Học sinh tham quan, tìm hiểu các bảo vật quốc gia tại Bảo tàng tỉnh.
Có dịp đến thăm Khu Di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh, ngoài việc được hòa mình vào cảnh sắc thiên nhiên vô cùng xanh tươi, khoáng đạt, du khách còn được tham quan, tìm hiểu các công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, nổi bật là 5 tấm văn bia đã được công nhận là bảo vật quốc gia, đó là bia Vĩnh Lăng (vua Lê Thái Tổ), bia Chiêu Lăng (vua Lê Thánh Tông), bia Dụ Lăng (vua Lê Hiến Tông), bia Kính Lăng (vua Lê Túc Tông), bia Khôn Nguyên Chí Đức (Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao). Các tấm văn bia này đều có tuổi đời từ hàng trăm năm về trước, và không chỉ là pho sử liệu về cuộc đời của các vị vua, hoàng hậu của triều đại nhà hậu Lê mà còn là chứng tích lịch sử quý giá, phục vụ đắc lực cho công tác nghiên cứu, bảo tồn.
Trong số các văn bia - bảo vật quốc gia, nổi bật nhất là văn bia Khôn Nguyên Chí Đức (Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao) - một trong những tấm bia có kích thước lớn, tinh xảo về kỹ thuật điêu khắc, điển hình cho một phong cách nghệ thuật mới hoàn chỉnh - nghệ thuật thời Lê sơ.
Theo sử sách ghi lại: Bia Khôn Nguyên Chí Đức là tấm bia khắc ghi công trạng Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao, một bậc mẫu nghi thiên hạ, tài đức vẹn toàn. Bia làm bằng đá xanh, nhẵn, bóng nguyên khối, có chiều cao 2,8m, rộng 1,92m, dày 0,27m được đặt trên lưng rùa bằng đá dài 2,75m, rộng 1,92m, cao 0,4m. Điều đặc biệt, trong bia có 36 bài thơ họa ca ngợi Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao “Xứng đáng là bậc hàng đầu các vị Hoàng hậu nước Đại Việt”, các tác giả của những bài thơ họa đều là những bậc danh nho, những nhà khoa bảng nổi danh.
Bia hai mặt đều khắc chữ Hán, tên bia viết theo lối chữ Triện, nội dung bia viết theo lối chữ Khải chân phương. Theo các nhà nghiên cứu đánh giá, nghệ thuật chạm khắc rồng ở bia Khôn Nguyên Chí Đức đã chuyển sang một phong cách nghệ thuật khác hẳn, có sự cầu kỳ về đường nét và cách tạo hình. Đường nét thì sắc nhọn, dứt khoát, bố cục tỉ mỉ, trau chuốt đã thoát ra khỏi hình dáng, cách biểu hiện của rồng thời Lý, Trần và xứng đáng tiêu biểu, bộc lộ rõ đặc điểm phong cách thời Lê sơ. Dưới đế bia có hoa văn sóng nước rất độc đáo, được thể hiện tới 3 lớp (tam sơn), cuối cùng là lớp sóng hình vòng cung đồng tâm, đến lớp sóng nhô cao mở ra hình hoa. Đây là loại hình sóng nước đặc biệt, trang trí này chỉ thấy ở Việt Nam bắt đầu thời Lê sơ. Ngoài ra, bia còn trang trí những cụm mây xoắn ốc với các hình đao lửa. Hoa văn trang trí hình mây ở bia khá phong phú, giữ vai trò quan trọng là gạch nối của trang trí hình vân mây thời Lý, Trần sang thời Mạc và Lê Trung hưng.
Ngoài nghệ thuật chạm khắc tinh xảo, bia Khôn Nguyên Chí Đức còn là tài liệu lịch sử đích thực, vì được ghi ngay khi sự kiện xảy ra mà không hề sao chép, bởi vậy có giá trị quan trọng trong việc bổ sung vào chính sử.
Các văn bia - bảo vật quốc gia ở Di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh đều là những hiện vật “có giá trị đặc biệt quý hiếm tiêu biểu của đất nước về lịch sử, văn hóa, khoa học”, do đó trong những năm qua, Ban Quản lý Khu Di tích lịch sử Lam Kinh đã thực hiện các biện pháp bảo vệ, bảo quản bảo vật quốc gia như xây dựng nhà che, có lan can gỗ bảo vệ các văn bia để tránh sự tác động trực tiếp của thời tiết; bố trí lực lượng bảo vệ đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các bảo vật quốc gia và các hiện vật trong di tích; tăng cường tập huấn cho đội ngũ hướng dẫn viên du lịch những kiến thức chuyên sâu về bảo vật quốc gia, nhằm phục vụ tốt khách tham quan, nghiên cứu về bảo vật...
Tại Bảo tàng tỉnh hiện cũng đang trưng bày, bảo quản 3 bảo vật quốc gia là kiếm ngắn núi Nưa, trống đồng Cẩm Giang I và vạc đồng Cẩm Thủy. Theo Giám đốc Bảo tàng tỉnh Trịnh Đình Dương, cho biết: Việc bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị bảo vật quốc gia có vai trò, ý nghĩa quan trọng. Bởi không chỉ góp phần làm phong phú, đa dạng các hiện vật tại bảo tàng; mà còn góp phần quảng bá vẻ đẹp đất và người xứ Thanh giàu truyền thống lịch sử, văn hóa đến với đông đảo du khách trong và ngoài nước. Do đó, thời gian qua Bảo tàng tỉnh đặc biệt quan tâm đến việc bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị bảo vật quốc gia đang được lưu giữ tại đây. Từ năm 2022, Bảo tàng tỉnh đã hoàn thành việc số hóa 3 bảo vật quốc gia, gồm: kiếm ngắn núi Nưa, trống đồng Cẩm Giang I và vạc đồng Cẩm Thủy. Việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo đã giúp du khách tiếp cận các bảo vật quốc gia một cách sống động, có thể xem từng chi tiết, hoa văn trên hiện vật thay vì chỉ ngắm nhìn và nghe thuyết minh như trước đây. Hằng năm, Bảo tàng tỉnh cũng tích cực tổ chức nhiều hoạt động giáo dục di sản, hoạt động trải nghiệm... nhằm từng bước đưa bảo tàng trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút đông đảo học sinh, sinh viên ở các trường học trên địa bàn tỉnh đến tham quan, tìm hiểu. Từ đó, khơi dậy niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân và cả cộng đồng, đặc biệt là với thế hệ trẻ trong việc bảo vệ, gìn giữ tinh hoa văn hóa dân tộc.
Để bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị bảo vật quốc gia, thời gian qua ngành văn hóa trong tỉnh cũng đã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến thực hiện nghiêm Luật Di sản văn hóa và các văn bản chỉ đạo liên quan trong công tác bảo vệ, bảo quản và phát huy giá trị bảo vật quốc gia. Đồng thời, tích cực số hóa các bảo vật quốc gia, từng bước áp dụng công nghệ mới vào việc bảo vệ, bảo quản. Cùng với đó, tăng cường quảng bá, giới thiệu giá trị các bảo vật quốc gia trên các phương tiện thông tin, mạng internet và nâng cao chất lượng công tác thuyết minh gắn với phát triển du lịch...
Bài và ảnh: Nguyễn Đạt
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/giu-gin-phat-huy-gia-tri-cac-bao-vat-quoc-gia-257400.htm
Bình luận (0)