Làm “bạn” với rắn

Ở rừng nhiều hơn ở nhà

Giữa vô số video săn bắt rắn trên mạng xã hội, kênh YouTube “Sứ giả rừng xanh” của Phạm Minh Hiếu nổi bật với mục tiêu ngược lại: khám phá, bảo tồn và ghi hình các loài rắn trong tự nhiên. Hiện kênh có gần 290.000 lượt theo dõi với 281 video đã đăng.

Phạm Minh Hiếu hướng dẫn cách sơ cứu rắn cắn đúng cách. Ảnh: NVCC

Chàng trai sinh năm 1992, quê gốc Thái Bình, lớn lên ở Đắk Lắk, giới thiệu kênh một cách giản dị: “Kênh của mình không phải kênh săn bắt động vật hoang dã. Mình xây dựng Sứ giả rừng xanh để chia sẻ hành trình đến những nơi núi cao, rừng sâu, ghi hình các loài động vật hoang dã, nhất là các loài rắn tuyệt đẹp của Việt Nam…”. Theo Hiếu, rắn thường bị gán với hình ảnh đáng sợ, là nhân vật “phản diện” trong tự nhiên. Nhưng với anh, rắn đóng vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái. “Hiểu và bảo vệ rắn là giữ gìn sự cân bằng của tự nhiên,” anh nói.

Hiếu bắt đầu nuôi rắn từ năm 16 tuổi, ban đầu chỉ vì tò mò. Sau này, đam mê lớn dần thành định hướng nghiêm túc khi anh đi rừng tìm hiểu đời sống rắn để phục vụ việc nuôi và lấy nọc sản xuất huyết thanh chống độc. Để nuôi rắn thành công, anh buộc phải hiểu tập tính, môi trường sống, cách ăn ngủ, săn mồi… của chúng. Từ đó, các chuyến đi rừng nối dài, từ khắp các khu rừng nổi tiếng của Việt Nam đến Lào, Thái Lan, Campuchia - hầu hết tự túc, đôi khi phải thuê người dẫn đường ở địa hình hiểm trở như dãy Hoàng Liên Sơn hay Fansipan. “Chắc một nửa thời gian của tôi ở trong rừng”, Hiếu cười, tâm sự.

Việc ghi hình loài rắn ngoài tự nhiên là cả quá trình kỳ công. “Cách duy nhất để ghi hình cuộc sống của rắn trong tự nhiên là kiên trì. Có khi phải theo dõi một con rắn vài ngày, quan sát cả chu kỳ di chuyển - săn mồi - tiêu hóa - nghỉ ngơi của chúng để ghi được khoảnh khắc đáng giá”, Hiếu kể. Anh cũng chia sẻ, điểm đến mơ ước sắp tới của anh là Borneo (Indonesia) - thiên đường bò sát của Đông Nam Á, hay các vùng núi đá vôi thuộc dãy Trường Sơn ở tỉnh Quảng Bình - nơi ghi dấu những loài rắn rất hiếm.

Từ dân công nghệ đến “bác sĩ” rắn

Phạm Minh Hiếu từng tốt nghiệp chuyên ngành Công nghệ thông tin (Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TPHCM) và làm việc tại bộ phận truyền dẫn tín hiệu của VTV Cab. Rẽ hướng sau lời mời từ một công ty du lịch sinh thái tại Phan Thiết, Hiếu gắn bó với nơi này 2 năm, phụ trách việc chăm sóc rắn trước khi chuyển về Đồng Nai xin phép địa phương và kiểm lâm xây dựng một trại rắn.

Tôi nghĩ mình có một sứ mệnh riêng. Công việc này mang tính rủi ro rất cao. Để cân đối giữa cái lợi - hại, được - mất thực sự rất khó. Chỉ có đam mê mới giữ chân tôi lại với công việc này

Phạm Minh Hiếu, chủ kênh YouTube Sứ giả rừng xanh

Trại có diện tích 3.000m², hiện chăm sóc khoảng 500 cá thể - chủ yếu là rắn hổ mang, cùng với hổ mèo, chàm quạp… với mục đích duy nhất: lấy nọc cung cấp cho các đơn vị sản xuất huyết thanh kháng nọc độc. “Khi rắn già hay bệnh chết, tôi tiêu hủy chứ không bán thành phẩm hay biến nó thành thực phẩm. Vì với tôi, nó đã hoàn thành sứ mệnh của mình rồi,” Hiếu chia sẻ. Trung bình mỗi tháng, anh lấy nọc một lần, thực hiện đúng quy trình nghiêm ngặt.

Hành trình từ khám phá đến nuôi rắn của Hiếu gặp không ít nguy hiểm. Anh từng bị rắn cắn chục lần trong môi trường thiên nhiên, nhưng lần đáng nhớ nhất lại diễn ra ngay tại trại rắn khi anh bị một con rắn hổ mang hơn 3kg tấn công, bắt đầu có biểu hiện sụp mí, méo giọng, khó thở, may mắn được cấp cứu kịp thời tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Và một điều khá đặc biệt, cũng từ một lần cấp cứu do rắn cắn, anh đã gặp người phụ nữ của đời mình, một nữ bác sĩ Khoa Bệnh nhiệt đới và đơn vị chống độc (Bệnh viện Chợ Rẫy). “Đây là lần cuối cùng bị cắn và để tui phải điều trị nha. Lần tới còn bị cắn nữa là chào thân ái và quyết thắng”, Hiếu cười, thuật lại lời vợ sau một lần chăm sóc cho anh.

Am hiểu sâu sắc tập tính loài rắn, Hiếu thường xuyên tham gia các hoạt động bảo tồn: giải cứu rắn vào nhà dân, hỗ trợ thả rắn về tự nhiên. Năm 2020, anh từng hỗ trợ thả một cá thể hổ chúa nặng tới 21kg - tang vật từ một vụ buôn bán động vật hoang dã - về rừng. Đoạn video cảnh thả rắn sau đó đã thu hút hơn 7,8 triệu lượt xem trên YouTube. Ngoài ra, Hiếu còn hỗ trợ các bệnh viện trong việc định danh rắn - yếu tố then chốt giúp bác sĩ chọn đúng huyết thanh. Nhiều trường hợp chỉ có vết cắn, lời miêu tả không rõ ràng hay vài mảnh vảy..., Hiếu xem đây là những lần “giải đố” để tìm ra loài rắn trong thời gian ngắn nhất, giúp sử dụng đúng huyết thanh, tăng hiệu quả điều trị.

VĂN TUẤN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/lam-ban-voi-ran-post799894.html