Chuyển đổi số thư viện tại Học viện An ninh nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng Học viện điện tử

Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết - Phó Giám đốc Học viện An ninh nhân dân cho biết, trong những năm qua, Học viện đã chủ động, quan tâm, đẩy mạnh công tác chuyển đổi số và xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Học viện, trong đó có chuyển đổi số trong công tác thư viện. Gần 80 năm qua, cùng với sự trưởng thành và phát triển của Học viện, Thư viện cũng có những bước phát triển nhanh chóng, đóng góp một phần quan trọng vào công tác đạo đạo và nghiên cứu khoa học của Học viện.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết - Phó Giám đốc Học viện An ninh nhân dân cho rằng, cùng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0), chuyển đổi số đang và sẽ tác động nhanh chóng, nhiều mặt đến đời sống xã hội. Đây là một xu hướng tất yếu giúp thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội và tạo ra những giá trị mới. Học viện An ninh nhân dân (Học viện) là một trong những trung tâm đào tạo đại học, sau đại học và nghiên cứu khoa học lớn của cả nước, là cơ sở giáo dục đại học trọng điểm của ngành Công an và đang phấn đấu phát triển thành cơ sở giáo dục đại học trọng điểm của Quốc gia.

Để nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học, góp phần xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, toàn diện như đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy; xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên; đặc biệt là đầu tư ngân sách, tăng cường trang bị kĩ thuật và công nghệ hiện đại hướng tới xây dựng “Học viện điện tử” theo chủ trương của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an, đáp ứng yêu cầu của cơ sở giáo dục đại học hiện đại trong thời kỳ hội nhập và phát triển khoa học công nghệ.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết - Phó Giám đốc Học viện An ninh nhân dân

Đứng trước bối cảnh đó, Thư viện Học viện cũng chịu tác động không nhỏ của chuyển đổi số, đòi hỏi Thư viện phải không ngừng đổi mới, cải tiến hoạt động nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học viện. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, hoạt động thông tin khoa học nói chung, công tác thư viện nói riêng thường xuyên được quan tâm, tích cực đẩy mạnh ứng dụng những phát triển mới của khoa học, công nghệ vào công tác chuyên môn nghiệp vụ, xây dựng thư viện điện tử, thư viện số thông minh. Nhờ sự quan tâm, chỉ đạo đó, công tác thư viện của Học viện bước đầu đã đạt được một số kết quả như sau:

Học viện đã ban hành nhiều văn bản, kế hoạch nhằm chuyển đổi số các mặt công tác trong đó có công tác thư viện.

Học viện rất coi trọng việc triển khai, quán triệt các văn bản pháp luật liên quan đến công tác thư viện như: Luật Thư viện năm 2019; Luật An ninh mạng năm 2018; Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030…và các văn bản, kế hoạch, chỉ thị của Bộ Công an về phát triển công tác thư viện. Học viện đã ban hành nhiều văn bản, quy định tạo hành lang pháp lý cho hoạt động chuyển đổi số trong công tác thư viện.

Học viện đã thành lập Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số nhằm chỉ đạo thực hiện các chủ trương, chiến lược, chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ, đề án, dự án, cơ chế, chính sách và giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số của Học viện. Hàng tháng, Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số định kỳ họp giao ban nhằm đánh giá những kết quả đã đạt được và đề ra phương hướng chuyển đổi số các mặt công tác của Học viện, trong đó có công tác thư viện.

Tăng cường đầu tư xây dựng, cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin.

Đến nay cơ sở vật chất, hạ tầng cơ sở thông tin đã được Bộ Công an và Học viện quan tâm đầu tư, xây dựng về cơ bản đáp ứng được những mục tiêu, nhiệm vụ trước mắt trong việc chuyển đổi số của thư viện Học viện. Ngoài hệ thống phòng đọc, phòng mượn tài liệu đang sử dụng, hiện tại Học viện đang được đầu tư xây dựng thư viện trung tâm với 7 tầng, mỗi mặt sàn hơn 1000 m2; đồng thời đặt mục tiêu phát triển thư viện hiện đại đáp ứng hiệu quả công tác nghiên cứu, giáo dục và đạo tạo cán bộ Công an trong tình hình mới.

Năm 2024, Học viện xây dựng Phòng số hóa tập trung và sản xuất học liệu điện tử (thuộc Phòng LTTV quản lý và vận hành) đã góp phần thúc đẩy việc số hóa các tài liệu, hồ sơ của các đơn vị trong Học viện; xây dựng các bài giảng điện tử phục vụ công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Học viện đã tổ chức nghiên cứu và xây dựng Phần mềm quản lý thư viện với nhiều modul như bổ sung, biên mục, quản lý mượn trả, thống kê báo cáo…đã giúp cho việc quản lý thư viện được hiệu quả và mang tính hiện đại hóa. Bên cạnh đó, Học viện cũng đã xây dựng và đưa vào sử dụng Phần mềm Thư viện số với gần 850.000 trang tài liệu và nhiều tính năng hiện đại, bước đầu đã đáp ứng tốt nhu cầu nghiên cứu tài liệu của bạn đọc.

Về nguồn nhân lực phục vụ chuyển đổi số trong công tác thư viện.

Đội ngũ cán bộ thư viện, hay nói cách khác nhân lực của thư viện là một trong yếu tố quan trọng cấu thành thư viện, chủ thể của hoạt động thư viện. Hiện tại, tổng số cán bộ trực tiếp làm công tác thư viện là 21 đồng chí, trong đó có 09 thạc sỹ (03 thạc sỹ an ninh, 04 thạc sỹ thư viện, 01 thạc sỹ công nghệ thông tin, 01 thạc sỹ ngôn ngữ Trung Quốc); 12 cử nhân (03 công nghệ thông tin, 03 thư viện và các ngành khác).

Có thể nói, cùng với quá trình xây dựng và phát triển Học viện, đội ngũ cán bộ làm công tác thư viện luôn được Học viện quan tâm, bổ sung từ nhiều nguồn, có trình độ đại học và trên đại học tương đối cao (100% có trình độ đại học), đây là yếu tố góp phần đảm bảo cho các mặt công tác của đơn vị được duy trì hoạt động có hiệu quả, trong đó có công tác phục vụ bạn đọc tại thư viện.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết cho biết, đứng trước những yêu cầu của việc chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực công tác trong đó có công tác thư viện hướng đến phát triển xây dựng thư viện thông minh, cũng gặp phải một số khó khăn, thách thức, cụ thể:

Hiện tại, Học viện đang tăng cường đẩy mạnh số hóa trong tất cả các hoạt động gồm quản lý và giáo dục, đạo tạo. Đặc biệt là đang xây dựng và triển khai thực hiện đề án “Chiến lược phát triển Học viện An ninh nhân dân đến năm 2030 đáp ứng yêu cầu đào tạo lực lượng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, với 10 đề án thành phần, trong đó có Đề án thành phần số 3 “Xây dựng hệ thống thông tin khoa học và công tác thư viện tại Học viện An ninh nhân dân đến năm 2030 đáp ứng yêu cầu đào tạo lực lượng CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, trong đó hạt nhân cốt lõi là phát triển nguồn thông tin, tài liệu khoa học, được số hóa thành hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin phục vụ công tác thư viện trong nghiên cứu khoa học và giáo dục, đào tạo.

Đặc biệt là khi xây dựng và triển khai đề án số 3 đã và đang đặt ra thách thức, yêu cầu cho Học viện và cán bộ thư viện phải số hóa được tài liệu hiện tại và số hóa tài liệu đã có (trong quá khứ); nhất là phải đồng bộ việc số hóa quản lý thư viện với quản lý của toàn Học viện, kết nối được với các cơ sở đào tạo trong ngành Công an.

Mục tiêu đến năm 2030 là tự động hóa các hoạt động nghiệp vụ thư viện; tăng cường các biện pháp nhằm bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu; liên kết với các trung tâm thông tin, nhất là trung tâm thông tin thư viện của các trường đại học trên thế giới; tăng cường khả năng đáp ứng thông tin, cung cấp nhiều dịch vụ khai thác thông tin, tài liệu cho người dùng tin là cán bộ, học viên.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết, để đáp ứng tốt những yêu cầu về chuyển đổi số trong công tác thư viện, xây dựng thư viện thông minh, một yêu cầu đặt ra đó là phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ công tác thư viện.

Theo đó, đội ngũ cán bộ thư viện của Học viện phải thường xuyên được trau dồi, nâng cao trình độ chuyên môn: Phải có trình độ chuyên môn về nghiệp vụ thư viện và thư viện hiện đại trong kỷ nguyên số hiện nay, trong đó cán bộ thư viện phải giỏi về nghiệp vụ quản trị thư viện; phải là chuyên gia về thông tin, người thiết kế, bổ sung thông tin, tài liệu và tìm chọn, hướng dẫn thông tin cho người dùng tin; Phải có trình độ tin học, trong đó tùy từng hoạt động của thư viện đặt ra yêu cầu cụ thể khác nhau, nhưng tất cả cán bộ của một thư viện hiện đại đều phải có trình độ tin học cơ bản, có khả năng đáp ứng yêu cầu số hóa tài liệu và vận hành bảo mật thông tin, dữ liệu; hướng dẫn, giám sát người dùng tin bảo vệ bí mật thông tin; đối với cán bộ làm công việc quản trị hệ thống thông tin số, vận hành phần mềm thư viện, đảm bảo an ninh an toàn thông tin dữ liệu…đòi hỏi phải có trình độ tin học cao; Phải thông thạo ngoại ngữ, trong đó phần lớn trao đổi thông tin, liên kết và kết nối với các trung tâm thông tin thư viện của các trường đại học trong khu vực và quốc tế đa phần là bằng ngôn ngữ Anh.

Chuyển đổi số thư viện tại Học viện An ninh nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng Học viện điện tử

Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết cho rằng, để làm tốt công tác chuyển đổi số thư viện đáp ứng yêu cầu xây dựng Học viện điện tử đòi hỏi phải áp dụng nhiều giải pháp khác nhau. Cụ thể:

Một là, tiếp tục hoàn thiện và phát triển hạ tầng số. Chủ động đề xuất đầu tư mua sắm các trang thiết công nghệ thông tin hiện đại như máy chủ, máy trạm, thiết bị sao lưu, thiết bị mạng; thiết bị số hóa tài liệu tự động chuyên dụng; các thiết bị an ninh thư viện như thiết bị an ninh tường lửa, cổng an ninh, máy đọc mã vạch, chỉ từ; chip RFID, máy mượn trả tài liệu tự động…Đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ mới trong lĩnh vực thư viện, hướng tới chuyển đổi sang Thư viện thông minh.

Hai là, tăng cường nguồn tài nguyên số. Tích cực thu thập các tài liệu nội sinh như giáo trình, tài liệu dạy học; tập trung số hóa các tài liệu do Học viện phát hành từ năm 2010 trở về trước. Số hóa, chuyển đổi tất cả các loại hình học liệu truyền thống sang dạng số. Khai thác có hiệu quả Phòng số hóa tập trung và sản xuất học liệu điện tử, trước mắt cần đẩy mạnh việc thu thập các bài giảng điện tử của các đơn vị giảng dạy nhằm tăng cường nguồn tài nguyên số cho Thư viện.

Ba là, tiếp tục nâng cấp, cải tiến Phần mềm quản lý thư viện, Phần mềm quản lý tài nguyên số và tìm kiếm tài nguyên tập trung. Đặc biệt, tăng cường cung cấp các dịch vụ trực tuyến, hỗ trợ học tập, nghiên cứu trên mạng nội bộ của Học viện, tiến tới trên mạng diện rộng của Bộ Công an, mạng Internet, thiết bị di động…(trừ các dịch vụ thuộc phạm vi bí mật nhà nước) cho người dùng tin ở mọi lúc, mọi nơi.

Bốn là, coi trọng phát triển nguồn nhân lực. Tổ chức đào tạo và đào tạo lại, cập nhật các kiến thức, kỹ năng vận hành thư viện và kiến thức về chuyển đổi số trong thư viện cho 100% cán bộ làm công tác thư viện. Môi trường thư viện hiện nay đã chuyển đổi từ truyền thống sang hiện đại, vai trò của người làm thư viện cũng có sự thay đổi, vừa là người quản trị thông tin, tri thức nhưng đồng thời là người phổ biến, cung cấp các dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ số hóa, dịch vụ tra cứu trực tuyến, cung cấp khả năng truy cập và khai thác nguồn tài liệu đến bạn đọc.

Do vậy, cán bộ thư viện phải thường xuyên nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ ngoại ngữ, tin học; có đủ khả năng làm chủ các trang bị kỹ thuật, công nghệ mới, hiện đại để thực hiện quá trình chuyển đổi số.

"Có thể nói, trong những năm qua, Học viện đã chủ động, quan tâm, đẩy mạnh công tác chuyển đổi số và xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Học viện, trong đó có chuyển đổi số trong công tác thư viện. Gần 80 năm qua, cùng với sự trưởng thành và phát triển của Học viện, Thư viện cũng có những bước phát triển nhanh chóng, đóng góp một phần quan trọng vào công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học viện.

Trong thời gian tới, công tác thư viện cần tích cực, chủ động thực hiện tốt kế hoạch chuyển đổi số, khai thác có hiệu quả những thành quả của tiến bộ công nghệ số để tạo đột phá trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ, xây dựng Thư viện thông minh, đáp ứng yêu cầu xây dựng Học viện điện tử, góp phần tích cực xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong tình hình mới", Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiết cho hay./.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/chuyen-doi-so-thu-vien-tai-hoc-vien-an-ninh-nhan-dan-dap-ung-yeu-cau-xay-dung-hoc-vien-dien-tu-20251010100850065.htm