Việc hình thành hành lang ven biển, phát triển logistics, du lịch và cảng biển là một trong 4 trục động lực quan trọng của TPHCM được xác định trong dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Trong đó, Cần Giờ sẽ đóng vai trò là bàn đạp tối quan trọng của thành phố để phát triển hướng ra biển từ khu đô thị lấn biển đến khu vực Hồ Tràm - Bình Châu.
Trao đổi với Dân trí, các chuyên gia cho rằng, vị trí địa kinh tế hiện tại hoàn toàn ủng hộ TPHCM phát triển theo định hướng này. Trong giai đoạn mới, khu vực Cần Giờ và Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây đóng vai trò quan trọng để giúp TPHCM trở thành trung tâm thương mại, dịch vụ, kinh tế biển.
“Nếu tận dụng được cơ hội để trở thành một nút giao quan trọng trong tuyến đường hàng hải quốc tế, tiềm năng và lợi thế Cần Giờ có thể mang lại cho TPHCM và cả nước là rất lớn”, GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhìn nhận.
Sau đại dịch Covid-19, lượng khách quốc tế và nội địa đến với Bà Rịa - Vũng Tàu tăng dần theo từng năm. Trong số 127,5 triệu lượt khách du lịch trên cả nước năm 2024, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây đón 16,2 triệu lượt khách, đóng góp một phần đáng kể cho ngành du lịch Việt Nam.
Về logistics và cảng biển, các con số cũng minh chứng vị thế chiến lược của Bà Rịa - Vũng Tàu trên bình diện cả nước. Trong tổng số 864,4 triệu tấn hàng hóa lưu thông qua các hệ thống cảng biển Việt Nam, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải đảm nhiệm hơn 138,2 triệu tấn.
Theo GS Đặng Hùng Võ, sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, sáp nhập các tỉnh, thành, TPHCM mới thừa hưởng những lợi thế lớn về tiềm lực phát triển kinh tế biển, logistics, hàng hải. Trong đó, khu vực Cần Giờ chính là “cánh cửa” để TPHCM từng bước hình thành một thành phố thương mại, dịch vụ, tài chính, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo.
“Từ phía TPHCM nhìn ra biển, phía bên phải là vựa lúa Đồng bằng Sông Cửu Long - một vùng nông nghiệp rộng lớn, bên tay trái là vùng phát triển công nghiệp, dịch vụ đầy tiềm năng là Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây. Cần Giờ nằm ở giữa 2 hướng phát triển đó”, GS Đặng Hùng Võ phân tích.
Trên bình diện quốc tế, khu vực Cần Giờ của TPHCM nói riêng và toàn bộ khu vực biển của TPHCM nói chung nằm trên tuyến đường hàng hải Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương. Đây là khu vực hiếm hoi trên bản đồ thế giới thuộc tuyến hàng hải có mật độ giao thương lớn, nhưng khá yên bình.
Từ các lý do trên, GS Đặng Hùng Võ cho rằng, nếu tận dụng được cơ hội để trở thành một nút giao quan trọng trong tuyến đường hàng hải quốc tế, tiềm năng và lợi thế Cần Giờ có thể mang lại cho TPHCM và cả nước là rất lớn. Nhưng theo ông, những lợi thế địa kinh tế kể trên của TPHCM vẫn chưa được tận dụng triệt để thời gian qua và cần sự chuyển biến rõ nét trong giai đoạn tới.
“TPHCM hoàn toàn có thể xây dựng một thành phố kiểu mẫu như New York (Mỹ) hoặc Thượng Hải (Trung Quốc), những đô thị phát triển nhờ vươn ra biển, mở rộng không gian kinh tế quốc tế. Tôi chờ đợi những thay đổi mạnh mẽ hơn, theo đúng khái niệm TPHCM vươn ra biển”, GS Đặng Hùng Võ chia sẻ.
Theo vị chuyên gia, việc phát triển Cần Giờ cần có một quy hoạch tổng thể với tầm nhìn, tư duy phát triển vùng. Trên thực tế, khu vực Cần Giờ của TPHCM chỉ là một phần nhỏ của vùng vịnh lớn, kéo dài từ khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu xuống Tiền Giang trước đây (nay là tỉnh Đồng Tháp).
Vừa qua, nhà đầu tư đã đề xuất xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao từ trung tâm TPHCM đến Cần Giờ với thời gian di chuyển chỉ khoảng 12 phút, thay vì 2 giờ như hiện tại. Trong tương lai, khi các dự án lớn như cầu Cần Giờ, cầu vượt biển nối Bà Rịa - Vũng Tàu, tuyến metro kết nối trung tâm TPHCM - Cần Giờ hoàn thiện, giúp rút ngắn thời gian di chuyển, Cần Giờ còn có thể trở thành vị trí trung chuyển chiến lược và điểm đến trải nghiệm mới trong hành trình du khách khám phá vùng ven biển phía Nam.
Với vị trí nằm giữa trung tâm TPHCM và chuỗi quần thể du lịch nổi tiếng của Bà Rịa - Vũng Tàu, Hồ Tràm, Bình Châu, Cần Giờ được kỳ vọng trở thành nơi dừng chân đầu tiên của du khách từ TPHCM ra biển, là cầu nối giữa đô thị lớn nhất cả nước với không gian biển Đông Nam Bộ, tạo chuỗi giá trị du lịch - kinh tế biển bền vững.
“TPHCM phát triển không chỉ cho riêng TPHCM mà còn cho cả nước; định hướng phát triển Cần Giờ không chỉ phục vụ sự phát triển của riêng TPHCM mà cần đặt trong tư duy phát triển vùng. Toàn bộ vùng vịnh lớn đó có địa thế thuận lợi, có thế mạnh về nền đất, cảnh quan để phát triển khu đô thị biển kiểu mẫu của cả khu vực và quốc tế. Tuy nhiên, đi kèm với tư duy phát triển này là những giải pháp cẩn trọng về môi trường, về quy hoạch”, GS Đặng Hùng Võ góp ý.
“Cánh cổng chào đón thế giới đến với Việt Nam” là hình ảnh được PGS. TS Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, đề cập tới khi nói về lợi thế không gian biển của TPHCM. Với hàng loạt dự án lớn tại Cần Giờ cùng tiềm năng của khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu, TPHCM đang có đủ điều kiện để mở ra không gian phát triển mới trong bối cảnh các không gian cũ bị bó hẹp.
“TPHCM cần tính toán cách tiếp cận phát triển khác, mở ra các chiều không gian mới để có cơ hội phát triển. Thành phố vẫn chỉ phát triển chủ yếu trên mặt đất, còn bầu trời, mặt biển, lòng đất, không gian số, không gian văn hóa hầu như chưa có gì đáng kể”, PGS. TS Trần Đình Thiên nhận định.
Theo vị chuyên gia, TPHCM mới có thế mạnh độc tôn so với các địa phương khác là Cảng trung chuyển quốc tế Cái Mép - Thị Vải, sắp tới là Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Nếu TPHCM có thể tận dụng tốt, định hình lại không gian phát triển, trở thành một tọa độ chiến lược trên bản đồ hàng hải thế giới, những nguồn lực khổng lồ sẽ được tạo ra cho ngành công nghiệp, phát triển đô thị và logistics.
PGS. TS Trần Đình Thiên cũng cho rằng đã đến lúc TPHCM cần suy nghĩ đến việc phát triển kinh tế không gian tầm thấp. Đây là điều đã được các thành phố lớn trên thế giới đặt vấn đề thời gian qua.
“Các thành phố dù chưa phải siêu đô thị đã đặt vấn đề phát triển kinh tế không gian tầm thấp, mở ra không gian phát triển mới từ bầu trời bằng máy bay không người lái, taxi bay… Vì sao TPHCM chưa tính tới việc này, trong khi không gian mặt đất đang bị nén lại?”, ông Trần Đình Thiên đặt câu hỏi.
Theo chuyên gia, kinh tế không gian tầm thấp sẽ mang lại hiệu ứng phát triển đột phá, tạo ra các loại hình sản phẩm mới, cách thức giao tiếp mới. Quan trọng hơn, TPHCM có thể đi sớm trong việc hình thành nền công nghiệp chế tạo các phương tiện phục vụ kinh tế không gian tầm thấp, đây là thị trường sẽ ngày càng mở rộng trên phạm vi quốc tế.
“TPHCM cần mạnh dạn tiếp cận theo cách nhìn đó. Thành phố là xứ sở của văn hóa khai phá, chinh phục. Nếu ứng dụng văn hóa này vào phát triển khoa học, công nghệ, TPHCM sẽ thu hút được nhiều tri thức quốc tế, tạo sự khởi sắc cho ngành khoa học của cả nước”, ông Trần Đình Thiên nhận định.
Việc tái cấu trúc không gian phát triển để tìm kiếm những động lực mới là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của thành phố trong giai đoạn tới. Trong đó, Cần Giờ được định hướng là địa bàn chiến lược của thành phố để hình thành các công trình, dự án lớn.
TPHCM sẽ phát triển cụm cảng - logistics thông minh tại Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ theo mô hình siêu cảng số và hệ thống logistics tích hợp, vận hành bằng dữ liệu lớn. Những tổ hợp giao thương tích hợp quy mô lớn (megatrade) kết nối với các khu thương mại tự do sẽ được hình thành nhằm thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, logistics, dịch vụ kho bãi hiện đại gắn liền với tổ chức triển lãm, hội chợ và hội nghị quốc tế.
Ngoài cảng quốc tế Cần Giờ, địa phương cũng đẩy nhanh tiến độ dự án khu đô thị lấn biển, tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm TPHCM - Cần Giờ, cầu Cần Giờ cùng các công trình phụ trợ.
Trong tương lai, hành lang ven biển của TPHCM được quy hoạch và tập trung đầu tư để trở thành vùng phát triển tích hợp đa chức năng gồm cảng biển - công nghiệp - đô thị - du lịch - bảo tồn sinh thái. Thành phố cũng hướng tới phát triển hài hoà giữa nông thôn và đô thị theo hướng “làng trong phố, phố trong làng”, gắn với định hướng “tựa núi, giữ rừng” và “bám sông, hướng biển”.
Nội dung: Q.Huy
Ảnh: Trịnh Nguyễn, Phước Tuần
14/10/2025 - 15:15
Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/hien-thuc-hoa-khat-vong-tphcm-vuon-ra-bien-20251011144453261.htm
Bình luận (0)