Vay vốn không cần thế chấp trong nông nghiệp: Tháo gỡ vướng mắc, nâng hiệu quả chính sách

BẮC NINH - Nhằm thúc đẩy phát triển khu vực nông nghiệp, nông thôn, Chính phủ đã ban hành nhiều quy định cụ thể, mở rộng cơ chế cho vay không cần tài sản bảo đảm. Mức vay tối đa theo hình thức này hiện lên tới 5 tỷ đồng, thủ tục nhanh gọn giúp người dân, hộ kinh doanh và hợp tác xã tiếp cận vốn kịp thời để đầu tư sản xuất, kinh doanh.

Thủ tục gọn nhẹ, mở đường cho sản xuất

Đầu tháng 9 vừa qua, ông Hoàng Văn Hưng, thôn Đông Nô, xã Lạng Giang xuất bán 10 con trâu thịt, thu về hơn 200 triệu đồng; sau khi trừ chi phí, lãi 20 triệu đồng. Trong chuồng nhà ông hiện vẫn còn hơn 10 con trâu lớn, nhỏ. Được biết, tháng 11/2024, gia đình ông Hưng được Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Agribank) Chi nhánh Lạng Giang - Bắc Giang II cho vay 200 triệu đồng không cần thế chấp tài sản để sửa chuồng trại và mua thêm trâu thịt. “Nhờ thủ tục nhanh gọn, chỉ trong một ngày, tôi đã được giải ngân. Làm nghề lái trâu, cần vốn quay vòng nhanh, nếu chờ thế chấp thì lỡ cơ hội. Giờ có vốn vay thuận tiện, tôi có thể duy trì đàn trâu từ 10 - 15 con, thu nhập đều hơn hẳn”, ông Hưng nói. Trước đây, ông Hưng từng chăn nuôi lợn quy mô hàng trăm con nhưng thua lỗ vì dịch bệnh. Năm 2021, ông chuyển sang nuôi trâu.

Cán bộ tín dụng của Agribank Chi nhánh Lạng Giang - Bắc Giang II kiểm tra việc sử dụng vốn vay của gia đình ông Hoàng Văn Hưng.

Cuối tháng 7 vừa rồi, ông Hà Văn Hòe ở thôn Tê, xã Mỹ Thái cũng được Agribank Chi nhánh Lạng Giang - Bắc Giang II cho vay 300 triệu đồng không cần thế chấp để sửa chữa chuồng trại, mua thêm lợn giống và thức ăn chăn nuôi. Do giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình ông Hòe đứng tên hộ gia đình, nếu vay theo hình thức thế chấp, ông phải có đủ chữ ký của các con, trong đó có người đang làm việc ở nước ngoài. “Đang lo không biết xoay xở thế nào thì được cán bộ tín dụng hướng dẫn làm hồ sơ vay không cần tài sản bảo đảm. Nhờ vậy, chỉ một ngày là có vốn đầu tư”, ông Hòe kể. Hiện trong chuồng nhà ông Hòe có hơn 10 con lợn nái và 20 lợn thịt, dự kiến cuối năm xuất bán, thu về vài trăm triệu đồng.

Những trường hợp như ông Hưng, ông Hòe không còn hiếm ở nhiều địa phương. Việc nới rộng cơ chế cho vay không cần tài sản bảo đảm đã và đang giúp hàng nghìn hộ nông dân có cơ hội tiếp cận vốn nhanh, không bỏ lỡ thời điểm đầu tư, phát triển sản xuất.

Đòn bẩy phát triển kinh tế nông thôn

Những năm gần đây, cùng với chủ trương thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn bền vững, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách tín dụng đặc thù, tạo hành lang pháp lý cho người dân và hợp tác xã tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn. Ba nghị định quan trọng gồm Nghị định 55/2015/NĐ-CP, Nghị định 116/2018/NĐ-CP và Nghị định 156/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) đã đánh dấu bước tiến lớn trong chính sách tín dụng phục vụ nông nghiệp, nông thôn. Nếu như Nghị định 55 mở đường cho hộ gia đình, cá nhân, tổ hợp tác được vay vốn mà không bắt buộc phải thế chấp, thì Nghị định 116 tiếp tục hoàn thiện quy trình thẩm định, đơn giản hóa thủ tục, mở rộng đối tượng thụ hưởng. Đặc biệt, Nghị định 156 mới ban hành đã nâng mức vay tối đa lên 300 triệu đồng đối với cá nhân, 500 triệu đồng cho hộ kinh doanh, 3 tỷ đồng cho chủ trang trại và 5 tỷ đồng cho hợp tác xã, đồng thời giảm hồ sơ, thủ tục hành chính.

Theo quy định mới, người vay chỉ cần đơn đề nghị vay vốn theo mẫu, căn cước công dân, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và xác nhận thông tin cá nhân qua phần mềm định danh điện tử VNeID... Trong một số trường hợp, người vay có thể nộp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để ngân hàng giữ hộ mà không cần thế chấp. So với hình thức vay thế chấp, cơ chế mới này rút ngắn đáng kể thời gian, chi phí và công đoạn.

Qua thống kê, các chi nhánh Agribank trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã cho khoảng 36.000 lượt khách hàng vay vốn không cần tài sản bảo đảm thế chấp, tổng số tiền hơn 4.000 tỷ đồng. Tuy vậy, việc triển khai chính sách vẫn còn những hạn chế. Phần lớn khách hàng vay vốn là hộ cá thể nhỏ lẻ, trong khi các tổ hợp tác, chủ trang trại và hợp tác xã chiếm tỷ lệ rất thấp. Có những chi nhánh từ đầu năm 2025 đến nay chưa giải ngân được khoản vay cho khách hàng là hợp tác xã, chủ trang trại. Nguyên nhân chủ yếu là do khi không có tài sản thế chấp, việc thẩm định năng lực tài chính, uy tín và khả năng trả nợ của người vay chủ yếu dựa vào phương án sản xuất, kinh doanh và xác nhận của chính quyền địa phương. Trong khi đó, nhiều tổ hợp tác, chủ trang trại và hợp tác xã chưa có báo cáo tài chính hoặc sổ sách ghi chép không đầu tư đầy đủ, thiếu minh bạch đầu vào, đầu ra sản xuất, khiến ngân hàng khó đánh giá chính xác. Bên cạnh đó, Nhà nước hiện chưa có cơ chế chia sẻ rủi ro cụ thể với các tổ chức tín dụng. Khi khách hàng có tranh chấp dân sự bên ngoài, cơ quan thi hành án sẽ yêu cầu ngân hàng giao lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của khách hàng để xử lý. Điều này khiến nhiều ngân hàng còn thận trọng, chỉ dừng ở quy mô nhỏ hoặc áp dụng cho nhóm khách hàng quen biết.

Để khắc phục những bất cập trên, theo ông Phạm Văn Đông, Phó Giám đốc Agribank Chi nhánh Lạng Giang - Bắc Giang II, đơn vị đang tập trung nâng cao năng lực thẩm định tín dụng, chuyển từ cách “cho vay dựa vào tài sản” sang “cho vay dựa vào hiệu quả và uy tín người vay”, đồng thời yêu cầu cán bộ tín dụng phối hợp chặt chẽ với các tổ vay vốn, hội đoàn thể ở cơ sở để thường xuyên nắm bắt tình hình sản xuất, kinh doanh của khách hàng, kịp thời hỗ trợ thông tin về thị trường, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt.

Về phía chính quyền cơ sở cần phát huy vai trò xác minh, giám sát, xác nhận thông tin nhân thân, đất đai, tình trạng sản xuất của người vay; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi vay vốn. Các hợp tác xã, chủ trang trại cũng cần quan tâm minh bạch về dòng tiền đầu vào, đầu ra của mình, tạo điều kiện cho ngân hàng thẩm định, đánh giá sát thực tế.

 

Bài, ảnh: Đỗ Thành Nam

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/vay-von-khong-can-the-chap-trong-nong-nghiep-thao-go-vuong-mac-nang-hieu-qua-chinh-sach-postid428423.bbg