Đột phá chuyển đổi số trong Kế hoạch 02: Xây dựng quy trình điện tử liền mạch để “chính quyền số hai cấp” vận hành hiệu quả

Giữa dòng chảy mạnh mẽ của cải cách tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW đặt chuyển đổi số - công nghệ - quy trình mới lên vị trí then chốt. Đó không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là cam kết về một chính quyền số liền mạch, phục vụ tận tâm, không để hồ sơ, thủ tục hành chính nào rơi rớt, chậm trễ vì lý do “cấu trúc bị đổi”.

Việc sắp xếp, tinh giản, tổ chức lại cấp chính quyền cấp huyện, cấp xã theo mô hình hai cấp là một bước chuyển mạnh mẽ nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro trong quy trình xử lý hồ sơ hành chính nếu chuyển đổi này không được hỗ trợ bởi nền tảng số đủ mạnh, liên thông và linh hoạt. Báo chí trong nước đã nhấn mạnh rằng Kế hoạch 02 không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là chiến lược cải cách hành chính tổng thể, đòi hỏi hệ thống phải vận hành đồng bộ, nhất quán và không bị "rơi" khi tổ chức bộ máy thay đổi.

Thực tế cho thấy, nếu mỗi địa phương vẫn vận hành theo cách truyền thống, hồ sơ giấy, xử lý thủ công từng cấp thì ngay khi thực hiện sắp xếp bộ máy, rất dễ xảy ra ách tắc, lỗi dữ liệu, mất mát hồ sơ hoặc gián đoạn dịch vụ công. Chuyển đổi số là điều kiện bắt buộc để đảm bảo quy trình công vụ không bị ngắt đoạn, giảm thiểu rủi ro thất thoát dữ liệu trong quá trình gộp sáp nhập, và bảo đảm chính quyền địa phương tiếp tục "phục vụ" một cách thông suốt.

Kế hoạch 02 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số định hướng đẩy mạnh hồ sơ trực tuyến toàn trình, tức là mọi bước từ tiếp nhận, thẩm định, xử lý, thông báo kết quả đều thực hiện trên môi trường số, không cần chuyển giấy hoặc chỉ chuyển giao văn bản điện tử.

Loại bỏ hoàn toàn "quy trình song song giấy – điện tử" ở các cơ quan cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, đảm bảo tính pháp lý của hồ sơ điện tử tương đương hồ sơ giấy, khi tổ chức bộ máy thay đổi.

Ứng dụng chữ ký số, xác thực điện tử để đảm bảo tính xác thực, nguyên vẹn của hồ sơ số qua từng bước xử lý, không để bị can thiệp trái phép.

Tính đến tháng 8/2025, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đã đạt 39,71%; dữ liệu chia sẻ qua nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP) đã kết nối với hơn 90 bộ, ngành và địa phương.

Tại Hà Nội, UBND thành phố đã chỉ đạo loại bỏ quy trình song song giấy, điện tử, yêu cầu toàn hệ thống dùng hồ sơ điện tử, xây dựng kho dữ liệu dùng chung, liên thông hệ thống quản lý văn bản, nhờ vậy khi tổ chức lại cấp xã, cấp huyện, hệ thống không bị gián đoạn.

Từ 20/6/2025, thành phố Hà Nội chính thức vận hành thử mô hình chính quyền 2 cấp tại các xã, phường.

Một số tỉnh, thành phố đã vận hành "điểm thực hiện thủ tục hành chính phi địa giới", người dân có thể nộp hồ sơ trực tuyến từ bất kỳ nơi nào trong tỉnh, không bị ràng buộc bởi địa giới hành chính.

Tại văn phòng Chính phủ, công tác văn thư, hành chính đã được hiện đại hóa mạnh mẽ: hơn 123.000 văn bản không mật được phát hành điện tử từ năm 2020 đến 2025; triển khai hệ thống lưu trữ điện tử cho hàng triệu văn bản giấy.

Những thực tiễn này cho thấy, khi kết hợp chuyển đổi số bài bản với tổ chức lại chính quyền địa phương, người dân và doanh nghiệp sẽ tiếp tục được phục vụ liên tục, thông minh, nhanh chóng, không bị ảnh hưởng vì thay đổi cơ cấu hành chính.

Trong các giải pháp công nghệ kể trên, ngành Khoa học và Công nghệ giữ vai trò trung tâm, là lực lượng đầu kéo giúp biến định hướng thành hành động:

Bộ KH&CN đảm trách vai trò xây dựng khung kiến trúc số quốc gia, phát triển NDXP, hỗ trợ kỹ thuật, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng hệ thống dùng chung, định chuẩn API và dữ liệu liên thông.

Bộ chủ trì việc ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai, tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế tích hợp, kết nối hệ thống CNTT giữa các cấp chính quyền.

Các Sở KH&CN địa phương chịu trách nhiệm chủ động tiếp nhận, triển khai các nền tảng số ở địa phương; phối hợp với sở thông tin truyền thông và các đơn vị CNTT địa phương để tích hợp, đồng bộ hệ thống hồ sơ điện tử, nền tảng quản lý dữ liệu dùng chung.

Cùng với đó, ngành KH&CN tổ chức các chương trình đào tạo, hướng dẫn, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và kết nối chuyên gia CNTT cho các cơ quan địa phương trong giai đoạn áp dụng quy trình số.

Các Sở KH&CN cũng có thể phối hợp với doanh nghiệp công nghệ để xây dựng giải pháp địa phương hóa, phù hợp với điều kiện thực tiễn từng tỉnh, từng huyện, để quy trình số không bị mang tính "cào bằng" mà vừa hiệu quả, vừa linh hoạt.

Các giải pháp ứng dụng nền tảng dùng chung, quy trình "từ đầu đến cuối trên môi trường số", giám sát thông minh, chatbot hỗ trợ và đội phản ứng nhanh chính là những đột phá chiến lược để biến tương lai "chính quyền số hai cấp" thành hiện thực.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/dot-pha-chuyen-doi-so-trong-ke-hoach-02-xay-dung-quy-trinh-dien-tu-lien-mach-de-chinh-quyen-so-hai-cap-van-hanh-hieu-qua-197251012143716022.htm