Bí mật ẩn giấu dưới thềm băng Nam Cực

Nam Cực là nơi sinh sống của khoảng 20 triệu cặp chim cánh cụt sinh sản, như chim cánh cụt Adelie gần đảo Paulet (Ảnh: Getty Images).

Nhìn từ trên cao, Nam Cực trông như một vùng đất lạnh lẽo, bằng phẳng và hoang vắng, nhưng bên dưới lớp băng là cả một thế giới ẩn giấu. Các nhà khoa học đã khám phá ra nhiều quần xã sinh vật, sông hồ, núi non và thung lũng, vi khuẩn nguyên thủy và thậm chí cả tàn tích của các hệ sinh thái cổ đại.

Gần 90% diện tích đất Nam Cực được bao phủ bởi một lớp băng dày, trung bình sâu khoảng 2,2 km, và tình trạng này đã kéo dài khoảng 34 triệu năm. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chỉ mới khám phá được bề mặt của những gì nằm bên dưới lục địa bí ẩn này.

Nhà nghiên cứu Johann Klages ở Viện Alfred Wegener (Đức), chuyên gia về lịch sử khí hậu Nam Cực, cho biết: "Thật thú vị khi được khám phá những thế giới trong quá khứ và hiểu được cách lục địa này tiến hóa theo thời gian. Và điều đó cho chúng ta biết được gì về sự tồn tại của loài người trên hành tinh này?"

Klages là người đầu tiên tìm thấy hóa thạch hổ phách ở Nam Cực. Đây chính là tàn tích của rừng mưa ôn đới cổ đại bao phủ lục địa này hơn 90 triệu năm trước. Klages tin rằng có khả năng sẽ tìm thấy nhiều hổ phách hơn trong các cuộc thám hiểm tiếp theo.

Nam Cực cũng là nơi có hơn 400 hồ ngầm. Trong đó lớn nhất là hồ Vostok, nằm dưới 4 km băng gần Trạm Vostok của Nga. "Và có gì ở đó? Có lẽ là vi khuẩn", Klages nói, "và có thể cả sự sống không tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên Trái Đất".

Nhà nghiên cứu về băng hà Christine Dow, ở Trường Đại học Waterloo, Canada, người đã sử dụng hình ảnh radar để tìm hiểu những gì nằm bên dưới bề mặt băng, cho biết có một hệ thống sông phức tạp dẫn nước vào và ra khỏi các hồ này.

Lớp băng dày 4 km phủ bên trên hệ thống sông hồ đó khiến nước có hành vi kỳ lạ. Nước ở đây thực sự có thể chảy ngược lên bên dưới lớp băng dày. Ở đây, trọng lực không có tác động như ở những nơi khác.

Tuy vậy, những thứ khác nằm dưới lớp băng không thú vị bằng hệ thống sông hồ đó. Phần lớn còn lại chỉ là nền đá granit.

Nam Cực có nhiều dãy núi. Đây là một trong số đó, dãy núi Royal Society (Ảnh: Getty Images).

Một trong những yếu tố quan trọng nhất là các vùng bằng phẳng rất lớn chứa trầm tích bên dưới thềm băng.

Lớp trầm tích này ngậm no nước và đưa nước vào đại dương, bởi vì về cơ bản, băng chỉ nổi trên lớp mùn trầm tích này. Nó không có được vẻ đẹp như những ngọn núi và thung lũng, nhưng nó rất quan trọng nếu chúng ta muốn tìm hiểu cách hoạt động của băng ở đây.

Theo các nhà khoa học, hiểu biết về những gì diễn ra dưới lớp băng này là yếu tố quan trọng để dự đoán được điều gì sẽ xảy ra khi băng tan chảy.

Có nhiều khu vực ở Nam Cực hoàn toàn nằm dưới mực nước biển do độ dày của thềm băng. Băng đã chiếm hết thể tích nên những chỗ này không có biển, ví dụ như phần lớn của Tây Nam Cực là như vậy.

Nếu bạn tưởng tượng rằng băng này nằm trong một cái bát, thì hiện tại nó đang đầy đến miệng bát. Nhưng khi băng bắt đầu suy giảm, nó sẽ tụt xuống thấp hơn miệng bát. Và vì băng không đặc như nước, nên nó sẽ nổi lên trên và trôi như những khối băng khổng lồ.

Nam Cực là một nơi khá bất ổn. Nơi đây rất đẹp, chứa đựng nhiều bí ẩn nhưng cũng thực sự nguy hiểm. Chúng ta vẫn còn nhiều việc cần làm để khám phá vùng đất này.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/bi-mat-an-giau-duoi-them-bang-nam-cuc-20250513221740157.htm