Lễ Tăm Blang m’prang bon của người Mnông

Theo ấn định thời gian, cứ từ 3 đến 5 năm, đồng bào Mnông Pré ở xã Nam Nung (Lâm Đồng) lại cùng nhau tổ chức Lễ Tăm Blang m’prang bon (Lễ rào bon, trồng cây Blang) để cảm tạ thần Blang đã bảo vệ bon làng, đồng thời cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt bội thu.

Đối với đồng bào Mnông Pré ở xã Nam Nung, cây Blang (cây hoa gạo) thể hiện tín ngưỡng cho sức mạnh của thần linh để bảo vệ, che chở bon làng vượt qua mọi khó khăn. Vì vậy, Lễ rào bon, trồng cây Blang được xem là một trong những nghi lễ tiêu biểu, có sự tham gia của nhiều bon làng trên địa bàn, nhằm cảm tạ trời đất ban cho mưa thuận gió hòa, cây Blang đã bảo vệ, che chở dân làng vượt qua bao gian khó của cuộc sống.

Lễ rào bon, trồng cây Blang là một lễ cúng khá quan trọng cho nên tất cả các nghi thức đều diễn ra theo đúng truyền thống. Trước khi lễ cúng diễn ra, già làng và người uy tín tập hợp bà con để bàn bạc, thống nhất ngày tổ chức lễ và địa điểm trồng cây Blang, đồng thời phân công nhiệm vụ cụ thể cho mọi người trong bon. Thanh niên thì vào rừng chọn những cây lồ ô thật đẹp để dựng cây nêu; phụ nữ lo việc ủ rượu cần, nấu cơm, tập múa hát…

Đến ngày chính lễ, các nghi thức của Lễ rào bon, trồng cây Blang được tổ chức rất trang trọng. Lễ vật cúng gồm 1 ché rượu cần đặt cạnh cây Blang, 3 quả cà, gạo, nghệ, ớt xanh, đèn sáp ong, than quấn bông gòn, 1 chén cơm trắng… Tất cả các lễ vật đều được đựng trên tàu lá chuối, riêng cà đắng, ớt xanh đặt trên một lá khác. Lễ được bắt đầu bằng nghi thức: Chủ lễ đến bên ché rượu cần đặt sẵn cạnh cây nêu lấy một ống rượu nước đầu rồi tưới một ít vào cây nêu, bàn thờ, cây Blang; đồng thời ngậm một ít rượu phun lên đồ cúng. Lúc này, bà con tham dự lễ đều nắm tay thầy cúng vịn vào cây Blang và tiến hành trồng cây.

Trong âm thanh của tiếng nung, nhịp chiêng, thầy cúng bắt đầu khấn: “Hỡi các thần, các Yàng, ngày hôm nay tại nơi này chúng con xin các thần linh về chứng giám làm Lễ cúng rào bon trồng cây tại hang động núi lửa Chư Păh. Chúng con trồng cây Blang này xin cho các thần linh hãy chăm sóc cho cây tươi tốt. Chúng con cũng xin các Yàng chăm sóc cuộc sống của dân làng được mạnh khỏe, không ốm đau bệnh tật, không mắc các tệ nạn xã hội. Tại nơi này, chúng con làm lễ xin được gọi các thần linh thiêng về đây uống rượu cần, ăn thịt heo với bon làng. Đây là vật lễ tế cúng của chúng con ơ Yàng…”.

Sau nghi thức phần cúng, vị chủ lễ mời người dân, quan khách cùng nhau chung vui bên ché rượu cần, thưởng thức cơm lam, thịt nướng và phần hội được bắt đầu khi lửa trại bùng lên. Bà con mời khách uống rượu cần, thưởng thức những món đặc sản do chính đồng bào hái về từ rừng, từ rẫy và giao lưu văn hóa văn nghệ truyền thống. Đêm càng về khuya thì những điệu nhạc, lời ca của những nghệ nhân, người già, người trẻ, trai, gái lại càng ngân vang, hòa quyện vào nhau du dương theo gió đại ngàn… tạo nên giai điệu bất tận, góp phần thắt chặt tình đoàn kết của các dân tộc anh em trên địa bàn.

Theo già làng Y Tiêng, bon Ja Ráh, trong tâm thức của người Mnông Pré, cây Blang được trồng trong Lễ cúng rào bon là biểu tượng cho sức mạnh của cộng đồng trước mọi khó khăn, thử thách của cuộc sống. Lễ rào bon, trồng cây Blang là dịp để thế hệ đi trước kể cho con cháu biết được ý nghĩa của việc tổ chức buổi lễ và răn dạy con cháu cùng nhau gìn giữ, bảo tồn nét đẹp bản sắc của dân tộc mình.

CHẤN HƯNG và MỸ HẰNG

Nguồn: https://baolamdong.vn/le-tam-blang-m-prang-bon-cua-nguoi-mnong-395215.html