Xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội: Hành trình bền vững với mục tiêu nâng cao chất lượng sống của người dân

Đối với Hà Nội, chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) là một hành trình có điểm khởi đầu mà không có điểm kết thúc, là một hành trình bền vững với mục tiêu liên tục nâng cao chất lượng tiêu chí, nâng chất cao chất lượng sống của người dân.

Từ những thách thức đầu tiên đến cách làm phù hợp

Năm 2010, Hà Nội bắt tay vào triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM do Thủ tướng Chính phủ phát động. Đó cũng là thời điểm TP mới mở rộng địa giới hành chính Thủ đô theo Nghị quyết 15 của Quốc hội.

Không gian phát triển rộng lớn mở ra nhiều vận hội, nhưng cũng kéo theo không ít khó khăn. Thời điểm đó, Hà Nội có 401 xã thực hiện xây dựng NTM, thuộc nhóm các tỉnh thành có số lượng đơn vị hành chính cấp xã nhiều nhất của cả nước. Bên cạnh đó, hạ tầng còn thiếu, sản xuất nông nghiệp manh mún, trung bình mỗi xã chỉ đạt 1 tiêu chí; thu nhập bình quân nông thôn chỉ khoảng 13 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo lên tới 11,25%.

Trước thực tế đó, Hà Nội đã triển khai chương trình xây dựng NTM một cách quyết liệt với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và người dân. Trong ba nhiệm kỳ liên tiếp, Thành ủy Hà Nội đều ban hành các chương trình trọng tâm về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Diện mạo nông thôn Hà Nội thay đổi toàn diện. Ảnh: Quang Thái

Đó là Chương trình số 02 (giai đoạn 2011 - 2015 và giai đoạn 2016 - 2020) với nội dung trọng tâm về phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống nông dân; chương trình số 04 (giai đoạn 2021 - 2025) về đẩy mạnh thực hiện hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân. Các chương trình với mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể đã trở thành “kim chỉ nam” để Hà Nội thực hiện hiệu quả chương trình xây dựng NTM.

Một trong những dấu ấn quan trọng trong quá trình triển khai xây dựng NTM ở Hà Nội trong 15 năm qua là việc thực hiện dồn điền đổi thửa. Dù không phải là 1 tiêu chí trong xây dựng NTM nhưng dồn điền đổi thửa giúp tăng diện tích trên một thửa ruộng, tạo thuận lợi cho hộ canh tác, thực hiện cơ giới hóa nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hóa; từng bước phân công lao động trong từng địa bàn, tạo việc làm, tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích sản xuất.

Thực tế, khi chưa dồn đổi, đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố bị chia cắt manh mún, mỗi hộ có từ 7 - 39 thửa ruộng nhỏ lẻ, gây trở ngại cho cơ giới hóa và quy hoạch sản xuất. Sau khi hoàn thành dồn điền đổi thửa, mỗi hộ chỉ còn 1 - 2 ô thửa lớn, tạo điều kiện hình thành cánh đồng mẫu lớn, thuận lợi cho ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, mở rộng hạ tầng và đấu giá đất tạo nguồn lực cho chương trình NTM.

Nhờ những cách làm quyết liệt, đến năm 2020 - năm kết thúc giai đoạn thứ 2 của chương trình, Hà Nội để lại dấu ấn đậm nét khi nâng mức thu nhập bình quân khu vực nông thôn tăng lên 55 triệu đồng/người/năm; hơn 90% số xã đạt chuẩn NTM; 13 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 7 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn NTM.

Giữ vững vị trí lá cờ đầu của cả nước

Giai đoạn 2021- 2025, Hà Nội tiếp tục đặt mục tiêu cao hơn - xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu, gắn với tiêu chí đô thị, bảo tồn bản sắc văn hóa và phát triển sinh thái bền vững. Kết quả đến năm 2024 cho thấy Thủ đô đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM cấp Thành phố, về trước kế hoạch một năm.

Qua 15 năm thực hiện xây dựng NTM, có thể thấy kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn Hà Nội ngày càng đồng bộ, hoàn thiện theo hướng hiện đại; cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp chuyển dịch tích cực; đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao; khoảng cách giữa thành thị và nông thôn ngày càng thu hẹp, an ninh, trật tự xã hội ở nông thôn được đảm bảo và giữ vững.

Nếu như năm 2010, bình quân đầu người khu vực nông thôn mới đạt khoảng 13 triệu đồng/năm, thì đến đầu năm 2025 đã tăng lên 74,3 triệu đồng, đứng đầu cả nước. Đặc biệt, Hà Nội hiện không còn hộ nghèo theo chuẩn hiện hành.

Hà Nội luôn giữ vững vị trí lá cờ đầu trong xây dựng nông thôn mới. Ảnh: Thiện Tâm

Về hạ tầng, 100% đường xã, liên thôn đã được nhựa hóa, bê tông hóa; toàn bộ trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia; hơn 96% trường học các cấp đạt chuẩn; 95% hộ dân nông thôn được dùng nước sạch tập trung. Hệ thống thủy lợi chủ động tưới tiêu cho trên 95% diện tích đất nông nghiệp. Đây là nền tảng để phát triển sản xuất bền vững.

Ngoài ra, môi trường văn hóa - xã hội được chú trọng. Hiện nay, 98% làng, thôn đạt danh hiệu văn hóa; cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp; các di sản, lễ hội truyền thống được bảo tồn và phát huy. Một số làng nghề như Bát Tràng, Vạn Phúc còn vươn tầm quốc tế khi được công nhận là thành viên Mạng lưới thành phố thủ công sáng tạo thế giới.

Với những nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, trong nhiều năm liên tiếp, Hà Nội luôn được Trung ương ghi nhận, đánh giá cao và luôn giữ vững vị trí lá cờ đầu của cả nước trong xây dựng NTM.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Đình Hoa chia sẻ: “Chúng tôi xác định rõ việc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM không phải điểm dừng, mà là khởi đầu cho chặng đường mới”.

Theo ông Hoa, trong giai đoạn mới, thành phố sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm, như: phát triển kinh tế nông thôn theo hướng hiện đại, bền vững, gắn với bảo vệ môi trường. Đẩy mạnh nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị nhằm nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Bên cạnh đó, phân loại, ưu tiên đầu tư nguồn lực cho các địa phương khó khăn, để các địa phương chủ động phát huy tiềm năng, thế mạnh trong xây dựng nông thôn mới. Mục tiêu hướng đến là rút ngắn khoảng cách giữa đô thị và nông thôn.

Đặc biệt, sau khi Trung ương ban hành bộ tiêu chí nông thôn mới cho giai đoạn 2026 - 2035, Hà Nội sẽ rà soát, đánh giá mức độ hoàn thành của các xã để xây dựng bộ tiêu chí riêng cho Hà Nội trong giai đoạn 2026 - 2035, theo hướng cao hơn mức trung bình chung của cả nước. Từ đó, xây dựng kế hoạch, phân bổ nguồn lực và giao nhiệm vụ cho các sở ban ngành và các xã, phường thực hiện theo từng năm.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/xay-dung-nong-thon-moi-o-ha-noi-hanh-trinh-ben-vung-voi-muc-tieu-nang-cao-chat-luong-song-cua-nguoi-dan-10389759.html