Gặp gỡ ‘giọng đọc vàng’ góp phần làm nên sự hào hùng của lễ diễu binh, diễu hành A80

Trong lễ diễu binh, diễu hành sáng 2/9, hòa cùng tiếng quân nhạc rộn ràng và nhịp bước chân đi mạnh mẽ là những giọng đọc âm vang, truyền tải khí thế hào hùng của ngày lễ lớn.

Trong số các thành viên góp giọng trong đại lễ A80 có Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức - “giọng đọc vàng” toát lên niềm tự hào dân tộc và tinh thần bất diệt của Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2/9.

Trò chuyện với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus ngay sau khi lễ kỷ niệm kết thúc, ông vẫn chưa hết xúc động.

Giọng nói ‘vang, rền, nền, nảy’

Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức sinh năm 1947 tại Hải Phòng, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Cha ông là nhà thơ, nhà viết kịch Lê Đại Thanh. Mẹ của ông tuy không phải là nghệ sỹ chuyên nghiệp nhưng có niềm đam mê đóng kịch và là người đầu tiên thể hiện thành công hình tượng Võ Thị Sáu trên sân khấu kịch Hải Phòng năm 1956.

Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức là giọng đọc lời bình quen thuộc trong các chương trình nghệ thuật chính luận. (Ảnh: FBNV)

Nhà thơ Lê Đại Thanh khi ở Hải Phòng đã lập ra Đoàn kịch Cổ Phong, vừa là đạo diễn kiêm luôn tác giả. Mẹ ông thời ấy là diễn viên trong đoàn, tối tối họ lại sang diễn ở Nhà hát Lớn Hải Phòng và những người con của họ hằng ngày được tiếp xúc với bầu không khí nghệ thuật nên cứ ngấm dần vào máu.

Nhắc đến gia đình, Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức tự hào khi có anh lớn là Lê Đại Châu tham gia viết kịch, anh trai Lê Đại Chương vào Đoàn kịch Cổ Phong, anh trai Lê Đại Chúc là họa sỹ nổi tiếng. Đặc biệt, chị gái của ông là Nghệ sỹ Ưu tú Lê Mai, gương mặt quen thuộc với khán giả truyền hình. Ba con gái của Nghệ sỹ Ưu tú Lê Mai (tức là cháu ruột Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức) là Lê Vân, Lê Khanh, Lê Vi đều có nhiều cống hiến cho điện ảnh Việt.

Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức (phải) và Nghệ sỹ Ưu tú Lê Mai trên phố Lê Đại Thanh ở Hải Phòng. (Ảnh: FBNV).

Năm 1965, Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức trở thành diễn viên chính của Đoàn Kịch nói Hải Phòng. Năm 1987, ông tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Kiev, thuộc Liên Xô (nay là Ukraine). Trong suốt 15 năm công tác tại Đoàn Kịch nói Hải Phòng, ông đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng khán giả qua các vai diễn như: Hoài “sữa” trong vở “Chiều cuối” của đạo diễn Dương Ngọc Đức, vai Aesop trong vở “Con cáo và chùm nho”... Sau đó, ông chuyển sang làm việc tại Cục Nghệ thuật biểu diễn, Nhà hát Cải lương Việt Nam và Hội Nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam.

Ông cũng là người đạo diễn, biên kịch và đọc lời bình cho nhiều vở kịch, rối, múa và phim tài liệu nổi tiếng, như: “Hoa Lư-Thăng Long, bài ca dời đô,” “Định mệnh bất chợt,” “Thân phận nàng Kiều,” “Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh-Biên niên sử truyền hình,” “Hào khí Bạch Đằng giang”…

Thừa hưởng niềm đam mê và tài năng của người cha, Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức dành nhiều tâm huyết cho văn thơ. Tính đến nay ông đã xuất bản 4 cuốn sách, đó là tập thơ “Từng ngày của Mặt trời,” vựng tập thi họa “Lê Hoa,” kịch thơ “Lê Chức-những trang đời sân khấu” và tập thơ “Một thinh không.”

Nghệ sỹ Lê Chức từng giữ nhiều cương vị quản lý quan trọng trong ngành sân khấu nước nhà như Giám đốc Nhà hát Cải lương Trung ương (nay là Nhà hát Cải lương Việt Nam), Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam.

Sau khi nghỉ công tác tại Hội Nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam, Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức giờ đây đã chủ động hơn khi cộng tác với các lớp giảng dạy kỹ thuật biểu diễn, đạo diễn, sáng tác kịch bản và các lớp MC (người dẫn chương trình).

Ông cặm cụi làm nghề và truyền nghề để tìm kiếm "truyền nhân" vì một trăn trở không biết còn được bao nhiêu năm nữa để sáng tác và cống hiến.

Theo Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức, giọng đọc của ông có được hôm nay là do thừa hưởng từ cả cha và mẹ. Họ đều là những trí thức, sử dụng thành thạo tiếng Pháp nên cách phát âm tiếng Việt rất chuẩn.

“Quê gốc của tôi ở Thanh Hoá, tôi được sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng, nơi người dân vẫn nói lẫn lộn giữa ‘n’ và ‘l’. Dù vậy, gia đình tôi đều nói giọng chuẩn. Khi đọc lời bình, tôi đọc giọng của Hà Nội gốc, tôi đọc tròn vành rõ chữ, vận dụng sự ‘vang, rền, nền, nảy’ trong giọng nói. Có lẽ, trời đã phú cho tôi một giọng nói đặc biệt để có thể đọc lời bình mà được nhiều người yêu quý,” Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức tâm sự.

Giữ ‘nghiệp-mệnh’, lan tỏa cảm xúc đến công chúng

Với chất giọng dày, ấm, biểu đạt tinh tế, biến hóa, ông đã thể hiện thành công nhiều vai diễn, đọc lời bình cho nhiều bộ phim tài liệu và chương trình nghệ thuật chính luận. “Giọng đọc vàng” của nghệ sỹ Lê Chức cũng chuyển tới công chúng nhiều tác phẩm văn học, chính luận nổi tiếng: “Tuyên ngôn độc lập,” “Bình Ngô đại cáo,” “Hịch tướng sỹ,” “Nhật ký trong tù,” “Đường Kách mệnh”…

Trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, công chúng lại được lắng nghe giọng đọc thuyết minh của ông trong nhiều chương trình nghệ thuật, điển hình là concert “Tổ quốc trong tim” tối 10/8, “Hành trình 80 năm Độc lập-Tự do-Hạnh phúc” tối 1/9 và Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh vào sáng 2/9.

Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức vẫn thường xuyên đọc lời bình trong các chương trình nghệ thuật, song song với đó là tham gia đào tạo thế hệ kế cận. (Ảnh: FBNV)

Còn nhớ, trong concert “Tổ quốc trong tim,” khi 68 quân nhân từng tham gia lễ duyệt binh tại Quảng trường Đỏ (Moscow, Nga) bước ra, Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức đã đọc bài thuyết minh về họ.

Nhiều khán giả “xúc động đến run người” khi được nghe giọng đọc hào sảng vang trong không khí thiêng liêng của những ngày kỷ niệm ý nghĩa.

Sau sự kiện, nhiều bạn trẻ đã sử dụng các video ngắn có đoạn đọc thuyết minh này để chia sẻ về tinh thần yêu nước trên Facebook và TikTok. Các clip này nhận được từ 10.000-50.000 lượt yêu thích trên các nền tảng mạng xã hội.

Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức cho biết các học trò đã gửi nhiều clip ngắn có ông đọc lời bình. Ông vui khi giọng đọc của mình được nhiều khán giả, nhất là nhiều người trẻ yêu mến.

“Trong concert Tổ quốc trong tim, tôi đọc 2 đoạn ngắn. Tôi cũng là người học 6 năm ở Nga nên khi đọc lời bình cho 68 quân nhân từng tham gia Lễ duyệt binh tại Quảng trường Đỏ (Moscow, Nga), tôi đã đọc từ trái tim. Tôi đã gần 80 tuổi, đã đi đến chiến trường nên tôi đọc lời bình bằng niềm tự hào của một người lính,” nghệ sỹ chia sẻ.

Màn diễu hành của các quân nhân thuộc Trường Sỹ quan Lục quân 1 trong concert "Tổ quốc trong tim". (Ảnh: BTC)

Hôm nay, lời bình của Nghệ sỹ Nhân dân Lê Chức vang lên trong lễ diễu binh, diễu hành, lại tạo nên bầu không khí lắng đọng để mỗi người hướng về quá khứ, trân trọng, biết ơn những hy sinh cho hòa bình dân tộc.

Ông quan niệm những con chữ viết ra luôn luôn có chiều sâu tâm hồn và chiều rộng cảm xúc của chính tác giả, trách nhiệm của những người thể hiện con chữ đó bằng thanh âm là phải chạm tới “phần hồn” của con chữ, đưa lời đọc đạt tới độ biểu cảm cao nhất.

Với tinh thần làm việc tỉ mỉ, nghiêm túc, tự đổi mới mình, Lê Chức luôn tạo ra nét riêng độc đáo, khó lẫn với những người khác. Theo ông, muốn tạo ra nét riêng ấy, trước hết người nghệ sĩ phải hiểu được giá trị của ngôn ngữ, giá trị văn học ẩn sâu trong những con chữ, qua đó là tình yêu với tiếng Việt, trách nhiệm đối với vẻ đẹp của tiếng Việt.

Ông cũng là người luôn giữ cho mình quy tắc nghề nghiệp, đó là không bao giờ đọc quảng cáo giới thiệu sản phẩm, dù tiền thù lao có cao đến mấy. Bởi ông nghĩ rằng, mình là một giọng đọc chính luận đã có thương hiệu, và công chúng đã quen giọng ông trong các chương trình lớn của Đảng, Nhà nước, thì không thể xuất hiện trong những clip quảng cáo.

Theo nghệ sỹ Lê Chức, việc đọc lời bình có 3 cấp độ: Đọc phải đúng, có nghệ thuật của tiếng nói và truyền được cảm hứng tới khán giả, độc giả.

“Tôi may mắn được trời phú cho chất giọng mà mọi người vẫn gọi là ‘giọng đọc vàng’ nên với tôi, thuyết minh, đọc lời bình là nghiệp-mệnh. Bản thân tôi đón nhận tinh thần của câu chữ rồi sau đó, lan tỏa niềm giao cảm ấy đến công chúng,” nghệ sỹ bày tỏ./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/gap-go-giong-doc-vang-gop-phan-lam-nen-su-hao-hung-cua-le-dieu-binh-dieu-hanh-a80-post1059448.vnp