Mở đường phát triển năng lượng tái tạo

Tại hội thảo “Năng lượng tái tạo vùng ĐBSCL- Đột phá trong phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn” ngày 8/10 vừa qua, các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp cho rằng điện gió đang trở thành trụ cột quan trọng trong chiến lược năng lượng sạch của Việt Nam, góp phần thực hiện cam kết Net Zero 2050 và cơ cấu LAIJ nền kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn.

Với vị trí thuận lợi và tiềm năng lớn, Vĩnh Long đang tập trung tháo gỡ nút thắt hạ tầng và hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm thực hiện kỳ vọng trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của vùng.

Phát triển năng lượng tái tạo là định hướng chiến lược của tỉnh trong giai đoạn tới. Ảnh: Bá Thi

Thực tiễn triển khai và thách thức

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Ngọc Nhất Hạnh- Giám đốc Phát triển dự án Công ty CP Cơ Điện Lạnh (REE), cho biết doanh nghiệp đã triển khai thành công Nhà máy điện gió V1-3 Trà Vinh với sản lượng 150-160 triệu kWh/năm, tỷ lệ vận hành đạt 98-99%, đóng góp tích cực vào an ninh năng lượng khu vực. REE cũng vừa khởi động thêm 3 dự án điện gió mới nhằm chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030.

REE hiện phát triển 3 dự án mới tại vùng biển Vĩnh Long, tổng công suất 176MW, trong đó dự án V1-4 (48MW) dự kiến vận hành thương mại vào tháng 11/2025. “Vĩnh Long (gồm vùng hợp nhất với Bến Tre và Trà Vinh) có tốc độ gió ổn định, thích hợp cho tuabin công suất lớn. Tuy nhiên, khi hàng loạt dự án mới được đưa vào vận hành, nếu chậm đầu tư hạ tầng truyền tải 110-500kV, tình trạng nghẽn mạch và giảm hiệu quả đầu tư là điều khó tránh”- bà Hạnh nói.

Doanh nghiệp kiến nghị tỉnh đẩy nhanh công tác chuyển đổi mục đích sử dụng đất, bồi thường- giải phóng mặt bằng, và phê duyệt phương án giải phóng mặt bằng. Đồng thời yêu cầu chia sẻ hạ tầng truyền tải giữa các dự án lân cận để hạn chế chiếm dụng đất. “Cần rút ngắn thời gian lấy ý kiến liên ngành xuống tối đa 3 ngày và không yêu cầu lại những nội dung đã thống nhất ở giai đoạn trước”- bà đề xuất.

Đại biểu đặt câu hỏi với diễn giả tại tọa đàm “Năng lượng tái tạo vùng ĐBSCL- Đột phá trong phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn”.

Từ góc nhìn kỹ thuật, ông Nguyễn Hữu Chương- Tổ Phó Hệ thống điện, Công ty CP Tư vấn Xây dựng điện 4, cho biết khả năng giải tỏa công suất là yếu tố sống còn của hệ thống. “Nếu chậm tiến độ đầu tư các công trình 110-220-500kV, nhiều khu vực sẽ đối mặt với quá tải và tổn thất điện năng cao”- ông nói và kiến nghị ưu tiên sớm đưa vào vận hành Trạm biến áp (TBA) 220kV Thạnh Phú, Bình Đại, nâng công suất TBA 500kV Duyên Hải, đầu tư mới TBA 500 kV Bến Tre- Long An và Trà Vinh 1- Nhiệt điện Sông Hậu, để hình thành mạch liên kết truyền tải siêu cao áp vùng ven biển Nam Bộ.

Theo ông Bùi Văn Thịnh, đại diện Cộng đồng Năng lượng tái tạo Việt Nam, điện gió không chỉ là nguồn năng lượng sạch mà còn là “đòn bẩy” phát triển kinh tế xanh, tạo việc làm và thu hút đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, ông cho rằng: “Cần hoàn thiện khung chính sách tài chính- giá điện để bảo đảm tính hấp dẫn. Cơ chế giá điện ổn định, PPA kéo dài 25 năm, cùng bảo lãnh thanh toán sẽ là chìa khóa thu hút nguồn vốn quốc tế vào lĩnh vực này”.

Bên cạnh đó, cần sớm phát triển quỹ tín dụng xanh, trái phiếu xanh, nội địa hóa chuỗi cung ứng tuabin và thiết bị điện gió, cũng như đầu tư vào công nghệ lưu trữ năng lượng (BESS) để đảm bảo an toàn vận hành hệ thống.

Ông Trần Quốc Tuấn- Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, thông tin: “Ngành công thương đang phối hợp các sở, ngành và doanh nghiệp cập nhật quy hoạch điện lực, đặc biệt là hạ tầng truyền tải, để bảo đảm đồng bộ với Quy hoạch điện VIII. Tỉnh khuyến khích xã hội hóa đầu tư lưới điện và ứng dụng công nghệ lưu trữ năng lượng, nâng cao khả năng giải tỏa công suất cho các dự án điện gió”.

Hoàn thiện quy hoạch để mở đường

Bà Nguyễn Thị Thương- Chuyên viên chính, Cục Điện lực, Bộ Công Thương, nhấn mạnh: “Khó khăn lớn nhất hiện nay là mức độ tích hợp giữa các loại quy hoạch- từ cấp quốc gia, vùng, tỉnh cho đến cấp xã. Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia, nhưng lại gắn chặt với không gian sử dụng đất và phát triển hạ tầng địa phương, nên cần có hướng dẫn thống nhất để tránh chồng chéo, kéo dài thời gian phê duyệt”.

Điện gió không chỉ là nguồn năng lượng sạch mà còn là “đòn bẩy” phát triển kinh tế xanh. Trong ảnh: Các tua bin điện gió vùng biển Duyên Hải, Vĩnh Long.

Theo bà Thương, việc phối hợp chặt chẽ giữa quy hoạch điện, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị- nông thôn là điều kiện tiên quyết để đẩy nhanh tiến độ các dự án năng lượng tái tạo. Bộ Công Thương đang hoàn thiện hướng dẫn xác định mức độ chi tiết của quy hoạch, đồng thời đề xuất cho phép những thay đổi kỹ thuật nhỏ trong dự án không phải điều chỉnh quy hoạch, qua đó rút ngắn đáng kể thời gian chuẩn bị đầu tư.

Ở góc độ đầu tư, ông Phạm Thy Hùng- Phó Cục trưởng, Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Tài chính, cho biết Nghị định số 225 mới ban hành đã gỡ bỏ yêu cầu quy hoạch phân khu 1/2.000 khi đấu thầu dự án năng lượng tái tạo- một bước tiến quan trọng tháo gỡ nút thắt về thủ tục.

“Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đấu thầu là xu hướng tất yếu, nhưng để thành công cần một khung pháp lý ổn định, hợp đồng minh bạch và cơ chế chia sẻ rủi ro hợp lý giữa Nhà nước và nhà đầu tư”, ông Hùng nói.

Bộ Tài chính cũng đang thúc đẩy việc số hóa toàn bộ quy trình đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, đảm bảo công khai, minh bạch và giảm thiểu chi phí hành chính. Đây được xem là nền tảng quan trọng giúp thu hút khu vực tư nhân tham gia mạnh mẽ hơn vào lĩnh vực năng lượng xanh.

ĐBSCL đang hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước, đặc biệt về điện gió ven bờ và ngoài khơi. Song song với tiềm năng là yêu cầu cấp bách về đồng bộ quy hoạch, đầu tư lưới điện truyền tải và chính sách khuyến khích khu vực tư nhân tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị năng lượng sạch.

Với quyết tâm của chính quyền và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, điện gió Vĩnh Long nói riêng và vùng ĐBSCL nói chung hoàn toàn có thể trở thành đột phá trong phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn của Việt Nam.

Ông Nguyễn Quỳnh Thiện- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, cho rằng: “Phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, là định hướng chiến lược của tỉnh Vĩnh Long trong giai đoạn tới. Tỉnh xem đây không chỉ là lĩnh vực kinh tế- kỹ thuật mà còn là động lực để chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh, bền vững”. Vĩnh Long đang tích cực hoàn thiện quy hoạch, đầu tư hạ tầng truyền tải, đồng thời cải thiện thủ tục hành chính nhằm tạo môi trường đầu tư thuận lợi. “Chính quyền tỉnh sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp trong suốt quá trình triển khai dự án- từ quy hoạch, giải phóng mặt bằng đến vận hành- để nguồn năng lượng sạch sớm phát huy hiệu quả, góp phần vào mục tiêu Net Zero 2050”, ông nhấn mạnh.

Bài, ảnh: CAO HUYỀN

Nguồn: https://baovinhlong.com.vn/kinh-te/202510/mo-duong-phat-trien-nang-luong-tai-tao-1dc04e9/