Dòng sông Bàn Thạch đã gắn liền với nhịp sống của bao thế hệ người dân ở các làng ven sông. Ông Nguyễn Văn Ba ở khu phố Nam Bình 2 (phường Đông Hòa) bồi hồi: Ngày xưa, người làng nhìn vào dòng sông để gọi tên mùa. Mùa lụt nước lũ từ trên cao đổ về chảy xiết, len vào tận mép xóm. Có năm ngập trắng mênh mông, người làng phải kéo nhau lên núi lánh tạm, chờ nước rút mới về lại. Ngày nay, các công trình bờ kè, kênh mương kiên cố đã giúp điều tiết dòng chảy. Mùa lụt, con nước vẫn lên cao nhưng không còn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Mùa nắng, sông là nơi cung cấp nước tưới cho hàng nghìn héc-ta đất sản xuất, tạo nên những vụ mùa bội thu…
Và nhiều làng nghề đã hình thành từ những thảo thơm của dòng sông.
Về làng gốm Trường Thịnh, từ Quốc lộ 1 tới ngã ba Cây Bảng (cổng chào Trung tâm Hành chính phường Đông Hòa) rẽ vào đường Võ Nguyên Giáp, hai bên là những bếp lò, ấm nước, lu, vò, ống khói, bọng giếng… xếp lớp. Có những cái vừa được nặn xong còn nguyên màu đất, mềm ẩm. Phần lớn là thành phẩm cứng cáp có màu đỏ gạch, chờ chất lên xe chở đi tiêu thụ. Màu đỏ gạch là màu đặc trưng của gốm Trường Thịnh. Người làng tự hào về màu gốm tự nhiên này bởi nó được tạo nên từ đất sét khu vực ven sông Bàn Thạch và đồng ruộng địa phương sau khi tôi luyện trong lửa đỏ.
![]() |
Sản phẩm bếp lò bằng đất sét đã phơi cứng chuẩn bị đưa vào lò đốt. Ảnh: Dương Thanh Xuân |
Làng gốm Trường Thịnh là một trong những làng nghề có truyền thống lâu đời ở phía Đông của Đắk Lắk. So với thời hoàng kim, gốm Trường Thịnh ngày nay tuy có mai một nhưng người làng vẫn sống được với nghề bởi các sản phẩm gốm ở đây phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân. Hiện nay, gốm Trường Thịnh vẫn được bày bán cùng với các sản phẩm sành, sứ khác ở các chợ Tuy Hòa, Hòa Xuân, Hòa Vinh… Bà Hoàng Thị Ẩm, tiểu thương ở chợ Tuy Hòa, chia sẻ: “Sở dĩ gốm Trường Thịnh vẫn được mọi người ưa chuộng bởi sự giản dị và tính ứng dụng cao. Nó không phải là sản phẩm mỹ nghệ cao cấp để bày kệ trang trí như các dòng gốm khác, nó là sản phẩm không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của mỗi gia đình”.
Từ cổng chào Trung tâm Hành chính phường Đông Hòa đi về phía tây, qua cầu Bến Lớn là đến làng sen Hòa Xuân. Nằm phía bờ tả sông Bàn Thạch, khu phố Nam Bình 1, khu phố Thạch Chẩm ngạt ngào hương sen. 5 năm qua, cây sen là cây trồng chuyển đổi thành công trên đất lúa kém hiệu quả, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân ở đây.
Ngược dòng Bàn Thạch về xã Hòa Thịnh là làng sen Hòa Đồng. Cũng như sen Hòa Xuân, sen Hòa Đồng đã có thương hiệu, được chế biến thành nhiều sản phẩm và đạt chứng nhận OCOP 3 sao, 4 sao gồm bột hạt sen, sen tươi, trà tim sen, trà lá sen… Ông Lê Tấn Khoa, một hộ trồng sen ở xã Hòa Thịnh, cho biết: “Nhà tôi trồng 1,4 ha sen theo chuẩn VietGAP. Cây sen từ lá, thân, đài, củ đều dùng được; giá trị 1 kg sen bằng 4 kg lúa. Tôi và bà con trồng sen trong xã cũng không lo đầu ra vì đã có hợp tác xã bao tiêu toàn bộ”.
Phù sa dòng Bàn Thạch bồi đắp làm nên một vùng sản xuất nông nghiệp trù phú trải dài. Hết sen tới đậu phộng, hết khoai lang đến khoai hạ, hết lúa tới dưa hấu, dưa gang, bí… mùa nào thức ấy. Ngày xưa, nông sản từ các làng theo những chuyến đò mùa nước lớn đi tới muôn nơi. Ngày nay, những cây cầu kiên cố đã thay thế những chuyến đò, nối các làng bên sông thành vùng phát triển. Vào mùa thu hoạch, xe tải từ khắp nơi đậu sẵn dưới chân cầu, chờ gom nông sản thành từng bao lớn nhỏ chất đầy lên xe rồi chở vào Nam ra Bắc.
![]() |
Sông Bàn Thạch nhìn từ cầu Bến Lớn. |
Từ năm 2000 trở lại đây, dọc theo sông Bàn Thạch lần lượt 5 chiếc cầu mới mọc lên, gồm cầu Đà Nông, cầu Bàn Thạch mới, cầu Bến Lớn, cầu Đá Cối và cầu Bến Củi mới. Mỗi cây cầu ra đời không chỉ rút ngắn khoảng cách đôi bờ, mà còn mở ra hướng phát triển mới cho khu vực.
Trên tuyến sông này, cầu Bàn Thạch mới là huyết mạch nối liền Quốc lộ 1. Từ cầu Bàn Thạch hướng về phía biển, cầu Đà Nông được xây dựng năm 2000 nối Khu công nghiệp Hòa Hiệp với cảng Vũng Rô, hỗ trợ giao thông tuyến động lực ven biển từ Nam Tuy Hòa đến Vũng Rô. Xa về phía thượng nguồn, cầu Đá Cối nối thôn Lạc Đạo - thôn xa xôi, cách trở nhất trước đây - gần hơn với trung tâm xã, phường. Cầu Bến Củi ở xã Hòa Thịnh được xây dựng từ những năm 1980 và xây mới vào năm 2013, trở thành công trình thoát lũ, phục vụ dân sinh.
Nằm ở vị trí trung tâm trên dòng sông, cầu Bến Lớn là điểm kết nối quan trọng giữa vùng sản xuất bên kia sông Bàn Thạch với khu đô thị trung tâm phường Đông Hòa bên này sông. Ông Ngô Văn Tịnh, Trưởng khu phố Nam Bình 1, chia sẻ: Từ ngày có cầu Bến Lớn, người dân ở các khu phố Nam Bình 1, Nam Bình 2, Thạch Chẩm rút ngắn được đoạn đường vòng từ 5 - 7 cây số khi đi ra Quốc lộ 1. Trẻ em trong xóm đi học, người lớn đi làm ăn buôn bán cũng thuận lợi hơn rất nhiều.
Ngay dưới chân cầu Bến Lớn, công trình kè chống xói lở bờ hữu sông Bàn Thạch đang được gấp rút hoàn thiện. Công trình này sẽ giúp hình thành khu đô thị ven sông Bàn Thạch, tạo diện mạo mới cho khu đô thị Nam Bình và tăng kết nối với khu vực trung tâm phường cũng như khu vực biển.
Ông Lê Văn Thìn, Bí thư Đảng ủy phường Đông Hòa cho biết: Các đồ án quy hoạch chi tiết khu đô thị liên quan đến sông Bàn Thạch đã được phê duyệt, gồm Đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 Khu đô thị ven sông từ cầu Bến Lớn đến cầu Bàn Thạch, Đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 dự án Khu đô thị Nam Bình, Đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 Khu đô thị ven sông Bàn Thạch. Giai đoạn 2026 - 2030, địa phương sẽ phối hợp với Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên và các sở, ngành của tỉnh thu hút đầu tư vào phát triển dịch vụ du lịch, đô thị và hành lang ven sông Bàn Thạch, biến không gian ven sông thành không gian đô thị sinh thái phát triển.
Nguồn: https://baodaklak.vn/xa-hoi/202510/nguoc-dong-ban-thach-5ea06e4/
Bình luận (0)