Vietnam.vn - Nền tảng quảng bá Việt Nam

PGS Nguyễn Lân Hiếu: Máy sốc tim công cộng tốn kém, nhưng mạng người vô giá

(Dân trí) - Ông nhấn mạnh, trong tình huống cấp cứu, mỗi phút trôi qua đều quyết định ranh giới giữa sự sống và cái chết, và AED có thể tạo nên khác biệt ấy ngay tại cộng đồng.

Báo Dân tríBáo Dân trí11/08/2025

Từ đề xuất lắp đặt AED (Automated External Defibrillator-máy sốc tim tự động) ở nơi công cộng, Đại biểu Quốc hội, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu – Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã nhận được sự hưởng ứng của lãnh đạo địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng.

Ông cho rằng, chỉ một thiết bị nặng chưa tới 5kg nhưng nếu được đặt đúng chỗ, hướng dẫn đúng cách, có thể trở thành “chìa khóa” cứu sống hàng nghìn người bị ngừng tim đột ngột mỗi năm.

Trong cuộc trò chuyện với phóng viên báo Dân trí, PGS.TS Hiếu chia sẻ lý do, tính khả thi và lộ trình để biến ý tưởng này thành hiện thực.

Nhiều nước GDP thấp hơn Việt Nam đã thực hiện

Thưa PGS Nguyễn Lân Hiếu, tại sao Việt Nam nên cân nhắc sớm lắp đặt máy sốc tim tự động?

- Chúng ta cần thay đổi trong cách tiếp cận cấp cứu người bệnh ngoài cộng đồng. Nếu cấp cứu đúng, tỷ lệ sống sót của người bệnh sẽ tăng lên rất cao.

Thật ra, trên thế giới, máy sốc tim tự động (AED) đã được lắp đặt từ lâu ở nhiều nơi công cộng, đặc biệt phục vụ cấp cứu ngừng tuần hoàn ngoài bệnh viện.

Thực tế, khi một người ngừng tuần hoàn ở nơi công cộng, nếu chỉ chờ đưa vào bệnh viện thì cơ hội sống rất thấp. Chúng ta cần biết não chỉ chịu thiếu máu vài phút là tổn thương không hồi phục, sau 5 phút hầu như không còn hoạt động. Vì vậy, cấp cứu đúng cách và kịp thời là yếu tố quyết định.

PGS Nguyễn Lân Hiếu: Máy sốc tim công cộng tốn kém, nhưng mạng người vô giá - 1

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu – Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội (Ảnh: Thương Huyền).

Thống kê cho thấy, khi có thiết bị này, tỷ lệ sống sót cao hơn rất nhiều so với cấp cứu thông thường chỉ bằng ép tim thủ công.

Do đó chúng ta cần nhìn nhận đây là vấn đề cấp thiết, cần nghiêm túc xem xét triển khai.

Với điều kiện hạ tầng, ngân sách hiện nay, việc lắp đặt máy trên diện rộng có khả thi?

- Đúng là để triển khai máy sốc tim tự động ở nơi công cộng đồng loạt trên cả nước sẽ cần một khoản đầu tư lớn. Nhưng so với cứu sống một mạng người, khoản tiền đó không thể đem ra so sánh về giá trị.

Do đó, nếu chứng minh được hiệu quả, dù máy có đắt, chúng ta vẫn phải làm vì tính mạng con người là trên hết.

Hơn nữa, ở trên thế giới đã triển khai từ lâu. Thậm chí, nhiều quốc gia có GDP thấp hơn Việt Nam vẫn triển khai thành công. Do đó, chúng ta không có lý do gì không thể triển khai thành công.

Nếu quan sát, hiện nay ở Việt Nam đã có nhiều công ty, tập đoàn tư nhân, chung cư, sân bay lắp đặt máy sốc tim tự động. Tuy nhiên, vì mình không triển khai đồng bộ, không được truyền thông, việc triển khai còn nhỏ lẻ nên chúng ta chưa thực sự thấy rõ hiệu quả của cấp cứu ngừng tuần hoàn ngoại viện.

Mỗi công ty có thể là một trung tâm cấp cứu ngừng tuần hoàn

PGS Nguyễn Lân Hiếu: Máy sốc tim công cộng tốn kém, nhưng mạng người vô giá - 2

Nhiều nước đã triển khai máy sốc tim tự động ở nơi công cộng (Ảnh: Getty).

Thực tế đến thời điểm hiện tại hành trình hiện thực hóa ý tưởng này đang ở đâu?

- Tôi đã nói chuyện với lãnh đạo lớn nhất của một tỉnh và được ủng hộ hoàn toàn. Vị lãnh đạo này đã chỉ đạo ngành y tế rà soát các vị trí để triển khai.

Tôi nghĩ rằng, trước mắt chúng tôi cứ làm và sau đó tổng kết cái gì tốt và chưa tốt. Sau khi tổng kết xong thì chính các tập đoàn, công ty có thể tham gia và biến mình thành một “trung tâm cấp cứu” ngừng tuần hoàn.

Sáng nay tôi vừa liên hệ với một ngân hàng lớn và lãnh đạo đơn vị cho biết, sẵn sàng lắp đặt máy ở tất cả các trụ sở.

Lộ trình dự án sẽ được triển khai thế nào, thưa ông?

- Trước mắt, tôi muốn thử nghiệm tại một thành phố du lịch lớn. Đây là nơi thuận lợi hơn về nguồn lực xã hội so với vùng sâu vùng xa, vì có nhiều công ty, doanh nghiệp liên quan.

Sau khi triển khai, chúng ta có thể rút kinh nghiệm, đánh giá ưu – nhược điểm để tiếp tục mở rộng dự án. Như tôi đã đề cập, các tổ chức sẽ chủ động triển khai máy cho đơn vị của mình. Ví dụ ngân hàng sẽ đặt máy ở phòng giao dịch.

Với các vùng sâu, vùng xa, tôi nghĩ vai trò của nhà nước đối với sự thành công của dự án là rất lớn.

Trong tương lai khi chúng ta đã làm tốt ở một địa phương, thì những nơi khác cũng sẽ học theo và triển khai để biến mình thành một thành phố đáng sống, một địa phương an toàn.

Chúng ta đang phát triển du lịch nên khi khách du lịch đến một địa phương có máy sốc tim tự động ở công cộng sẽ là một điểm cộng rất lớn về hình ảnh.

Theo tôi, có hai yếu tố quyết định thành công của dự án này:

Thứ nhất về vật chất. Cụ thể, đó là sự tham gia của các mạnh thường quân. Các tổ chức, cá nhân đầu tư cho việc mua trang thiết bị.

Yếu tố thứ hai, theo tôi còn quan trọng hơn, đó là việc đào tạo và truyền thông. Đây là trách nhiệm của các nhà chuyên môn như chúng tôi. Chúng tôi cam kết dùng hết năng lực của mình để vận hành dự án trong giai đoạn đầu tiên.

Hành lang pháp lý bảo vệ người cấp cứu

Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn đâu là những địa điểm phù hợp để lắp đặt các máy sốc tim tự động?

- Bước đầu, chúng ta nên lắp đặt tại các cơ sở y tế chưa có phương tiện này như: trạm y tế xã/phường, thậm chí một số bệnh viện tuyến cơ sở hiện nay vẫn chưa có. Do đó, việc đầu tiên của chúng tôi là rà soát các cơ sở chưa có thiết bị này. Sau đó, chúng tôi sẽ đào tạo nhân viên y tế ở đó trong việc sử dụng máy.

Ở giai đoạn tiếp theo, máy sẽ lắp đặt ở các vùng trống y tế, là những nơi xa cơ sở y tế, ví dụ như: nhà thuốc, bến xe, bến tàu, bãi biển.

Sau khi đã phủ kín máy ở các điểm cần thiết, chúng tôi sẽ tổng hợp, đánh giá hoạt động, có giải đáp cho các vấn đề vẫn đang lo ngại như về kỹ thuật (máy lắp đặt ở nơi công cộng có nguy cơ hư hỏng các chi tiết không), máy có bị sử dụng sai mục đích, sử dụng sai cách hay không hay nguy cơ mất trộm…

Cộng đồng lo ngại rằng khi lắp máy này ở nơi công cộng sẽ rất dễ bị mất cắp. Nhưng không, tôi nghĩ điều này khó xảy ra.

Trên thực tế, cách đây vài năm, khi tôi đến Monaco thấy có rất nhiều máy được lắp đặt trên đường.

Hồi đó, tôi cũng nghĩ rằng, tại sao người ta lại để máy ở đó, rất dễ bị mất cắp. Tuy nhiên, đến nay, tôi chưa thấy máy này ở nước nào bị mất cắp cả. Chúng ta cần tin vào tính thiện của con người, đây không phải là điện thoại hay một chiếc xe máy mà là thiết bị để cứu mạng người.

Tôi nghĩ giai đoạn đầu triển khai sẽ tương đối thuận lợi vì WHO đã có quy trình chuẩn, chúng ta cũng có các ví dụ thực tế trên thế giới. Chúng tôi chỉ cần dịch quy trình sang tiếng Việt, bổ sung tình huống đặc thù của Việt Nam liên quan đến đuối nước, cháy nổ, thảm họa.

Theo ông, cần có hành lang pháp lý như thế nào để bảo vệ người tham gia cấp cứu. Trên thực tế, khi ông đề xuất ý kiến về lắp máy sốc tim tự động nơi công cộng, có ý kiến người dân lo ngại rằng sẽ bị “vạ lây” nếu cấp cứu không thành công?

- Về pháp lý, chúng ta đã có Luật khám, chữa bệnh trong đó có điều khoản rất rõ ràng: Khi gặp một trường hợp nguy hiểm đến tính mạng, mọi người đều phải có trách nhiệm hỗ trợ, cứu chữa.

Một “luật” nữa quan trọng hơn đó là đạo đức của con người. Tôi tin chắc rằng không một người dân nào đi cấp cứu một người bệnh đã ngừng tim mà bị lên án.

Đơn cử như vừa qua, các trường hợp nữ điều dưỡng cứu người hay anh thanh niên cứu sống trẻ đuối nước đều hoàn toàn không có sự e ngại. Video ghi lại nghĩa cử này khi được lan tỏa tạo hiệu ứng tốt và sự ủng hộ rất lớn của cộng đồng.

Khi triển khai chúng tôi sẽ căn cứ trên luật pháp để lên quy trình cấp cứu. Quy trình này được dán ở các thiết bị sốc tim tự động.

Ngoài ra, ở các trạm sẽ có hotline lực lượng trực để hướng dẫn qua video call. Đưa AI vào hỗ trợ hướng dẫn cũng là một phương án.

Người dân cần có trách nhiệm với cộng đồng

Theo ông, đâu là thách thức lớn nhất để dự án này được thực hiện thành công?

- Trên thực tế, việc triển khai máy ở các đơn vị, địa điểm công cộng không quá khó. Cái khó nhất là huấn luyện người dân biết về kỹ năng sơ cứu.

Tôi muốn nhấn mạnh, thiết bị này cũng sẽ là một hồi chuông cảnh báo để nhắc nhở người dân cần có kỹ năng sơ cấp cứu, cần có trách nhiệm với cộng đồng. Người dân cần xem việc học cách sơ cấp cứu, cách sử dụng máy như một kiến thức cơ bản phải có.

Đơn cử như hà hơi thổi ngạt. Tôi tin chắc rằng nhiều người biết về nó qua các hình ảnh trong phim nhưng rất ít người làm đúng.

Về trách nhiệm của chúng tôi, sẽ tổ chức các lớp đào tạo kỹ năng sơ cấp cứu, sử dụng máy. Sau đó, với những người học viên nhiệt tình, có kỹ năng tốt, chúng tôi sẽ cung cấp chứng chỉ để họ có thể đi đào tạo những người khác.

Chính những người này có thể trở thành tình nguyện viên cho dự án để tạo nên một mạng lưới.

Ở trên thế giới, thậm chí có cả các ứng dụng bản đồ đánh dấu vị trí có máy sốc điện và thông tin ở đó có những tình nguyện viên nào sẵn sàng hỗ trợ. Do đó, chúng tôi cũng sẽ phối hợp với đơn vị công nghệ để làm bản đồ như vậy.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/pgs-nguyen-lan-hieu-may-soc-tim-cong-cong-ton-kem-nhung-mang-nguoi-vo-gia-20250811074728566.htm


Bình luận (0)

No data
No data

Cùng chuyên mục

Từ A50 đến A80 - khi yêu nước là xu hướng
Sân khấu chữ V cao 26m rực sáng trong đêm tổng duyệt ‘Tổ quốc trong tim’
Khách quốc tế đến Việt Nam phá vỡ mọi kỷ lục mùa hè
'Phụ kiện yêu nước' mừng đại lễ Quốc khánh thu hút giới trẻ

Cùng tác giả

Di sản

Nhân vật

Doanh nghiệp

No videos available

Thời sự

Hệ thống Chính trị

Địa phương

Sản phẩm