Giếng Chó Đá - nét đẹp của làng giữa phố thị

Nhân dân tổ dân phố Do Nha (phường An Dương) chung tay đóng góp kinh phí, ngày công tôn tạo lại giếng Chó Đá - giếng nước của làng xưa.

Giếng Chó Đá sau khi được tôn tạo.

Tổ dân phố Do Nha ngày nay vốn là làng văn hóa Do Nha, xã Tân Tiến, huyện An Dương trước khi chuyển đổi đơn vị hành chính từ huyện thành quận và sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023 - 2025. Giếng cổ của tổ dân phố Do Nha nằm trong quần thể khu di tích lịch sử văn hóa đình, chùa Do Nha được xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 2007.

Ông Nguyễn Đình Thuần, Tổ trưởng Tổ dân phố Do Nha cho biết, rất khó để xác định tuổi của giếng làng, chỉ biết rằng nhiều thế hệ người làng Do Nha sinh ra và lớn lên giếng đã có. Theo truyền ngôn, khi người dân đến đây khai hoang mở ấp đã phát hiện ra dòng nước ngầm phun trào lên mặt đất, người dân đào thành giếng lớn để lấy nước phục vụ cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày. Đặc biệt, trên bờ giếng người dân đặt gia đình chó đá để trông coi, canh giữ đất nên thường gọi là giếng Chó Đá.

Trải qua thăng trầm của lịch sử và sự khốc liệt của 2 cuộc chiến tranh, những tác động mạnh mẽ của đô thị hóa, giếng bị bồi đắp, cây cối mọc um tùm, tượng gia đình chó đá cũng bị thất lạc.

Hoạt động văn nghệ được tổ chức trong ngày khánh thành giếng.

Giếng nước không chỉ đơn thuần là công trình thủy lợi mà còn là mạch nguồn linh thiêng gắn kết con người với con người, gắn kết con người với đất đai và trời đất. Chính bởi vậy, dù làng lên phố, dù không còn sử dụng nước giếng làm nước sinh hoạt hằng ngày… song người dân Do Nha luôn trăn trở, mong muốn tôn tạo lại giếng làng.

Với sự chung tay của các tầng lớp nhân dân, ngày 13/4/2025, tổ dân phố Do Nha khởi công tôn tạo giếng làng, mở rộng trên nền đất cũ với diện tích khoảng 800 m², nằm giữa khu dân cư đông đúc, tấp nập và cận kề với phố chợ Ngà.

Sau khi tôn tạo, giếng Chó Đá không chỉ là điểm nhấn về cảnh quan, mà còn trở thành không gian sinh hoạt cộng đồng của tổ dân phố.

Đến nay, sau gần 5 tháng thi công, công trình hoàn thành. Sau khi tôn tạo, giếng có cấu trúc hình tròn, đường kính 25m, mực nước sâu 1,2m, bờ thành chung quanh được kè đá vững chắc; chung quanh miệng giếng tạo tác lan can bằng đá xanh gồm 68 trụ và 69 khung ô có kích thước tương ứng với nhau. Giữa trung tâm lòng giếng tạo tác đài phun nước làm bằng đá thạch tím, chung quanh trang trí những khóm hoa sen nở đầy trên mặt nước… Nhìn tổng thể đài phun nước như bông hoa ba tầng vươn lên mặt nước xòe nở rộng khoe sắc giữa giếng làng.

Cảnh quan, khuôn viên giếng cũng được tôn tạo khang trang, sạch sẽ với đường đi rộng rãi, hệ thống điện chiếu sáng, ghế đá và những bồn hoa cây xanh tươi thắm. Trên bờ giếng, người dân phục dựng lại tượng gia đình chó đá tôn nghiêm canh giữ giếng như trước đây. Bốn góc trồng cây đại, cây đa, bồ đề - những biểu tượng của sự vững bền, luôn mang đến năng lượng mới cho con người.

Ông Nguyễn Đình Thuần chia sẻ thêm, giếng được trùng tu, tôn tạo với giá trị hơn 1,685 tỷ đồng, trong đó người dân đóng góp gần 180 triệu đồng và hàng trăm ngày công lao động, cùng sự hỗ trợ của cơ quan, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm phát tâm công đức. Quá trình tôn tạo công trình, các tầng lớp nhân dân trong tổ dân phố đều tích cực tham gia hỗ trợ, từ người cao tuổi, trung niên đến thanh niên…Đây không chỉ là công sức, tiền của, mà còn là kết tinh của sự đoàn kết, nhất trí của người dân trong tổ dân phố. Cũng để gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa của công trình, tổ dân phố thành lập tổ tự quản gồm 7 thành viên.

Vào mỗi tối, nhất là cuối tuần, đông đảo người dân đến giếng Chó Đá tham gia các hoạt động tại khu vực.

Giữa phố thị tấp nập và sôi động, sau khi tôn tạo, giếng Chó Đá tạo nên hình ảnh vừa tươi mới nhưng vẫn giữ được nét mộc mạc, thân quen. Hơn 1 tháng này, kể từ khi giếng được cơ bản hoàn thành, mỗi tối, nhất là thứ bảy, chủ nhật hằng tuần người dân tập trung về đây tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ hoặc đơn thuần chỉ để gặp gỡ, trao đổi, chuyện trò. Khi nhìn cảnh người dân quây quần trong khuôn viên giếng, mỗi người đều cảm thấy vui và ấm áp, bởi những giá trị văn hóa làng vẫn được gìn giữ và phát huy.

Anh Đỗ Văn Tâm, người dân trong tổ dân phố chia sẻ: “Giếng được tôn tạo lại nhắc nhớ mọi người, nhất là thế hệ trẻ chúng tôi về truyền thống lịch sử cũng như trách nhiệm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của làng”.

Quê hương hiện đại đến đâu nhưng cũng không thể làm mất đi những nét đẹp văn hoá đã trường tồn bao đời. Việc tôn tạo giếng làng của tổ dân phố Do Nha góp phần kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai, là hình ảnh trực quan sinh động để giáo dục truyền thống cho thế hệ mai sau. Đây còn là hoạt động thiết thực thực hiện Nghị quyết Trung ương 9 khóa 11 về “xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.

MINH CHÂM

Nguồn: https://baohaiphong.vn/gieng-cho-da-net-dep-cua-lang-giua-pho-thi-519627.html