Từ nông nghiệp công nghệ cao đến nông nghiệp xanh bền vững

Thái Nguyên đang từng bước vươn mình khẳng định vai trò tiên phong trong hành trình chuyển đổi từ mô hình nông nghiệp công nghệ cao sang phát triển nông nghiệp xanh tuần hoàn và bền vững. Đây không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là sự lựa chọn chiến lược nhằm bảo vệ môi trường, nâng cao giá trị nông sản, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thái Nguyên đang chuyển đổi sang phát triển nông nghiệp xanh bền vững.

Quy hoạch vùng sản xuất xanh

Trong bối cảnh mới, Thái Nguyên đang chuyển hướng mạnh sang khái niệm “nông nghiệp xanh bền vững”, với tiêu chí như: Giảm thiểu tác động đến môi trường (giảm sử dụng thuốc trừ sâu, phân hóa học, tiết kiệm nước…); tăng khả năng thích ứng biến đổi khí hậu; phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp (tái sử dụng phế, phụ phẩm); tăng cường an sinh, tạo việc làm và sinh kế lâu dài...

Thái Nguyên đã xác định phát triển nông nghiệp không chỉ chú trọng sản lượng mà mục tiêu cao hơn là sản xuất xanh, sạch, an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm với môi trường và thế hệ tương lai. Từ đó, tỉnh đã chú trọng đến việc xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp xanh tập trung.

Tỉnh đã quy hoạch các vùng sản xuất nông nghiệp xanh theo hướng hàng hóa, tập trung, như các vùng chè sạch; vùng cây ăn quả hữu cơ, vùng chăn nuôi sinh học; vùng chăn nuôi thủy sản sạch... Các mô hình này không chỉ áp dụng công nghệ mới mà còn tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn về môi trường, an toàn thực phẩm, đặc biệt là sử dụng chế phẩm sinh học, hữu cơ thay cho hóa học.

Một trong những đột phá trong chuyển đổi nông nghiệp của Thái Nguyên là đẩy mạnh vai trò của doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX). Trên địa bàn tỉnh hiện có 7 liên hiệp HTX, với 50 thành viên, tổng số vốn điều lệ khoảng 40 tỷ đồng. Các liên hiệp HTX đã từng bước thực hiện vai trò liên kết sản xuất, hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ, hỗ trợ tốt hơn cho các hợp tác xã thành viên.

Đồng thời, các doanh nghiệp, HTX cũng đi đầu trong xây dựng chuỗi giá trị xanh, áp dụng công nghệ vào bảo vệ môi trường, sản xuất các sản phẩm sạch. Bằng chứng là đến nay toàn tỉnh có 561 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 438 sản phẩm 3 sao; 113 sản phẩm 4 sao và 10 sản phẩm OCOP 5 sao. 

Đầu tư hạ tầng và số hóa nông nghiệp

Sản xuất trà sạch tại HTX nông sản Phú Lương.

Nhằm phát triển nền nông nghiệp bền vững, Thái Nguyên cũng tích cực đầu tư mạnh cho hạ tầng nông nghiệp xanh, trong đó tập trung vào 4 mục tiêu chính là: Hệ thống kênh mương tưới tiêu thông minh; Khu sơ chế - bảo quản sau thu hoạch đạt chuẩn; Trung tâm giống cây trồng, vật nuôi sạch bệnh; Hệ thống thông tin thị trường và bản đồ số nông nghiệp.

Thái Nguyên là tỉnh đi tiên phong ứng dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp, với việc triển khai mã QR cho sản phẩm OCOP, hệ thống sổ tay điện tử cho nông dân, phần mềm giám sát quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Phát triển nông nghiệp xanh không thể chỉ là khẩu hiệu, mà cần sự thay đổi từ tư duy đến hành động của người nông dân. Một trong những chuyển biến rõ nét là nhận thức về bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp.

Nhiều hộ nông dân ở Thái Nguyên đã chủ động chuyển từ lạm dụng hóa chất sang sử dụng phân vi sinh, thuốc trừ sâu thảo mộc, ủ phân hữu cơ tại chỗ, tận dụng phế phụ phẩm nông nghiệp để ủ phân, trồng cây che phủ đất, luân canh cây trồng để giảm sâu bệnh.

Thái Nguyên cũng đang triển khai Chương trình 1 triệu nông dân xanh - số hóa – bền vững đến 2030, nhằm đào tạo kỹ năng sản xuất bền vững, sử dụng tiết kiệm tài nguyên và ứng dụng công nghệ cho nông dân.

Thách thức và giải pháp đồng bộ

Sản phẩm xúc xích của Hợp tác xã chăn nuôi bò và dịch vụ sản xuất nông nghiệp Nga My.

Dù định hướng đã rõ ràng, hành trình từ nông nghiệp công nghệ cao sang nông nghiệp xanh ở Thái Nguyên vẫn đối mặt không ít khó khăn, thách thức. Cụ thể: Tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao và quy trình xanh còn thấp, thiếu nguồn vốn để đầu tư hạ tầng, công nghệ, tập quán sản xuất nhỏ lẻ, khó liên kết, thiếu đội ngũ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ xanh… 

Để vượt qua những rào cản này, tỉnh cần triển khai một loạt giải pháp như: Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể, nhất là cho các HTX, doanh nghiệp sản xuất xanh; thu hút đầu tư tư nhân, FDI vào lĩnh vực nông nghiệp xanh, công nghiệp chế biến. Đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao khoa học - công nghệ, hợp tác với các viện, trường, tổ chức quốc tế.

Cùng với đó là tăng cường truyền thông, giáo dục, nâng cao nhận thức người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ; phối hợp liên kết vùng, xây dựng thương hiệu vùng nguyên liệu xanh, phát triển du lịch nông nghiệp sinh thái gắn với sản phẩm OCOP...

Thái Nguyên đặt mục tiêu đến năm 2030 có 80% sản phẩm nông nghiệp đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ; 100% vùng sản xuất tập trung được số hóa và quản lý bằng công nghệ; giảm 30% lượng hóa chất bảo vệ thực vật, phân bón vô cơ trong canh tác; 100% chất thải nông nghiệp được tái sử dụng hoặc xử lý đạt chuẩn; 50% nông dân được đào tạo kỹ thuật canh tác xanh và số hóa sản xuất.

Tỉnh cũng đang hướng đến hình thành “hệ sinh thái nông nghiệp xanh - thông minh - bền vững”, trong đó sản xuất nông nghiệp không tách rời khỏi bảo vệ môi trường, văn hóa bản địa và chất lượng sống của người dân.

Từ mục tiêu phát triển nông nghiệp công nghệ cao, Thái Nguyên đã xác lập bước đi cao hơn - đó là nông nghiệp xanh, sinh thái, bền vững. Đây không chỉ là xu thế toàn cầu mà còn phù hợp với điều kiện thực tiễn, giúp tỉnh khai thác hiệu quả tiềm năng nông nghiệp, cải thiện môi trường, bảo đảm sinh kế và thích ứng với thách thức khí hậu trong tương lai.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202509/tu-nong-nghiep-cong-nghe-cao-den-nong-nghiep-xanh-ben-vung-d4245a1/