Trật tự AI mới của Trung Quốc

Các tiến bộ công nghệ của Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

AI không còn là cuộc đua công nghệ đơn thuần của những ông lớn, mà đã dần trở thành chiến lược quốc gia. Hiện nay, các cường quốc công nghệ trên thế giới đều cởi mở hơn với việc ứng dụng AI trong đời sống người dân.

Mỗi nơi đang có chiến lược AI khác nhau. Trong khi Anh và Mỹ đổi mới trong nội địa, châu Âu chọn kiểm soát có trách nhiệm, Trung Quốc đang âm thầm thiết lập một trật tự mới, với tham vọng trở thành đối trọng công nghệ toàn cầu.

Quan điểm quản trị AI phương Tây

Tại Hội nghị AI Action Summit diễn ra vào tháng 2/2025, Pháp và Ấn Độ kêu gọi một tầm nhìn “AI công bằng, bền vững, phục vụ nhân loại”. Tuyên bố chung này mong muốn thúc đẩy mã nguồn mở, công nghệ vì cộng đồng với quy định đạo đức rõ ràng.

Mỹ và Anh không ký tuyên bố này tại Paris, cho rằng văn bản “thiếu rõ ràng về bảo mật, kiểm soát AI và quyền tự do sáng tạo”. Họ đề cao thị trường đổi mới, tránh can thiệp quá nhiều bằng quy định quốc tế.

Thực tế, chính phủ ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương đang nhanh chóng tìm đến các công ty AI tư nhân để giành lợi thế trong cuộc đua công nghệ ngày càng khốc liệt. OpenAI đã ký kết một quan hệ đối tác mới với chính phủ Anh nhằm tích hợp AI tiên tiến vào các dịch vụ công, cải thiện hiệu quả trong các lĩnh vực chủ chốt như y tế, tư pháp, giáo dục và hội đồng địa phương.

OpenAI đã và đang hỗ trợ cung cấp một trợ lý AI nội bộ có tên Humphrey, trợ giúp các công chức trong các công việc hành chính, từ đó tăng tốc các quy trình hàng ngày. Thỏa thuận này giúp định vị Anh trở thành nhân tố quan trọng trong lĩnh vực AI ở châu Âu, hứa hẹn tạo ra nhiều việc làm đòi hỏi kỹ năng cao và đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng.

OpenAI vừa giành 2 hợp đồng quan trọng với chính phủ Anh và Mỹ. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó tại Mỹ, công ty xAI của Elon Musk đã giành được một hợp đồng quan trọng với Bộ Quốc phòng, bất chấp những tranh cãi gần đây xoay quanh chatbot Grok của họ. OpenAI, Google cũng giành được hợp đồng tương đương, trị giá 200 triệu USD, tập trung vào phát triển các phiên bản AI nguyên mẫu, phục vụ cả chiến đấu lẫn vận hành nội bộ trong chính phủ.

Cách tiếp cận AI của Anh đặt trọng tâm vào yếu tố an toàn, sự phù hợp với quy định và việc chuyển đổi các dịch vụ công. Trong khi đó, động thái của Mỹ cho thấy nước này sẵn sàng tài trợ cho các công nghệ AI mới nổi có thể nhanh chóng được điều chỉnh để phục vụ quốc phòng và các mục tiêu chính phủ rộng hơn.

Chính phủ các nước đang chuyển từ cách tiếp cận thận trọng sang chiến lược chủ động hơn trong đầu tư vào AI. Đối với người dân, điều này cho thấy AI sẽ ngày càng trở thành một phần quan trọng và khó tránh khỏi trong đời sống hàng ngày.

Tham vọng AI của Trung Quốc

Ngày 27/7, Trung Quốc cho biết muốn thành lập một tổ chức nhằm thúc đẩy hợp tác toàn cầu về trí tuệ nhân tạo. Trong đó, nước này định vị mình như một lựa chọn thay thế cho Mỹ trong bối cảnh cả hai đang cạnh tranh ảnh hưởng đối với công nghệ mang tính đột phá này.

Phát biểu tại Hội nghị Trí tuệ Nhân tạo Thế giới thường niên (WAI) ở Thượng Hải, Thủ tướng Li Qiang dường như ám chỉ đến những nỗ lực của Mỹ nhằm cản trở sự tiến bộ của Trung Quốc trong lĩnh vực AI. Ông cũng cảnh báo rằng công nghệ này có nguy cơ trở thành “cuộc chơi độc quyền” của một số ít quốc gia và công ty.

Trung Quốc mong muốn AI được chia sẻ một cách cởi mở và tất cả các quốc gia, công ty đều có quyền tiếp cận bình đẳng. Ông Li nói rằng Bắc Kinh sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm phát triển và các sản phẩm của mình, đặc biệt với các quốc gia đang phát triển, mới nổi hoặc có thu nhập thấp, chủ yếu nằm ở bán cầu Nam.

Trung Quốc chia sẻ các tiến bộ tại Hội nghị WAI. Ảnh: Reuters.

Các rủi ro ngày càng gia tăng của AI cũng là một mối quan tâm khác. Ông Lý nhấn mạnh rằng những điểm nghẽn hiện nay bao gồm nguồn cung chip AI còn hạn chế và rào cản trong việc trao đổi nhân tài. “Việc quản trị AI trên toàn cầu hiện vẫn còn rời rạc. Các quốc gia có nhiều khác biệt, đặc biệt trong các lĩnh vực như quan điểm quản lý và quy định thể chế,” ông nói.

Tại sự kiện, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Ma Zhaoxu phát biểu tại một bàn tròn với đại diện từ hơn 30 quốc gia, bao gồm Nga, Nam Phi, Qatar, Hàn Quốc và Đức. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã công bố trực tuyến một kế hoạch hành động cho việc quản trị AI toàn cầu, thông qua một cộng đồng mã nguồn mở xuyên biên giới, và đang cân nhắc đặt trụ sở tại Thượng Hải.

Những năm vừa qua, nước này đã tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu, tăng cường tự chủ công nghệ trong bối cảnh gặp nhiều hạn chế từ Mỹ. Quốc gia công bố chương trình trị giá hàng trăm tỷ tệ, đầu tư cho trường đại học, công ty AI, phòng nghiên cứu nội địa.

Trí tuệ nhân tạo đang trở thành ưu tiên trong chiến lược quốc gia của nhiều nước. Tham vọng của Trung Quốc cho thấy nước này không chỉ muốn làm AI tốt, mà còn có ảnh hưởng đến toàn cầu.

Nguồn: https://znews.vn/trat-tu-ai-moi-cua-trung-quoc-post1572290.html