Chuyện của nàng dâu đất chè

Trong căn phòng nhỏ ẩn mình dưới vòm cây xanh, cô gái có gương mặt phúc hậu và nụ cười tỏa sáng nhanh tay bóc một đóa sen ướp trà đặc biệt để mời khách. Hương sen quyện hương trà lan tỏa khắp không gian khi cô rót thứ nước sóng sánh nắng vào những chiếc chén trắng ngần. Nhìn cô thao tác thuần thục, nghe cô say sưa nói về dự định và khát vọng, ít ai nghĩ rằng cô lại là người vượt nghìn cây số đến đây làm dâu đất chè.

Vùng nguyên liệu của HTX chè Phúc Nguyên tại xóm Núi, xã Vạn Phúc.

Vùng đất mê hoặc lòng người

Trước mắt tôi là những lớp sóng chè trải dài miên man, xanh đến tận chân trời. Vùng chè xóm Núi nằm kề sườn Đông dãy Tam Đảo, được bao bọc bởi khí hậu trong lành và dòng nước đầu nguồn mát rượi đổ về từ vách đá dựng đứng. Nơi đây như một tấm thảm lóng lánh được dệt từ triệu triệu búp chè mơn mởn, cứng cỏi vươn lên giữa nắng hè, bằng sức sống bền bỉ từ tầng đất sâu màu mỡ.

Giám đốc Hợp tác xã (HTX) chè Phúc Nguyên, Đỗ Thị Nguyên giới thiệu đây là vùng chè VietGAP xóm Núi với diện tích 8,4ha, có 42 hộ tham gia, do ông Lưu Sỹ Sơn làm tổ trưởng. Từ năm 2018, tổ chè VietGAP đã hoạt động nhưng hiệu quả chưa cao. Đến năm 2022, khi HTX chè Phúc Nguyên thành lập và đứng ra bao tiêu sản phẩm, mô hình liên kết mới khởi sắc. HTX không chỉ ổn định đầu ra với giá mua chè tươi cao hơn thị trường, mà còn ứng vốn mua vật tư, hỗ trợ kỹ thuật, từng bước giúp người dân chuyển đổi sang canh tác hữu cơ.

Nhờ ứng dụng công nghệ và quản lý thông minh, từ việc sử dụng app VNPT Green để truy xuất nguồn gốc đến đào tạo nông dân sử dụng AI, bà con đã nâng tầm nhận thức và kỹ năng sản xuất. “Bộ đội xứ trà” - như cách Nguyên gọi “thầy giáo” Vũ Văn Tài, với sự giúp đỡ tận tình của Liên minh Hợp tác xã Thái Nguyên, Tài đã đứng lớp giảng giải về trí tuệ nhân tạo như một “cộng sự cao cấp”, giúp nông dân không còn e dè với công nghệ mới.

Tổ VietGAP giờ đây giúp 42 hộ nông dân làm chè có thu nhập ổn định 7-8 triệu đồng/người/tháng, cao hơn hẳn so với trồng lúa hay cây ngắn ngày. Điều đặc biệt là, kể cả khi tư thương trả giá cao hơn, nhiều hộ vẫn giữ chữ tín, chỉ bán chè cho HTX - nơi họ đã gửi gắm niềm tin và tương lai lâu dài.

Mẹ chồng là “thầy”

Đỗ Thị Nguyên sinh năm 1995 tại Hải Phòng, lớn lên ở TP. Hồ Chí Minh, học ngành Sinh học tại Đại học Tôn Đức Thắng. Yêu thiên nhiên và cây cỏ nhưng cô chưa từng được chạm tay vào cây chè.

Rồi duyên số đưa cô gặp Tuyển - chàng trai quê xóm Dưới 3, xã Vạn Phú (trước là xã Văn Yên, huyện Đại Từ).

Trong một lần theo người yêu về quê đúng mùa lúa chín, màu vàng rực của lúa quyện trong sắc xanh của chè đã “bỏ bùa” cô gái trẻ. Hơn nữa, mảnh đất với thế lưng tựa núi Tam Đảo, mặt nhìn hồ Núi Cốc, có núi Văn, núi Võ sừng sững như hai cánh cổng vững chãi mở hướng tương lai; mảnh đất của những di tích lịch sử và câu chuyện luyện quân oai hùng của danh nhân Lưu Nhân Chú khiến cô quyết định gắn bó cuộc đời mình với nơi này.

Đỗ Thị Nguyên say sưa nói về sản phẩm trà quýt của mình.

Nguyên kể rằng, chính mẹ chồng là người dạy cô cách hái chè, sao chè, cảm nhận hương trà bằng tất cả các giác quan. Còn chồng cô trở thành cộng sự bền bỉ, tâm đắc nhất.

Họ cùng nhau gây dựng HTX Chè Phúc Nguyên, nơi gắn kết những con người cùng chung chí hướng, có tình yêu với nghề chè truyền thống. Các dòng sản phẩm của HTX gồm Trà xanh (trà móc câu, trà nõn tôm, trà đinh); Hồng trà; trà túi lọc; và đa dạng các dòng trà ướp hoa (trà sen, bưởi, nhài, mộc hương).

Nguyên đưa tôi tham quan xưởng sản xuất của HTX. Ngoài hệ thống tôn sao công nghệ khí hóa sinh khối, tôn sao ga HTX vẫn sử dụng tôn sao củi.

Cô cho biết: Mỗi tôn có thế mạnh riêng, ốp chè số một vẫn là “quả” tôn ga của Đài Loan, nhưng sau khi sao khô lần một, thì lần hai cần sao bằng lò củi. Yêu cầu là phải chọn củi chắc, khô nỏ, đánh hương từ tốn, chè thơm thấu từ trong lõi trà, lúc này sẽ có sự biến chuyển đặc biệt diễn ra, tạo nên mùi cốm, hương vị riêng mà nếu sao toàn bộ bằng điện hoặc ga thì không có được.

Có lẽ vì sự kết hợp tinh tế ấy mà trà của HTX chè Phúc Nguyên pha đến nước thứ 7 vẫn đậm, màu mật ong sánh mịn. Năm 2024, sản phẩm Trà nõn tôm của HTX chè Phúc Nguyên đạt giải Ba cuộc thi tại Lễ hội Trà huyện Đại Từ, được bán đấu giá 30 triệu đồng/kg. Hiện HTX có ba đại lý tại TP. Hồ Chí minh, Hải Phòng và Phú Thọ, mỗi tháng tiêu thụ 2-3 tạ chè khô.

Ước mơ mang hương quýt rừng

Gian hàng giới thiệu sản phẩm của HTX chè Vạn Phúc tại Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Vạn Phúc, nhiệm kỳ 2025-2030.

Không dừng lại ở những thành công ban đầu, đôi vợ chồng trẻ tiếp tục mở rộng xưởng sản xuất tại xóm Núi, dự kiến liên kết thêm với các tổ VietGAP tại xóm Mây, xóm Bậu 2. Đồng thời, Nguyên âm thầm sản xuất một loại trà mang dấu ấn cá nhân - Hồng trà quýt rừng.

Nguyên nhẹ tay mở túi kẽm đựng những quả trà khô cong, mùi quýt hòa cùng hồng trà tạo nên một thứ hương thơm ngọt ấn tượng, vừa thanh sạch vừa nồng ấm.

Sản phẩm này được lấy cảm hứng từ phổ nhĩ quýt của Trung Quốc, nhưng nguyên liệu 100% thuần Việt. Quả quýt rừng, khoét ruột giữ nguyên vỏ, nhồi trà đã ủ kỹ, bọc giấy dó và sấy khô. Loại trà này càng để lâu càng ngọt, như một vị thuốc quý giúp làm ấm phối, tránh đau họng, giúp ngủ ngon, an thần. Nhiều chuyên gia đánh giá, hương vị của “Hồng trà quýt rừng” không hề kém cạnh sản phẩm ngoại.

Chuyện của nàng dâu đất chè không chỉ là câu chuyện riêng của cô gái rời phố về quê, từ xa đến nơi này, mà là minh chứng sống động cho một thế hệ nông dân mới, biết kế thừa, gìn giữ và sáng tạo từ nền tảng truyền thống.

Ở cô gái sinh năm 1995 này, có sự kết hợp hài hòa giữa bàn tay làm trà theo cách của mẹ chồng, với tư duy hiện đại, khát vọng vươn xa của người trẻ. Sự chuyển mình từ những búp chè chân chất bám đất mà vươn lên thời đại công nghệ số, từ tổ VietGAP nhỏ lẻ mà kết nối thành cộng đồng sản xuất chuyên nghiệp. Giữa hương trà ngan ngát, tôi tin rằng không chỉ cây chè, mà chính những con người như Nguyên và những người dân làm chè nơi này đang từng bước làm nên một vùng quê xanh, bền và đầy hy vọng về một tương lai tươi sáng.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/van-hoa/202508/chuyen-cua-nang-dau-dat-che-14f00b3/