Nền tảng cho phát triển bền vững
Phường Tây Hoa Lư được thành lập từ ngày 01/7/2025 trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của phường Ninh Giang, xã Trường Yên, xã Ninh Hòa (thuộc thành phố Hoa Lư); xã Phúc Sơn (thuộc huyện Nho Quan); xã Gia Sinh và một phần diện tích 0,45km2 với 563 người dân của xã Gia Tân (thuộc huyện Gia Viễn). Sau sắp xếp, phường Tây Hoa Lư có diện tích tự nhiên 84,96km2, dân số gần 47.000 người, trở thành đơn vị hành chính có quy mô lớn của tỉnh, hội tụ nhiều lợi thế về địa lý, nhân văn, văn hóa và lịch sử.
Dù xuất phát điểm là các xã thuần nông, sau sáp nhập, phường Tây Hoa Lư đã tạo bước đột phá mạnh mẽ trong việc biến di sản thành động lực phát triển kinh tế - xã hội. Du lịch được phục hồi nhanh chóng sau đại dịch COVID-19 và vươn lên trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trung bình mỗi năm, địa phương đón khoảng 3,5 triệu lượt khách; doanh thu du lịch đạt 2.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu dịch vụ - thương mại. Nhiều sản phẩm du lịch mới được hình thành, phát triển từ mô hình homestay gắn với du lịch làng nghề, du lịch sinh thái kết hợp trải nghiệm nông nghiệp, đến tour đêm, tour đường sông, góp phần kéo dài thời gian lưu trú và nâng mức chi tiêu của du khách.
Công tác bảo tồn, tôn tạo di tích được chú trọng, vừa giữ gìn nguyên vẹn giá trị lịch sử, vừa tạo điều kiện cho khai thác du lịch bền vững. Toàn phường hiện có 171 di tích đã kiểm kê, trong đó 58 di tích được xếp hạng, gồm 21 di tích cấp quốc gia (02 di tích quốc gia đặc biệt), 37 di tích cấp tỉnh. Nhiều công trình trùng tu quan trọng đã hoàn thành, như tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa, lập hồ sơ bảo tồn 17 ngôi nhà cổ trên 50 năm tuổi, xây dựng các không gian văn hóa mới như Không gian cư dân tiền sử Khê Cốc, Đàn Kính Thiên, tạo sức hút mới cho du lịch di sản.
Các lễ hội truyền thống như Lễ hội Hoa Lư, Lễ hội chùa Bái Đính được tổ chức hằng năm, vừa bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa, vừa trở thành sự kiện văn hóa, du lịch quy mô lớn, thu hút hàng vạn du khách. Hoạt động quảng bá hình ảnh địa phương được đổi mới, kết hợp giữa truyền thống và công nghệ số, đưa thương hiệu Tây Hoa Lư lan tỏa mạnh mẽ hơn.
Sự bứt phá của du lịch đã kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực: dịch vụ - thương mại chiếm khoảng 53%; công nghiệp - xây dựng chiếm 30%, nông -lâm - thủy sản giảm xuống còn 17%. Nhiều ngành, lĩnh vực được kích hoạt và phát triển đồng bộ. Trên địa bàn có hàng nghìn hộ kinh doanh, hàng trăm doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, riêng khu vực Ninh Giang có 462 hộ và 31 doanh nghiệp, khu vực Trường Yên có 963 cơ sở đa ngành nghề, tạo việc làm cho gần 3.000 lao động. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng đều qua từng năm.
Lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và làng nghề đã hình thành nhiều cơ sở sản xuất đa dạng từ cơ khí, xây dựng, may mặc, chế biến thực phẩm đến đồ gỗ mỹ nghệ, chế tác thảo dược. Các hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp nhỏ và vừa được khuyến khích phát triển, vừa tạo thu nhập, vừa gìn giữ nghề truyền thống.
Ở phường Tây Hoa Lư đang hình thành một nền nông nghiệp sinh thái đa giá trị phục vụ cho phát triển du lịch với các mô hình lúa chất lượng cao hữu cơ, lúa - cá kết hợp, trồng sen lấy hạt gắn với du lịch, trồng cây dược liệu… đã nâng giá trị sản xuất lên 140-146 triệu đồng/ ha. Tổng đàn gia súc, gia cầm duy trì hơn 135 nghìn con; diện tích nuôi trồng thủy sản gần 300ha, sản lượng khoảng 400 tấn/năm. Có 13 sản phẩm OCOP (3 sản phẩm 4 sao, 10 sản phẩm 3 sao) gắn với Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” và du lịch canh nông. Thu nhập bình quân đầu người đạt 78,6 triệu đồng, tăng 40% so với năm 2020.
Hạ tầng nông thôn như điện, đường, trường, trạm, thủy lợi được đầu tư đồng bộ. Cơ cấu lao động, thu nhập và văn hóa nông thôn có sự thay đổi mạnh mẽ, hình thành nhiều mô hình nhà nông thế hệ mới. Các mô hình “phố trong làng”, “đô thị làng” trở nên phổ biến, góp phần thay đổi căn bản diện mạo nông thôn, đặt nền tảng cho quá trình đô thị hóa.
Những con số ấy phản ánh một nền kinh tế địa phương đang vận hành đa dạng, có sự liên kết chặt chẽ giữa du lịch - dịch vụ, công nghiệp văn hóa, tiểu thủ công nghiệp và nông nghiệp sinh thái, tạo thế cân bằng giữa bảo tồn di sản và nâng cao đời sống nhân dân.
Kiến tạo mẫu hình đô thị di sản xanh, thông minh
Thành công của phường Tây Hoa Lư hôm nay không phải là kết quả của sự may mắn, mà được vun đắp từ những kinh nghiệm quý báu trong hành trình bảo tồn và khai thác di sản. Suốt nhiều năm, địa phương kiên định với mục tiêu phát triển kinh tế gắn liền với gìn giữ bản sắc văn hóa và cảnh quan thiên nhiên; mỗi công trình hạ tầng, mỗi dự án đầu tư đều được cân nhắc kỹ lưỡng để hài hòa với không gian di sản, không đánh đổi môi trường và giá trị lịch sử lấy lợi ích ngắn hạn.
Sức mạnh cộng đồng trở thành điểm tựa vững chắc khi người dân chủ động tham gia, hiến hàng nghìn mét vuông đất, đóng góp hàng tỷ đồng và hàng nghìn ngày công để xây dựng hạ tầng du lịch, chỉnh trang đường làng, cải tạo nhà cửa theo kiến trúc truyền thống, biến làng xóm thành những điểm đến hấp dẫn. Song song với bảo tồn, phường còn khéo léo thổi vào di sản những hơi thở mới qua các sản phẩm văn hóa - du lịch độc đáo, từ nghệ thuật biểu diễn, lễ hội, ẩm thực đến thủ công mỹ nghệ, vừa nâng cao giá trị kinh tế, vừa tạo việc làm, vừa giữ chân thế hệ trẻ. Tất cả được đặt trong một chiến lược quản lý tổng thể, gắn với quy hoạch dài hạn và sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, nhờ đó giữ vững tính toàn vẹn của vùng lõi di sản, đồng thời mở ra không gian phát triển linh hoạt ở vùng đệm và khu vực phụ cận.
Với những kết quả và bài học đó, phường Tây Hoa Lư đang sở hữu một nền tảng vững chắc: di sản được bảo tồn nguyên vẹn, giá trị được khai thác hợp lý, kinh tế đa dạng, cộng đồng được hưởng lợi và môi trường được gìn giữ. Đây chính là nền móng để hiện thực hóa tầm nhìn xây dựng phường Tây Hoa Lư trở thành trung tâm du lịch và công nghiệp văn hóa của tỉnh Ninh Bình và cả nước, một đô thị di sản xanh, thông minh, giàu bản sắc và bền vững.
Bước vào giai đoạn mới, mục tiêu này đã được Đảng bộ, chính quyền phường Tây Hoa Lư cụ thể hóa bằng các chỉ tiêu, kế hoạch và giải pháp đồng bộ: đến năm 2030, khách du lịch đạt trên 4,5 triệu lượt, doanh thu từ du lịch đạt hơn 4.275 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người vượt 100 triệu đồng; tỷ lệ hộ nghèo giảm dưới 1%; 100% trường học đạt chuẩn quốc gia; môi trường sống “sáng - xanh - sạch - đẹp” được đảm bảo.
Trọng tâm của chiến lược là biến di sản thành nguồn cảm hứng sáng tạo, để phường Tây Hoa Lư trở thành một “bảo tàng sống” ngoài trời. Theo đó, phường đặc biệt coi trọng công tác quy hoạch đô thị phải gắn với kiến trúc truyền thống vùng Cố đô với hạ tầng xanh, thông minh: mái ngói, cổng đá, sân vườn hòa cùng công viên sinh thái, phố đi bộ, bến thuyền du lịch, kết nối thuận lợi qua giao thông thông minh và nền tảng số.
Trong phát triển kinh tế, phường xác định tập trung phát triển du lịch di sản và công nghiệp văn hóa như hai trụ cột tạo dấu ấn khác biệt. Các tuyến du lịch chuyên đề từ trải nghiệm làng nghề, du lịch nông nghiệp đến tour di sản về đêm… được thiết kế để kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của du khách. Công nghiệp văn hóa được phát triển thông qua lễ hội, nghệ thuật biểu diễn, phim lịch sử, văn hóa, không gian văn hóa tương tác… vừa bảo tồn, vừa “làm mới” giá trị truyền thống, nâng cao sức hút của điểm đến.
Cùng với đó là hạ tầng đô thị xanh và thông minh được chú trọng ngay từ đầu nhiệm kỳ nhằm chỉnh trang, mở rộng hệ thống giao thông, điện, nước, cây xanh, công viên, chiếu sáng thông minh; cải tạo các dòng sông như Sào Khê, Hoàng Long, Bến Đang để kết hợp giao thông thủy với dịch vụ du lịch; xây dựng không gian công cộng mở, trung tâm thương mại và tổ hợp dịch vụ mang bản sắc vùng Cố đô. Mô hình khu dân cư kiểu mẫu kiến trúc Hoa Lư xưa được khuyến khích, vừa giữ gìn bản sắc, vừa đáp ứng tiêu chuẩn sống hiện đại.
Chuyển đổi số là nền tảng không thể thiếu để hình thành mẫu hình đô thị di sản thông minh. Phường Tây Hoa Lư định hướng đẩy mạnh xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số; số hóa dữ liệu di sản, quy hoạch, dịch vụ du lịch; cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn diện; khuyến khích người dân và doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, kinh doanh, quảng bá sản phẩm. Hệ thống wifi công cộng, camera an ninh, bản đồ số du lịch… sẽ giúp quản lý và phục vụ cộng đồng hiệu quả hơn.
Điểm khác biệt của Tây Hoa Lư so với nhiều địa phương khác là sự gắn kết giữa bảo tồn di sản với phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng sống. Tất cả các dự án đầu tư, từ hạ tầng đến dịch vụ, đều được đặt trong khung quy hoạch dài hạn, đảm bảo hài hòa giữa phát triển và gìn giữ. Đây chính là tư duy “phát triển không đánh đổi”, lấy di sản và thiên nhiên làm nền tảng, lấy con người làm trung tâm, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực.
Với hướng đi này, phường Tây Hoa Lư không chỉ xây dựng cho mình một diện mạo đô thị hiện đại nhưng giàu bản sắc, mà còn góp phần hình thành mẫu hình đô thị di sản xanh, thông minh, bền vững để mỗi bước chân du khách, mỗi trải nghiệm của người dân đều mang trong mình hơi thở của lịch sử, nét đẹp của văn hóa và nhịp sống năng động của thời đại.
Bài học từ quá khứ, cơ hội của hiện tại và khát vọng tương lai đang hội tụ, tạo nên động lực mới cho phường Tây Hoa Lư. Với tiềm năng, lợi thế, cùng tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị cao, phường hoàn toàn có cơ sở để trở thành hình mẫu đô thị di sản, nơi bảo tồn và phát triển hòa quyện, nơi quá khứ và hiện đại song hành, nơi cộng đồng được hưởng trọn vẹn cả giá trị vật chất lẫn tinh thần từ di sản cha ông để lại
Nguồn: https://baoninhbinh.org.vn/phat-huy-tiem-nang-loi-the-xay-dung-phuong-tay-hoa-lu-thanh-909350.htm
![[Ảnh] Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ khánh thành Tượng đài “Bác Hồ ở Tân Trào”](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/14/679bb11e3ce14b2aabc31a9c8676d269)
Bình luận (0)