Bảo vệ và phát huy giá trị bảo vật quốc gia

Phó giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Nguyễn Hồng Ân.

Phó giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch NGUYỄN HỒNG ÂN cho biết, Đồng Nai hiện có 4 bảo vật và nhóm BVQG có giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử đang được lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng Đồng Nai.

Bảo vật quốc gia của Đồng Nai được bảo quản nghiêm ngặt

Ông có thể chia sẻ sơ lược về các BVQG đang được lưu giữ tại Đồng Nai?

- Tính theo niên đại về lịch sử, Đồng Nai có các BVQG gồm: bộ sưu tập đàn đá Bình Đa với 51 thanh, đoạn; bộ sưu tập qua đồng Long Giao; tượng đồng tê tê Long Giao và tượng thần Vishnu Bình Hòa. Đây là 4 bảo vật đang được lưu giữ tại Bảo tàng Đồng Nai, khác với các địa phương khác là có bảo vật được lưu giữ ở trong đình, chùa, có bảo vật được lưu giữ ở trong các bộ sưu tập của tư nhân…

Việc các BVQG ở Đồng Nai được bảo quản trong bảo tàng thay vì tại các di tích liệu có phải là một lợi thế trong công tác bảo vệ?

- Vừa qua, ở thành phố Huế xảy ra câu chuyện rất buồn là Ngai vàng Hoàng đế thời Nguyễn nằm trong Đại Nội Huế đã bị người dân phá hoại. Tại Đồng Nai, BVQG không nằm trong các di tích mà đang được bảo quản tại bảo tàng. Chính vì bảo quản ở bảo tàng nên khá thuận lợi, được bảo vệ nghiêm ngặt 24/24h, có camera và sử dụng cả két sắt bảo vệ. Chẳng hạn, với tượng đồng tê tê Long Giao đang trưng bày tại bảo tàng, đó không phải là bản gốc bằng đồng mà chỉ là phiên bản được làm lại, bản chính đang nằm trong két sắt.

Bên cạnh bảo quản BVQG, công tác kiểm tra thường xuyên, đánh giá tình hình bảo vệ, phát huy giá trị các bảo vật như thế nào, thưa ông?

- Hiện nay, công tác gìn giữ, bảo quản di vật, hiện vật, BVQG ở Bảo tàng Đồng Nai được thực hiện một cách nghiêm ngặt. Mỗi lần đưa ra trưng bày, giới thiệu các bảo vật, phải có sự cân nhắc, kiểm tra kỹ để không làm bảo vật bị ảnh hưởng.

Các bảo vật quốc gia của Đồng Nai đang được lưu giữ tại Bảo tàng Đồng Nai. Từ trái qua: Bộ sưu tập đàn đá Bình Đa, bộ sưu tập qua đồng Long Giao, tượng đồng tê tê Long Giao và tượng thần Vishnu Bình Hòa.

Tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức bảo vệ di sản

Ông đánh giá thế nào về vai trò của cộng đồng và người dân trong việc gìn giữ giá trị di sản, đặc biệt là các BVQG?

- Cộng đồng và người dân có vai trò rất lớn trong gìn giữ, phát huy giá trị BVQG, bởi BVQG cũng là tài sản của nhân dân. Nhà nước hiện nay bảo quản, gìn giữ để phục vụ cho nhân dân, để phát triển kinh tế - xã hội. Sự hiểu biết và đồng hành của người dân trong việc gìn giữ di sản sẽ là lớp bảo vệ đầu tiên và lâu dài nhất cho các giá trị văn hóa. Chính vì vậy, Sở Văn hóa, thể thao và du lịch luôn chú trọng công tác truyền thông, giáo dục di sản trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Khi người dân được nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của BVQG và vị trí, vai trò của văn hóa trong đời sống, họ sẽ trở thành những “tai mắt” đắc lực hỗ trợ công tác quản lý. Nếu làm tốt công tác giáo dục và tuyên truyền, chúng ta sẽ xây dựng được một lực lượng cộng tác viên tích cực, cùng tham gia bảo vệ và phát huy các giá trị di sản.

Với số lượng BVQG đang lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng Đồng Nai, ngành văn hóa có kế hoạch phát huy giá trị như thế nào, thưa ông?

- Để phát huy giá trị của BVQG, ngành văn hóa, thể thao và du lịch đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Đề án Bảo vệ, bảo quản và phát huy giá trị các BVQG trên địa bàn tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2024 -2030. Với 4 BVQG hiện có, Đồng Nai được xem là tỉnh có nhiều BVQG trong khu vực Đông Nam Bộ, trong đó Bình Phước và Bà Rịa - Vũng Tàu đều có 1 bảo vật, Bình Dương có 2 bảo vật...

Tôi cho rằng, cần đầu tư hơn nữa để phát huy giá trị BVQG, đặc biệt là ứng dụng công nghệ số để quảng bá, làm cho di sản của vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai ngày càng được nhiều người biết hơn. Đây là bước đi cần thiết trong thời đại chuyển đổi số hiện nay.

Thưa ông, tiềm năng để đề xuất công nhận BVQG tại Đồng Nai hiện ra sao? Ông có kỳ vọng trong thời gian tới sẽ có thêm những hiện vật được công nhận?

- Đồng Nai vẫn còn các hiện vật để đề xuất công nhận BVQG. Tôi kỳ vọng trong thời gian tới, Đồng Nai sẽ có 1-2 hiện vật được công nhận. Việc một địa phương sở hữu nhiều BVQG không chỉ thể hiện chiều sâu về lịch sử, văn hóa mà còn góp phần nâng tầm vị thế di sản của địa phương trên bản đồ văn hóa cả nước. Đối với du khách, họ luôn bị thu hút bởi những cổ vật, bảo vật có giá trị độc đáo, thay vì những hiện vật phổ thông. Do đó, việc bảo tồn và khai thác hiệu quả các bảo vật cũng góp phần quan trọng trong phát triển du lịch văn hóa.

Bên cạnh tổ chức các triển lãm chuyên đề gắn với việc công bố các bảo vật quốc gia, dự kiến Bảo tàng Đồng Nai sẽ mang các bảo vật tham gia trưng bày triển lãm tại Hà Nội nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hoạt động này nhằm giới thiệu rộng rãi hơn các giá trị lịch sử, văn hóa của Đồng Nai đến đông đảo người dân cả nước và bạn bè quốc tế.

Xin cảm ơn ông!

Ly Na (thực hiện)

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202506/bao-ve-va-phat-huy-gia-tri-bao-vat-quoc-gia-fd90345/