Hiện nay bên trong Thung lũng Silicon (Mỹ) đang có cơn ám ảnh về việc sinh những đứa trẻ có chỉ số IQ cao - Ảnh minh họa: WSJ
Hiện nay nhiều giám đốc điều hành công nghệ (CEO) ở Thung lũng Silicon sẵn sàng chi tới 50.000 USD cho một dịch vụ xét nghiệm gene mới, hứa hẹn có thể sàng lọc phôi thai dựa trên chỉ số thông minh (IQ).
Tuy nhiên, sự ám ảnh ngày càng tăng với chỉ số IQ đang gây tranh cãi và giới đạo đức sinh học đã lên tiếng cảnh báo về các dịch vụ sàng lọc di truyền mới.
Thị trường "thiết kế" con cái
Chia sẻ trên báo Wall Street Journal, bà Jennifer Donnelly - một người chuyên mai mối - cho biết bà đã chứng kiến ngày càng nhiều giám đốc công nghệ tìm kiếm bạn đời thông minh nhằm sinh ra thế hệ con cái có chỉ số IQ cao.
"Hiện tại tôi có một, hai, ba CEO công nghệ và tất cả họ đều ưa thích bạn đời tốt nghiệp Ivy League (nhóm 8 trường đại học tư thục danh tiếng nhất nước Mỹ)" - bà Donnelly cho biết.
Cùng với đó, các công ty khởi nghiệp như Nucleus Genomics và Herasight đã bắt đầu công khai cung cấp dịch vụ dự đoán chỉ số IQ dựa trên xét nghiệm di truyền nhằm giúp các cặp đôi lựa chọn phôi để thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Ở khu vực vịnh San Francisco, dịch vụ này rất được ưa chuộng với mức giá khoảng 6.000 USD tại Nucleus và lên tới 50.000 USD tại Herasight.
"Hiện nay đã hình thành cả một hệ sinh thái gồm những người có tài sản cực lớn hoặc những người theo chủ nghĩa duy lý bị ám ảnh về trí thông minh như ở Berkeley, những người thực sự muốn biết chỉ số IQ để có thể dùng đó làm một trong các tiêu chí chọn phôi" - ông Stephen Hsu, đồng sáng lập Genomic Prediction, một trong những công ty xét nghiệm di truyền cho phôi, cho biết.
Tranh cãi đạo đức
Kỹ thuật sàng lọc phôi đa gene (PES) hiện tại chỉ được cung cấp dưới dạng dịch vụ thương mại, cho phép xét nghiệm phôi thai để tìm các bệnh lý phức tạp, nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, ung thư, rối loạn tâm thần... cũng như các đặc điểm như chiều cao và chỉ số IQ, theo Viện Y tế quốc gia Mỹ.
Tuy nhiên, giới chỉ trích đặt câu hỏi về khía cạnh đạo đức của loại xét nghiệm này. "Liệu có công bằng không? Đây là điều khiến nhiều người lo ngại" - ông Hank Greely, giám đốc Trung tâm luật và sinh học tại Đại học Stanford, chỉ ra. Ông bình luận: "Đây quả là một cốt truyện khoa học viễn tưởng: người giàu tạo ra một tầng lớp ưu việt về di truyền, rồi lên thống trị, còn lại chỉ là những người vô sản".
Nhà di truyền học thống kê Sasha Gusev tại Trường y Harvard nói thêm: "Tôi nghĩ họ có cảm nhận rằng họ thông minh, thành đạt, và họ xứng đáng ở vị trí hiện tại bởi vì họ có "gene tốt". Giờ thì họ có một công cụ để nghĩ rằng họ cũng có thể làm điều tương tự cho con cái mình, đúng không?".
Trên trang The San Francisco Standard đầu tháng 6 năm nay, cây bút Margaux MacColl đã kể lại trải nghiệm khi gặp được một "siêu em bé" tại buổi tiệc cocktail ở biệt thự Presidio của một nhà đầu tư mạo hiểm. Cặp đôi chủ nhà đã sử dụng dịch vụ của Orchid để sàng lọc phôi, với chi phí từ 2.500 USD trở lên cho mỗi phôi, nhằm kiểm tra các bệnh lý đa gene như rối loạn lưỡng cực hay Alzheimer.
Orchid gửi cho cha mẹ báo cáo trực tuyến, ước lượng nguy cơ di truyền mỗi phôi gặp phải các bệnh này. Sau đó các bậc cha mẹ phải tự đưa ra quyết định: Những rủi ro nào họ có thể chấp nhận? Nên chuyển phôi nào vào tử cung?
Bất chấp những nghi ngờ lan rộng trong giới khoa học, trong 5 năm qua, những nhân vật có tầm ảnh hưởng trong ngành công nghệ như Anne Wojcicki, Sam Altman, Vitalik Buterin, Elad Gil và Alexis Ohanian đã rót hàng triệu USD vào các start-up xét nghiệm đa gene như Orchid, Nucleus và Genomic Prediction.
Họ đặt cược vào một "tương lai cực đoan", mà trong đó chỉ với vài ngàn USD, các công ty công nghệ sinh học có thể phân tích ADN và đưa ra xác suất về mọi thứ - từ khả năng nghiện ma túy cho đến nguy cơ béo phì, thậm chí ước tính chỉ số IQ của thai nhi.
Tháng trước, tỉ phú Elon Musk cũng bày tỏ sự hào hứng khi bình luận "Hay đấy!" đối với một bài viết về Herasight. Ông Musk được cho là đã sử dụng dịch vụ của Orchid cho ít nhất một đứa con của mình.
Quan điểm khác biệt
Không phải mọi bậc cha mẹ ở Mỹ đều muốn "thiết kế" con cái theo chuẩn Thung lũng Silicon.
"Ở Thung lũng Silicon, họ mê IQ. Nhưng nếu bạn nói chuyện với những gia đình bình thường ở Mỹ, không phải bậc cha mẹ nào cũng muốn con mình trở thành học giả ở ĐH Harvard. Họ sẽ nói "Không, tôi muốn con mình giống vận động viên bóng rổ LeBron James hơn"" - ông Kian Sadeghi, nhà sáng lập Nucleus Genomics, chia sẻ.
Điều này cho thấy sự khác biệt rõ rệt trong quan niệm về thành công và hạnh phúc giữa giới công nghệ và người dân bình thường.
Nguồn: https://tuoitre.vn/chi-50-000-usd-de-thiet-ke-con-thong-minh-gioi-sieu-giau-my-gay-tranh-cai-20250817235814692.htm
Bình luận (0)