi đưa vào vận hành.

Sau khoảng 3 tháng chuẩn bị công phu, từng khâu được rà soát kỹ lưỡng, cuối cùng, bệnh viện Chợ Rẫy đã triển khai thành công bệnh án điện tử và vận hành rất tốt suốt hai tháng qua.

Liên thông “cuốn sách của các thầy thuốc” và lợi ích toàn diện

Vậy hiệu quả đã đạt được sau khi bệnh viện Chợ Rẫy triển khai thành công bệnh án điện tử là gì, thưa ông?

- Phải khẳng định rằng, bệnh án điện tử đã mang lại hiệu quả vượt bậc, không chỉ ở khía cạnh chuyên môn mà còn là cú hích mạnh mẽ về tinh thần. Đội ngũ nhân viên của bệnh viện rất phấn khởi, bởi lẽ sau khi khám bệnh xong, bác sĩ có thể theo dõi hồ sơ bệnh án ở bất cứ đâu, cho thuốc ở mọi nơi, thay vì phải trở lại phòng hành chính để thao tác trên máy tính; người bệnh vì thế cũng không còn phải chờ đợi kéo dài.

Trước đây, khi bệnh nhân điều trị xong ở một khoa rồi chuyển sang khoa khác, hoặc từ bệnh viện tuyến dưới chuyển lên tuyến trên, sự liên lạc với thầy thuốc thường sẽ bị cắt đứt. Nay với bệnh án điện tử, bác sĩ có thể nắm bắt toàn bộ quá trình điều trị của bệnh nhân ở mọi tuyến.

Bác sĩ bệnh viện Chợ Rẫy xem hồ sơ bệnh án của bệnh nhân theo cách truyền thống trước đây (Ảnh: Hoàng Lê).

Điều này đặc biệt quan trọng, bởi mỗi bệnh nhân được ví như một “cuốn sách” của thầy thuốc. Bác sĩ cần “đọc” trọn vẹn cuốn sách ấy để nâng cao kinh nghiệm, hạn chế sai sót, hoàn thiện kỹ năng chẩn đoán và điều trị của mình.

Ở góc độ quản lý, bệnh án điện tử giúp lãnh đạo bệnh viện có được cái nhìn tổng thể hơn, dễ dàng phân tích, thống kê số lượng bệnh nhân tăng hay giảm cũng như giúp phân loại mô hình bệnh tật theo tuần, tháng.

Đồng thời, bệnh án điện tử còn góp phần hạn chế thất thoát tài chính cho bệnh viện. Tôi có thế lấy ví dụ, trước kia, chẳng hạn khi mua một lọ hoá chất, việc quản lý về số lần thực hiện xét nghiệm chỉ ở mức tương đối.

Giờ đây, khi áp dụng bệnh án điện tử, chúng ta sẽ quản lý chính xác và lượng hoá chi tiết từng lần sử dụng; khi hoá chất hết sẽ được thông báo ngay lập tức, từ đó loại trừ tình trạng xét nghiệm ngoài luồng.

Việc triển khai bệnh án điện tử mang lại nhiều hiệu quả thiết thực (Ảnh: BV).

Tóm lại, việc triển khai bệnh án điện tử sẽ mang lại một lợi ích toàn diện: cho bệnh viện, cho bệnh nhân, cho nghiên cứu khoa học, và cho cả việc định hướng chiến lược phát triển y tế trong tương lai.

Nhiệm vụ rất nặng nề, nhưng phải làm được vì sức khỏe nhân dân

Từ ngày 1/7, cả nước bắt đầu hoạt động theo mô hình chính quyền 2 cấp. Xin ông cho biết, ngành y tế có những thời cơ, thách thức nào để thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân trong kỷ nguyên mới này?

- Khi hoạt động theo mô hình chính quyền hai cấp, ngành y tế có cơ hội tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm do Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội và Chính phủ giao phó.

Đó là sự chuyển đổi tư duy từ tập trung điều trị bệnh sang phòng bệnh là chính, đồng thời tập trung phát triển y tế cơ sở – như chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư - về việc tiến tới mục tiêu mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên.

Trong mô hình quản lý mới này, trạm y tế xã, phường có vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng, khác hẳn so với trước đây. Trạm phải bảo đảm được năng lực điều trị ở mức cơ bản nhất, với các chuyên khoa thiết yếu như sản khoa, nhi khoa và nội khoa.

Người dân đến chăm sóc sức khỏe tại một phòng khám vệ tinh đặt trong trạm y tế ở TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).

Đồng thời, trạm còn phải phụ trách công tác y tế dự phòng cho toàn khu vực, bao gồm quản lý dịch bệnh, triển khai tiêm chủng mở rộng… để kịp thời có những cảnh báo cho các trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC). Bên cạnh đó, trạm cũng phải quản lý được sức khỏe của toàn bộ cư dân trên địa bàn, bao gồm cả các cơ quan, trường học.

Để làm được điều đó, trạm y tế xã, phường cần triển khai được việc khám sức khoẻ định kỳ, quản lý được các bệnh mạn tính, phân tích được mô hình bệnh tật theo từng nhóm dân cư.

Như tôi chia sẻ ở trên, khi bệnh án điện tử được triển khai đồng bộ và song hành với việc liên thông hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, toàn bộ quá trình điều trị của bệnh nhân sẽ trở nên thông suốt.

Sau khi được điều trị ổn định ở tuyến trên, người bệnh có thể được chuyển về để theo dõi và điều trị tại địa phương theo dữ liệu từ bệnh án điện tử. Lúc này, vai trò chăm sóc sức khoẻ chủ yếu thuộc về trạm y tế xã, phường.

Nhân viên một trạm y tế tại TPHCM kiểm tra sức khỏe cho người dân (Ảnh: SYT).

Điều đó cho thấy, cùng với mô hình chính quyền hai cấp, ngành y tế cần xây dựng một đề án đào tạo nhân lực toàn diện, bài bản cho trạm y tế xã, để đáp ứng tất cả nhu cầu và chức năng trong tình hình mới. Đây chính là một trong những thách thức lớn cho ngành y tế.

Trong thời gian vừa qua, Bộ Y tế đã tham mưu trình Bộ Chính trị việc ban hành Nghị quyết về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Hiện tại, Bộ Chính trị đang xem xét thông qua Nghị quyết này.

Song song đó, Bộ trưởng Bộ Y tế đã chỉ đạo khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế xã, phường; ban hành từng gói khám sức khoẻ cơ bản để quản lý bệnh mạn tính, kiểm tra sức khoẻ định kỳ hàng năm cho người dân. Đây là việc kỳ công và Bộ Y tế đã và đang thực hiện hết sức quyết liệt.

Chúng tôi nhận thức rõ, để đáp ứng đúng kỳ vọng và yêu cầu của Bộ Chính trị, của đồng chí Tổng Bí thư và của Chính phủ trong công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân là nhiệm vụ hết sức nặng nề. Tuy nhiên, để mang lại lợi ích cho nhân dân và đất nước, ngành y tế tin tưởng hoàn toàn sẽ thực hiện được.

Chìa khóa mở toang cánh cửa hội nhập của ngành y tế

Ông vừa nhắc đến việc Bộ Y tế đã chuẩn bị một Nghị quyết về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây có phải là trọng tâm phát triển của ngành trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc không, thưa Thứ trưởng?

- Trong các Nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 như đã nêu và Nghị quyết số 59-NQ-TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với ngành y tế.

Ở kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc – hội nhập quốc tế không còn là sự lựa chọn, mà là con đường tất yếu.

Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định, hội nhập quốc tế trong tình hình mới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với ngành y (Ảnh: Hoàng Lê).

Để hiện thực hóa tinh thần và tính ưu việt của các Nghị quyết trên, ngày 13/6, Đảng ủy Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch số 23-KH/ĐU; Bộ Y tế đã ban hành các Quyết định số 787/QĐ-BYT ngày 6/3/2025 và Quyết định số 2121/QĐ-BYT ngày 26/6/2025 về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị trong lĩnh vực y tế, tập trung vào 7 nhóm nhiệm vụ:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy trong ngành y tế, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số y tế.

Thứ hai, khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế; xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển, đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ ba, tăng cường đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số y tế.

Thứ tư, phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số y tế.

Thứ năm, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị ngành y tế, nâng cao hiệu quả quản trị, hiệu lực quản lý nhà nước ngành y tế, bảo đảm quốc phòng và an ninh.

Thứ sáu, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

Thứ bảy, tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số y tế.

Trong giai đoạn 2025-2030, để phát triển khoa học công nghệ, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 3548/QĐ-BYT ngày 25/11/2024 về việc phê duyệt các Chương trình khoa học công nghệ cấp Bộ Y tế, tập trung vào 5 nhóm lĩnh vực nghiên cứu.

Một là, nghiên cứu phát triển, ứng dụng kỹ thuật, phương pháp tiên tiến trong chẩn đoán và điều trị bệnh ở người. Hai là, nghiên cứu phát triển và ứng dụng công nghệ tiên tiến trong dự phòng bệnh, tật ở người; phát triển vaccine và chế phẩm sinh học.

Ba là, nghiên cứu phát triển thuốc, thiết bị y tế. Bốn là, nghiên cứu phát triển dược liệu, thuốc cổ truyền. Năm là, nghiên cứu khoa học cung cấp bằng chứng phục vụ quản lý, xây dựng chính sách ngành y tế.

TS.BS.CK2 Nguyễn Tri Thức trong một lần làm việc với Bộ trưởng Bộ Y tế tại bệnh viện Chợ Rẫy (Ảnh: Hoàng Lê).

Nhiều dự án mang tính đột phá đã và đang được ngành y tế triển khai, như hợp tác nghiên cứu chuyển giao công nghệ tế bào miễn dịch điều trị ung thư với Đức, Nhật Bản và Singapore; thử nghiệm lâm sàng đối với liệu pháp tế bào gốc trung mô điều trị một số bệnh nan y, mạn tính; nghiên cứu ứng dụng công nghệ in 3D cá thể hóa trong điều trị chấn thương…

Về chuyển đổi số, ngoài bệnh án điện tử, Bộ Y tế đang xây dựng Đề án tổng thể phát triển hạ tầng và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ chuyển đổi số y tế đến năm 2030; xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế.

Về đào tạo nhân lực, ngành y tế xem việc đổi mới giáo dục đào tạo khối ngành sức khỏe là trọng tâm. Năm 2025–2026, Bộ Y tế sẽ thể chế hóa tính đặc thù trong đào tạo, đồng thời áp dụng mô hình đào tạo dựa trên chuẩn năng lực nghề nghiệp.

Điều cuối cùng, tôi muốn chia sẻ rằng trình độ chuyên môn của các bác sĩ Việt Nam rất tốt, hoàn toàn có đủ năng lực để hội nhập quốc tế sâu rộng.

Bằng chứng là chúng ta đã làm chủ được rất nhiều kỹ thuật khó - mà kể cả các nước trong khu vực vẫn chưa thực hiện được - như các kỹ thuật ghép tạng đã đạt trình độ rất cao, kỹ thuật mổ robot, các kỹ thuật nội soi, lĩnh vực điều trị ung thư hay can thiệp tim bào thai, can thiệp tim mạch…

Chìa khóa để mở toang cánh cửa hội nhập quốc tế trong thời gian tới là tiếng Anh. Các bạn sinh viên y khoa, cũng như các bác sĩ chúng ta phải từng bước xem tiếng Anh như là ngôn ngữ thứ 2, theo đúng tinh thần chỉ đạo trong Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị.

Xin cảm ơn những chia sẻ quý báu của ông!

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/chi-thi-tu-thu-tuong-va-nhiem-vu-cap-bach-cua-nganh-y-20250831013255913.htm