Phát huy vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam trong thực hiện dân chủ, thuận xã hội

Hội thảo được tổ chức hướng đến kỷ niệm 95 năm thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam, ngày truyền thống của MTTQ Việt Nam (18/11/1930 - 18/11/2025), nhằm phát huy những đóng góp trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học thông qua các nghiên cứu nhằm tiếp tục củng cố, làm rõ hơn một số vấn đề lý luận về "vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam", cũng như đánh giá thực chất khách quan những kết quả đã đạt được, những hạn chế, khó khăn, thách thức, nguyên nhân, trên cơ sở đó xác định nhiệm vụ, giải pháp nhằm phát huy tốt nhất "Vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam trong thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".

Xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững chắc

Chú thích ảnh — Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hà Thị Nga phát biểu. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hà Thị Nga nêu rõ: Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo, trải qua 95 năm hình thành, phát triển với những tên gọi khác nhau, MTTQ không ngừng phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam - một nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Vai trò của MTTQ không chỉ thể hiện rõ trong thời kỳ kháng chiến kiến quốc, xây dựng chính quyền, dành và giữ chính quyền về tay nhân dân mà trong giai đoạn hiện nay, Mặt trận tiếp tục thể hiện vai trò nòng cốt trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, là nhân tố quan trọng trong củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng, phát triển đất nước.

Một trong những yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đặt ra trong giai đoạn hiện nay là MTTQ Việt Nam phải khẳng định được vai trò nòng cốt trong đời sống chính trị - xã hội của đất nước, nhất là trong thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội như Văn kiện Đại hội Đảng và Hiến pháp, Luật MTTQ Việt Nam đã nêu, đồng thời mọi hoạt động của Mặt trận đều phải đóng góp ngày càng thiết thực vào đời sống xã hội, đáp ứng lòng mong mỏi và sự kỳ vọng của nhân dân và được nhân dân ghi nhận.

Thực tiễn hoạt động thời gian qua cho thấy: MTTQ Việt Nam các cấp luôn nỗ lực phấn đấu phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong hệ thống chính trị và đời sống xã hội. Vai trò, vị trí của MTTQ Việt Nam ngày càng được nâng cao với những đóng góp tích cực trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước. Gần đây nhất, ngày 2/10/2025, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã tổ chức lễ phát động ủng hộ nhân dân các tỉnh khắc phục hậu quả do cơn bão số 10 gây ra. Tính đến 17 giờ ngày 9/10/2025, các tổ chức, cá nhân đã đăng ký ủng hộ trên 847 tỷ đồng… với những cố gắng, nỗ lực và kết quả cụ thể, vai trò của MTTQ đã được các cấp, ngành và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Qua đó, góp phần tạo sự đồng thuận trong xã hội, xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng thêm vững chắc.

Bà Hà Thị Nga hy vọng rằng những đóng góp tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, các đại biểu qua kết quả Hội thảo sẽ giúp cho Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam có thêm cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn cũng như các giải pháp căn cơ, có tính khả thi cao, góp phần cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước thực hiện hiệu quả nhất các quyền, trách nhiệm của MTTQ, đồng thời có thêm các căn cứ khoa học đóng góp cho việc xây dựng nội dung Chương trình hành động của MTTQ Việt Nam trong nhiệm kỳ 2026 - 2031, nhiệm kỳ đầu thực hiện mô hình tổ chức mới, cũng là nhiệm kỳ cùng cả nước bước vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh của dân tộc.

Các đại biểu dự Hội thảo đã tập trung phân tích, làm rõ một số vấn đề lý luận về vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam trong thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; đánh giá thực trạng việc phát huy vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam các cấp trong thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội trong giai đoạn hiện nay, cũng như xác định những khó khăn thách thức tác động đến hoạt động của MTTQ Việt Nam; đề xuất các giải pháp nhằm phát huy hiệu quả hơn vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam trong thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội trong kỷ nguyên mới của đất nước.

Xác định vai trò mới của MTTQ Việt Nam

Với quan điểm nhân dân là trung tâm, là chủ thể của mọi chính sách, đại đoàn kết toàn dân tộc là cội nguồn sức mạnh, MTTQ Việt Nam đã và đang phát huy vai trò nòng cốt trong thực hiện dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Tuy nhiên để tiếp tục phát huy vai trò ấy trong kỷ nguyên mới, nhiều vấn đề đặt ra cần quan tâm.

Tiến sỹ Ngô Sách Thực, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhận định việc phát huy vai trò nòng cốt chính trị của MTTQ Việt Nam vẫn còn một số hạn chế nhất định: Việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận và tổ chức thành viên chưa theo kịp với tình hình phát triển của đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới và xu thế hội nhập quốc tế. Việc tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên đôi khi còn chưa chủ động, chưa chú trọng đổi mới. Trong giám sát, phản biện còn nhiều mặt hạn chế. Thực hiện dân chủ ở cơ sở một số nơi còn hình thức. Công tác tham gia phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chưa phát huy đầy đủ vai trò của các tổ chức thành viên, nhân dân và báo chí...

Từ những phân tích thực trạng trên, Tiến sỹ Ngô Sách Thực đề nghị một số giải pháp. Cụ thể, với trách nhiệm là một bộ phận của hệ thống chính trị, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, Mặt trận các cấp phải xác định nhiệm vụ tham gia hoạch định, thực thi chính sách, hoàn thiện thể chế về phát huy quyền làm chủ, vai trò chủ thể của nhân dân là trọng tâm; tham gia hoàn thiện các Luật bầu cử Quốc hội, Hội đồng nhân dân; quan tâm tổ chức hình thức giám sát thường xuyên của Mặt trận các đoàn thể, người dân ở cơ sở; hoàn thiện thiết chế bảo đảm phát huy dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân và vai trò chủ thể của nhân dân trong cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, kiến tạo, nhân dân làm chủ thông qua Nhà nước và tổ chức đại diện của mình...

Trong kỷ nguyên mới, Mặt trận có vai trò mới. Ngoài vai trò truyền thống nòng cốt trong tập hợp, đoàn kết toàn dân tộc thực hiện các mục tiêu của cách mạng trong từng giai đoạn, MTTQ phải thể chế vai trò mới về giám sát, phản biện xã hội, tham gia hoạch định và thực thi chính sách, pháp luật. Với vai trò "nòng cốt" để nhân dân thực hiện quyền làm chủ cần phải hoàn thiện thể chế để Mặt trận không chỉ là nơi tập hợp, đoàn kết phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, còn là một thiết chế kiểm soát quyền lực dưới sự lãnh đạo của Đảng, bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân như Hiến định - Tiến sỹ Ngô Sách Thực nêu rõ.

Mang tiếng nói từ cơ sở, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội Phạm Anh Tuấn cho rằng thời gian tới MTTQ các cấp cần tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của MTTQ, các tổ chức trong hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu, cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân về dân chủ và thực hành dân chủ. Việc tổ chức giám sát các nội dung phải công khai. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ, đảng viên trong thực hành dân chủ. Nghiêm túc thực hiện các quy định của Đảng, Nhà nước về tiếp dân. Đồng thời, MTTQ cần chủ động đề xuất với Đảng, phối hợp với chính quyền các cấp để xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách thực hiện hiệu quả nhất phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".

Với mục tiêu tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở nước ta, bảo đảm thực hiện tốt nhất dân chủ ở cơ sở sẽ là tiền đề quan trọng cho việc thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội của địa phương, cơ quan, đơn vị. Qua đó người dân phát huy quyền làm chủ, thể hiện ý chí, nguyện vọng, đồng thời củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đáp ứng yêu cầu của Đảng, Nhà nước, kỳ vọng của nhân dân đối với MTTQ Việt Nam trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc - ông Phạm Anh Tuấn nêu rõ.

Nguồn: https://baotintuc.vn/thoi-su/phat-huy-vai-tro-nong-cot-cua-mttq-viet-nam-trong-thuc-hien-dan-chu-thuan-xa-hoi-20251010105822985.htm