Chuyển đổi số ở nông thôn - Từ kết nối đến thay đổi giá trị

Thực tiễn cho thấy, khi chuyển đổi số mang lại lợi ích rõ ràng, người dân sẵn sàng tiếp nhận, học hỏi và từng bước đổi mới tư duy.

Trên những cánh đồng ở thôn Vinh Ba (xã Hòa Thịnh), tiếng máy bay không người lái (UAV) rẽ gió, phun thuốc bảo vệ thực vật trải đều trên từng đám ruộng. Chỉ vài giờ bay lượn, UAV đã hoàn thành phun thuốc cho 20 ha lúa của nhiều hộ dân, giúp bà con không còn phải lội bùn vất vả như trước. Công nghệ này không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn nâng năng suất lúa từ 65 lên 79 tạ/ha.

Ngay từ những ngày đầu xây dựng thôn thông minh, các thôn Vinh Ba (xã Hòa Thịnh), Ân Niên (phường Tuy Hòa), Đông Lộc (xã Phú Hòa 1), Hạnh Lâm (xã Phú Hòa 2), Mỹ Thạnh Trung (xã Tây Hòa) đã xác định mục tiêu không chỉ phủ sóng internet mà phải số hóa các dịch vụ thiết yếu, gắn công nghệ với nông nghiệp, y tế, giáo dục… để người dân thấy được lợi ích trực tiếp.

Cán bộ ngân hàng hướng dẫn hộ kinh doanh người dân tộc thiểu số tại xã Cư Pơng sử dụng ứng dụng ngân hàng trên điện thoại.

Tại xã Cư Pơng, nơi 56% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, công nghệ số được ứng dụng ngày càng rộng rãi. Trên lĩnh vực quản lý, toàn xã đã huy động người dân lắp đặt 90 camera an ninh dọc các tuyến đường, khu dân cư… hỗ trợ đắc lực cho lực lượng công an bao quát địa bàn, giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở. Không chỉ phục vụ công tác quản lý, chuyển đổi số còn mở ra cơ hội kinh doanh mới.

Tại buôn Ea Druich, chị H’Abi Niê, chủ quán cơm bình dân đã thay đổi cách bán hàng nhờ ứng dụng công nghệ. Trung bình mỗi ngày, quán cơm của chị H’Abi phục vụ 600 suất ăn. Để giới thiệu món ăn, thu hút khách hàng, chị thường xuyên livestream, đăng bài trên các hội nhóm mạng xã hội. Việc quảng bá trên nền tảng số giúp chị H’Abi tiết kiệm chi phí, mở rộng thị trường mà không cần thuê mặt bằng lớn.

Bà con đồng bào Ba Na ở xã Xuân Lãnh chia sẻ cách thức khai thác các ứng dụng số trên điện thoại thông minh.

Theo ông Nguyễn Thế Anh, Chủ tịch UBND xã Cư Pơng, chuyển đổi không dừng lại ở việc đưa máy móc hay phần mềm vào sử dụng, mà quan trọng hơn là sự thay đổi tư duy từ lãnh đạo đến người dân trong ứng dụng công nghệ.

Tinh thần phổ cập công nghệ đến từng gia đình, từng mảnh vườn đang được xã Krông Búk triển khai mạnh mẽ, trở thành giải pháp đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Với 95% người trưởng thành sử dụng điện thoại thông minh và hơn 70% hộ dân có đường truyền cáp quang, công nghệ số đã đi sâu vào mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Trong quá trình đó, chính quyền địa phương luôn sát cánh, hỗ trợ người dân tận dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh tế. Đồng thời, kết nối doanh nghiệp, hợp tác xã giúp nông dân dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, thị trường và các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật. Nhờ đó, nhiều nhà vườn đã lắp đặt camera giám sát, hệ thống tưới phun tự động; 18 mã số vùng trồng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc với hơn 326 ha được quản lý chặt chẽ bằng công nghệ số trong toàn bộ quy trình chăm sóc và thu hoạch.

Người dân thôn Vinh Ba (xã Hòa Thịnh) phun thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng bằng UAV.

Ông Nguyễn Trường Minh, Phó Phòng Kinh tế xã Krông Búk chia sẻ: “Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng tất yếu, mà còn là động lực giúp xã rút ngắn khoảng cách phát triển giữa nông thôn và đô thị. Khi người dân, doanh nghiệp và chính quyền cùng đồng hành, mọi thông tin được kết nối nhanh chóng, minh bạch, sẽ mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị nông sản địa phương”.

Để công nghệ thực sự đi vào đời sống, thôn Vinh Ba (xã Hòa Thịnh) thành lập tổ công nghệ số cộng đồng, trong đó đoàn viên thanh niên giữ vai trò nòng cốt. Họ trực tiếp xuống từng nhà hướng dẫn cách dùng điện thoại thông minh, cài đặt ứng dụng, khai thác tiện ích số... Ông Lê Văn Hòa, Trưởng thôn Vinh Ba cho biết: “Thực hiện chuyển đổi số ở cơ sở, chúng tôi không áp đặt. Khi bà con thấy tiện lợi, họ sẽ tự muốn dùng. Cán bộ chỉ làm nhiệm vụ mở đường, còn chính người dân mới là người duy trì và lan tỏa”.

Đến nay, toàn thôn có gần 78% người dân trong độ tuổi lao động ở Vinh Ba có tài khoản thanh toán điện tử; hơn 86% biết sử dụng dịch vụ công trực tuyến và các tiện ích số thiết yếu… Thôn đã lắp wifi miễn phí tại nhà văn hóa, vận động 4 điểm kinh doanh dịch vụ và 21 hộ dân mở wifi công cộng để bất kỳ ai cũng có thể truy cập khi cần.

Ông Lê Chí Hoại, Chủ tịch UBND xã Hòa Thịnh nhận định: Chính quyền cơ sở giữ vai trò then chốt trong chuyển đổi số qua xây dựng hạ tầng, đào tạo kỹ năng và tổ chức mô hình ứng dụng công nghệ. Sự phối hợp giữa trưởng thôn, đoàn thể và tổ công nghệ số tạo thành mạng lưới hỗ trợ, giúp thanh niên đến người cao tuổi tham gia dễ dàng. Xã hướng tới mục tiêu tất cả thôn đạt chuẩn thôn thông minh với 3 trụ cột: hạ tầng số, dịch vụ số và ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông nghiệp.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk, toàn tỉnh có 5 thôn đạt chuẩn thôn thông minh và mô hình này sẽ được nhân rộng. Mục tiêu là hình thành các cụm thôn thông minh để chia sẻ hạ tầng, liên kết sản xuất - tiêu thụ và nâng cao chất lượng dịch vụ công ở cấp xã.

Nguồn: https://baodaklak.vn/tin-noi-bat/202508/chuyen-doi-so-o-nong-thon-tu-ket-noi-den-thay-doi-gia-tri-7e41318/