Văn hoá địa phương là trụ cột quan trọng xây dựng nông thôn mới

Trên nền giá trị văn hoá truyền thống được gìn giữ, bồi đắp qua nhiều thế hệ, Quảng Ninh đã khéo léo lồng ghép việc phát huy bản sắc văn hoá vào chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), coi đây là sức mạnh nội sinh để phát triển bền vững, đồng thời, lan toả tinh thần đoàn kết, tự chủ và sáng tạo trong cộng đồng.

Mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa tại xã Hoành Mô. Ảnh: Đào Linh

Những năm gần đây, tỉnh Quảng Ninh đẩy mạnh triển khai chương trình “Xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu” gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa. Cùng với hạ tầng khang trang, những giá trị văn hóa bản địa được tôn vinh, lan tỏa sâu rộng, góp phần tạo nên bản sắc riêng cho từng địa phương. Ở nhiều nơi, các phong tục, lễ hội, làn điệu dân ca, nghề truyền thống, ẩm thực bản địa đã trở thành tài nguyên quý để phát triển du lịch trải nghiệm, thúc đẩy sinh kế, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng trong gìn giữ di sản văn hóa.

Tối 4/10, tại núi Cao Ly, xã Hoành Mô đã tổ chức chương trình “Đêm trăng Cao Ly” khai mạc Tuần Du lịch Thu – Đông xã Hoành Mô năm 2025. Tổ chức giữa không gian núi rừng hùng vĩ, sự kiện đưa người xem đắm mình trong các làn điệu dân ca Then cổ, Soóng cọ, Pả dung… do các nghệ nhân địa phương và nghệ sĩ chuyên nghiệp trình diễn. Tiếng đàn tính vang vọng, không chỉ làm sống lại nét đẹp văn hóa truyền thống mà còn tạo nên không gian nghệ thuật đặc sắc, hiếm có. Ngoài thưởng thức âm nhạc dân gian, du khách còn được tham gia lửa trại, trò chơi dân gian và thưởng thức phở xào truyền thống... Những hoạt động này góp phần xây dựng trải nghiệm đậm đà bản sắc vùng cao, gắn kết cộng đồng địa phương. Ông Vi Ngọc Nhất, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Hoành Mô cho biết: “Đêm trăng Cao Ly” không chỉ là sự kiện văn hóa nghệ thuật, mà còn là nỗ lực cụ thể hóa mục tiêu xây dựng thương hiệu du lịch Hoành Mô, đưa du lịch trở thành động lực, là khâu đột phá phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, trong đó có xây dựng NTM.

Văn hóa đồng bào DTTS được đưa vào chương trình “Đêm trăng Cao Ly” nhằm thu hút du khách.

Còn tại xã Quảng Tân, việc sở hữu nhiều địa điểm, cảnh quan đẹp như: Thác Bạch Vân, thác Hàm Rồng, thác Tài Cống Mỷ… cùng các lễ hội truyền thống và văn hóa đồng bào DTTS phong phú, những năm gần đây địa phương này đang đẩy mạnh phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng và các tour trải nghiệm nông thôn, coi đây là hướng đi mới trong phát triển kinh tế gắn với xây dựng NTM.  Vào những dịp chợ phiên Ba Nhất, các làn điệu sán cố của người Dao, điệu soóng cọ của người Sán Chỉ, điệu soọng cô của người Sán Dìu được đồng bào nơi đây phát huy, tạo nên dấu ấn riêng cho du khách khi đến với Quảng Tân. Trong dịp Quốc khánh 2/9 vừa qua, xã Quảng Tân cũng đã tổ chức Chương trình “Tết Độc lập Miền Sán Cố” với nhiều hoạt động mang đậm bản sắc văn hóa của địa phương như: Thi trình diễn trang phục dân tộc, thi ẩm thực, chọi gà, khám phá Thác Bạch Vân 5 tầng, tìm hiểu phong tục, hát Soóng Cọ, hát Sán Cố, nghề thêu truyền thống của người Dao Thanh Phán... Không chỉ là sản phẩm văn hoá đặc sắc, những hoạt động ấy còn góp phần quan trọng trong việc bảo tồn di sản phi vật thể, khơi dậy niềm tự hào dân tộc và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.  Ông Vũ Quốc Hưng, Phó Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Quảng Tân, cho biết: Với lợi thế về cảnh quan, thiên nhiên và văn hóa, xã sẽ tập trung khai thác tốt những tiềm năng này để phát triển du lịch trải nghiệm gắn với sản phẩm OCOP, nhằm tạo ra giá trị gia tăng tại chỗ cho người dân.

Tiết mục hát Sán Cố trong Chương trình “Tết Độc lập Miền Sán Cố” do xã Quảng Tân tổ chức.

Không chỉ riêng Hoành Mô hay Quảng Tân, phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở nhiều địa phương trong tỉnh, đã trở thành trụ cột quan trọng của Chương trình xây dựng NTM. Các câu lạc bộ văn nghệ dân gian, hát Then – đàn Tính, câu lạc bộ dân ca, dân vũ... được thành lập và duy trì thường xuyên ở thôn, bản. Từ đó, văn hóa không chỉ được bảo tồn trong đời sống tinh thần, mà còn trở thành “nguồn lực mềm”, "nguồn lực nội sinh" để phát triển du lịch, quảng bá hình ảnh địa phương, tạo sinh kế bền vững.

Đặc biệt, một số địa phương đã và đang triển khai xây dựng những thôn, bản trở thành “Bảo tàng sống” nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc, gắn với phát triển du lịch, thúc đẩy xây dựng NTM như: Bản người Dao Thanh Y, xã Quảng La; bản người Tày tại Bản Cáu, xã Lục Hồn; bản người Sán Chỉ tại bản Lục Ngù, xã Bình Liêu; làng truyền thống người Sán Dìu tại đặc khu Vân Đồn...

Có thể khẳng định, xây dựng NTM bền vững không chỉ là câu chuyện của hạ tầng và kinh tế, mà phải bắt đầu từ việc khơi dậy và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Khi mỗi người dân trở thành chủ thể giữ gìn bản sắc, khi văn hóa trở thành sản phẩm du lịch và là niềm tự hào chung, thì chính lúc đó, những vùng quê Quảng Ninh không chỉ đạt chuẩn NTM, mà còn thực sự “giàu đẹp, văn minh và hạnh phúc”.

Yến Vy

Nguồn: https://baoquangninh.vn/van-hoa-dia-phuong-la-tru-cot-quan-trong-xay-dung-nong-thon-moi-3379244.html