Cuộc gặp định mệnh và hành trình về Việt Nam của hậu duệ vua Lý Thái Tổ

(Dân trí) - Ông Lý Xương Căn ví việc trở về Việt Nam như định mệnh và lẽ sống của cuộc đời mình. Ông cho rằng, có chết cũng muốn được chết trên quê hương đất tổ.

Tháng 5/1994 trên ô cửa sổ máy bay sắp hạ cánh xuống sân bay Nội Bài, ông Lý Xương Căn (khi đó 35 tuổi, hậu duệ đời thứ 31 của vua Lý Thái Tổ), trải rộng tầm mắt ngắm nhìn dòng sông đỏ nặng phù sa, bãi bồi, những mái nhà cao tầng san sát lẩn khuất sau màn mây.

Dù chưa một lần đặt chân đến Việt Nam, nhưng trong lòng người đàn ông này dâng trào “sự rung động đặc biệt” mà ông gọi đó là “cảm xúc của một người con lần đầu được đặt chân về cố hương - quê cha đất tổ”.

Đây là chuyến đi đặc biệt không chỉ với ông Lý Xương Căn mà với cả dòng họ Lý Hoa Sơn ở Hàn Quốc, bởi sau nhiều năm tha hương, lần đầu tiên họ đã được trở về cố hương.

Chính ông Lý Xương Căn cũng không ngờ, chuyến đi lần này sẽ tạo ra bước ngoặt làm thay đổi cả cuộc đời ông sau này.

Dù không phải là cháu đích tôn trong dòng họ nhưng ông Lý Xương Căn cho rằng "mình là người được chọn", tìm về nguồn cội ở Việt Nam (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Lời gửi gắm đặc biệt và chuyến viếng thăm bất ngờ ở Hàn Quốc

Ngày 22/12/1992, Việt Nam và Hàn Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra bước ngoặt lịch sử trong quan hệ hai nước. Thời điểm này, ông Nguyễn Phú Bình đang là cán bộ ngoại giao được cử sang giữ chức Đại sứ Việt Nam đầu tiên tại Hàn Quốc.

Trước khi lên đường nhận nhiệm vụ chính trị, ông Bình được các nhà sử học trong nước trong đó có giáo sư Phan Huy Lê tìm đến gặp riêng, “gửi gắm” trọng trách: Tìm cho được dòng họ Lý, hậu duệ của vua Lý Thái Tổ, lưu vong từ 800 năm trước sang Cao Ly (nay là Hàn Quốc).

Theo giáo sư Phan Huy Lê, trong quá trình chuyển giao Vương triều của Đại Việt từ Lý sang Trần vào thế kỷ 13, để tránh thảm hoạ có thể đến với dòng tộc, hoàng thúc Lý Long Tường - hoàng tử thứ 7 con vua Lý Anh Tông (1138-1175) - đã cùng một số tôn thất vượt biển sang ẩn cư tại đất Cao Ly (Hàn Quốc ngày nay).

Theo sử sách ghi chép, họ được vua Cao Ly cấp cho đất đai cư trú làm ăn, sau này hoàng thúc Lý Long Tường góp công rất lớn đánh đuổi đế chế Mông Cổ, bảo vệ Cao Ly khỏi quân xâm lược. Nhờ chiến công này, vua Cao Ly ban tước hiệu Hoa Sơn cho hoàng thúc Lý Long Tường, dòng họ Lý ở Hàn Quốc vì thế cũng rất được coi trọng và phát triển ngày càng lớn mạnh ở Hàn Quốc sau này.

Sử sách ghi là vậy nhưng thực tế có dòng họ Lý Hoa Sơn con cháu dòng dõi của vua Lý Thái Tổ ở Hàn Quốc hay không vẫn là một ẩn số chưa thể xác minh.

Ông Lý Xương Căn và Đại sứ Nguyễn Phú Bình trong một lần gặp mặt (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Ngay khi sang Hàn Quốc, Đại sứ Nguyễn Phú Bình đã cố gắng dò hỏi thông tin, tìm hiểu qua nhiều đầu mối, tuy nhiên dòng họ Lý ở Hàn Quốc rất phổ biến, công tác ngoại giao lúc đó lại khá bận rộn, nên mấy tháng đầu ông Bình vẫn chưa có manh mối nào.

Trong lúc cuộc tìm kiếm tưởng như đi vào bế tắc thì một ngày đầu năm 1993, tại văn phòng Đại sứ Việt Nam tại Hàn Quốc, Đại sứ Nguyễn Phú Bình bất ngờ tiếp đón một đoàn khách đặc biệt.

Dẫn đầu là ông Lý Xương Căn khi đó mới ngoài 30 tuổi, cùng các bô lão trong dòng tộc Lý Hoa Sơn. Họ mang theo tộc phả ghi chép rất chi tiết, đầy đủ, chứng minh mình là hậu duệ đời thứ 31 của vua Lý Thái Tổ, hậu duệ trực hệ đời thứ 26 của hoàng thúc Lý Long Tường.

Với ông Lý Xương Căn, cuộc gặp với Đại sứ Nguyễn Phú Bình mang đến cho ông những “cảm xúc kỳ lạ” mà ông ví “như thể đã thấy được ngày về quê hương” (Ảnh: Nguyễn Hà Nam).

Cuộc ghé thăm bất ngờ, khiến Đại sứ Nguyễn Phú Bình rất xúc động. Ông nắm tay từng người và nói: “Chúng tôi cũng đang đi tìm kiếm mọi người đây, may quá, chúng ta đã gặp nhau rồi”.

Nhớ lại cuộc gặp gỡ bất ngờ này, ông Bình xúc động chia sẻ với Dân trí: “Đọc các thông tin tộc phả mà ông Lý Xương Căn cung cấp tôi lập tức gọi điện về báo tin cho Giáo sư Phan Huy Lê, ông rất mừng và nói: Đây đúng là những người chúng ta cần tìm. Ngay sau đó tôi cũng báo tin này cho các lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta để nắm tình hình”.

Với ông Lý Xương Căn, cuộc gặp này là bước ngoặt lịch sử mang đến cho ông những “cảm xúc kỳ lạ” mà ông ví “như thể đã thấy được ngày về quê hương”.

Người được chọn

Ông Lý Xương Căn sinh năm 1958, tại Hàn Quốc. Từ bé ông đã được những bô lão trong dòng họ nhắc về hoàng thúc Lý Long Tường và về nguồn cội ở Việt Nam. Trong những năm 1950-1960, bác ruột ông Lý Xương Căn là ông Lý Hoon đã nhiều lần tổ chức các đoàn trong dòng tộc tìm về Việt Nam.

Đáng tiếc do hoàn cảnh lịch sử, Việt Nam lúc đó bị chia cắt hai miền, ông Hoon chỉ có thể đến Sài Gòn mà chưa có cơ hội về quê hương dòng họ Lý ở Bắc Ninh.

Sự day dứt khi chưa thể hoàn thành ước nguyện của dòng tộc là trở về cố hương, khiến ông Hoon luôn đau đáu trong lòng.

Trước khi qua đời, ông đã gọi người cháu ruột của mình là Lý Xương Căn đến và dặn dò: “Bằng mọi giá, cháu phải tìm cách về lại quê cha đất tổ ở Việt Nam, vái lạy tổ tiên dòng họ Lý chúng ta”. Sau đó, ông Hoon đã bàn giao toàn bộ tộc phả, tài liệu sử chép mà mình đã cất công tìm kiếm, cất giữ trong nhiều năm.

Ông Lý Xương Căn cho biết, mình không phải cháu đích tôn của dòng họ nhưng “có lẽ là người được lựa chọn”. “Thời điểm đó, tôi chưa biết gì về Việt Nam, nhưng trong thâm tâm tôi luôn tin rằng mình sẽ trở về, có chết cũng phải tìm được quê hương”, ông tâm sự.

Ông Lý Xương Căn (mặc vest, đứng giữa) chụp ảnh với người dân làng Đình Bảng trong lần đầu tiên về Bắc Ninh vào năm 1994 (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Sau cuộc gặp với Đại sứ Việt Nam tại Hàn Quốc, dưới sự kết nối của ông Nguyễn Phú Bình, ông Lý Xương Căn cùng 18 người trong dòng họ Lý Hoa Sơn đã có chuyến về Việt Nam đầu tiên vào năm 1994. Lần đó, đích thân cán bộ ngoại giao của Việt Nam và Giáo sư Phan Huy Lê đã chờ đón đoàn ở sân bay.

Cả đoàn sau đó di chuyển về Đền Đô (Bắc Ninh) - đây là đền thờ 8 vị vua của nhà Lý Việt Nam. Chiếc ô tô vừa dừng bên đường, nhiều người dân làng Đình Bảng đã có mặt, họ dành cho ông Lý Xương Căn và những người trong dòng họ Lý Hoa Sơn sự chào đón thân tình, ấm áp như đón những người con xa quê lâu ngày trở về.

 “Đây có lẽ là phút giây ý nghĩa nhất trong đời. Tôi có thể tự hào và nói với các hậu duệ dòng tộc họ Lý ở Hàn Quốc rằng: Tôi đã được đặt chân lên mảnh đất tổ tiên, chúng ta đã nối lại mối nhân duyên tưởng như đã bị đứt gãy…”, ông Lý Xương Căn xúc động kể.  

Những lần về Đền Đô (Bắc Ninh) dự các ngày lễ trọng đại của người dân đều mang lại cho ông Lý Xương Căn sự xúc động sâu sắc (Ảnh: Nhân vật cung cấp). 

Sau khi bái lạy tổ tiên, ông Lý Xương Căn đã viết bằng tiếng Hàn vào cuốn sổ lưu giữ ở đền với lời hứa “sau này sẽ đưa các hậu duệ của vua Lý Thái Tổ đang sống ở Hàn Quốc tìm về Việt Nam”.

Kể từ chuyến đi ấy, người đàn ông này thường xuyên đi lại giữa Hàn Quốc và Việt Nam nhằm tìm hiểu sâu sắc hơn về nguồn cội của mình. Mỗi chuyến đi đều mang đến cho ông những cảm xúc đặc biệt mà sau này ông từng thừa nhận: “Sinh ra ở Hàn Quốc nhưng hồn tại Việt Nam”.

“Tôi muốn chết cũng ở Việt Nam”

 Câu chuyện tìm về nguồn cội của ông Lý Xương Căn đặc biệt thu hút sự quan tâm của cộng đồng. Trong những lần về Việt Nam, ông vinh dự được diện kiến nhiều vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Một lần, trong cuộc gặp với nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười, để bày tỏ tấm lòng của mình, ông đã tặng ông Đỗ Mười đôi câu đối: "Thân ở nơi xa muôn vạn dặm - Hồn lưu Tổ quốc xứ Việt Nam".

Ông Lý Xương Căn trong cuộc gặp với nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Năm 2000, thông qua sự giới thiệu của cán bộ Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Lý Xương Căn cũng có cuộc gặp thân tình với Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng. Dù cuộc trò chuyện liên tục bị gián đoạn do ông nói tiếng Việt chưa sõi và phải thông qua phiên dịch viên nhưng khi nghe câu chuyện về hậu duệ vua Lý Thái Tổ tìm về cố hương, Đại tướng đã rất xúc động.

“Đại tướng nắm tay tôi, dặn dò thân tình: Cháu là người Việt Nam, mang dòng máu Việt Nam, cháu hãy cố gắng, nỗ lực cống hiến, đóng góp cho đất nước.

Khi nghe những lời này tôi rất cảm động. Trong lòng tôi lúc đó dâng trào lên cảm xúc, sự quyết tâm mãnh liệt: Mình phải trở về sống, làm việc ở Việt Nam”, ông Lý Xương Căn nhớ lại.

Cuộc gặp với Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào năm 2000 đã thôi thúc ông Lý Xương Căn trở về Việt Nam lập nghiệp (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Đây cũng là cuộc gặp gỡ mà ông cho rằng đã có tác động sâu sắc đến cuộc đời mình. Trở về Hàn Quốc, ông Lý Xương Căn bàn với gia đình bán hết tài sản, để sang Việt Nam sinh sống và lập nghiệp.

Thời điểm này, ông đang là kỹ sư cho một công ty lớn ở Hàn Quốc với sự nghiệp ổn định, vững chắc, thu nhập đều đặn.

Quyết định bỏ lại tất cả về Việt Nam sinh sống của ông Lý Xương Căn khiến cả gia đình ông không khỏi bất ngờ và sốc. Ba người con của ông Lý Xương Căn khi đó đều còn rất nhỏ, người con gái cả là Lý Huệ Trân (sinh năm 1989, lúc đó mới 11 tuổi), người con trai là Lý Hách San (sinh năm 1991; lúc đó mới 9 tuổi), người con út là Lý Việt Quốc (sinh năm 1998, đang học mẫu giáo).

Ông Lý Xương Căn cho rằng việc trở về Việt Nam sinh sống là định mệnh của ông (Ảnh: Nguyễn Hà Nam).

Bố mẹ ông cho rằng, việc thay đổi môi trường sống, học tập có thể tác động đến tâm lý sự phát triển của bọn trẻ nên khuyên con trai cần phải suy nghĩ kỹ. Bạn bè ông cũng cho rằng “quyết định này quá liều lĩnh và có thể phải trả giá”.

Ngay Đại sứ Việt Nam Nguyễn Phú Bình - người bạn của gia đình ông cũng lo lắng, khuyên chân tình: “Việt Nam còn nghèo so với Hàn Quốc, nếu về nước có thể sẽ gặp nhiều khó khăn”.

Thế nhưng, bỏ qua mọi lời khuyên ngăn, ngày 30/8/2000 ông Lý Xương Căn cùng cả gia đình đã lên chuyến bay về Việt Nam.

Gia đình ông thuê một căn nhà trên phố Nghi Tàm (Tây Hồ, Hà Nội) để sinh sống. Khác với những người nước ngoài cho con học trường quốc tế, ông Lý Xương Căn muốn các con của mình “sống như một người Việt Nam thực thụ”, học trường công, hưởng nền giáo dục như mọi người. Để lập nghiệp, ông cùng một vài người “bà con” ở Đình Bảng lập một công ty, bắt đầu mở mang kinh doanh.

Thời gian đầu, do bất đồng ngôn ngữ nên không chỉ ông Lý Xương Căn mà các thành viên trong gia đình ông đều gặp rất nhiều khó khăn. Công việc kinh doanh cũng không thuận lợi, có lúc người đàn ông này tưởng như không thể vực dậy. Thế nhưng trong những lúc tuyệt vọng, muốn buông xuôi nhất, ông Lý Xương Căn thừa nhận “dòng máu Việt đã giúp ông có thêm động lực để làm lại từ đầu”.

Công ty TNHH Việt Lý Miền Trung (trụ sở Đà Nẵng) - do ông sáng lập chuyên sản xuất các sản phẩm phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn từ các nguyên liệu tái chế để bảo vệ môi trường ngày càng phát triển với hơn 50 nhân công người Việt. 

Với sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao, ngày 16/10/2009, Chủ tịch nước ra Quyết định cho phép ông và gia đình nhập quốc tịch Việt Nam.

Ông cũng được Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch bổ nhiệm làm Đại sứ du lịch Việt Nam tại Hàn Quốc trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp (2017-2020; 2021-2024 và 2024-2029), trở thành Đại sứ Du lịch đầu tiên đảm nhiệm trọng trách này lâu và liên tục nhất từ trước đến nay.

Không chỉ kết nối các doanh nghiệp lữ hành Việt Nam - Hàn Quốc, ông còn trực tiếp hỗ trợ hàng chục địa phương Việt Nam quảng bá điểm đến tại thị trường Hàn Quốc - đặc biệt là các tỉnh, thành phố như Khánh Hoà, Đà Lạt (Lâm Đồng); Quảng Nam (nay là Đà Nẵng)…

Trong những lúc muốn buông xuôi nhất, ông Lý Xương Căn thừa nhận “dòng máu Việt đã giúp ông có thêm động lực để làm lại từ đầu” (Ảnh: Nguyễn Hà Nam).

Năm 2019, ông thành lập văn phòng Đại diện Xúc tiến Du lịch của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam tại Hàn Quốc… Hàng năm đều tổ chức các sự kiện quảng bá du lịch giữa hai nước. Điều đáng nói, toàn bộ chi phí đều do ông tự bỏ tiền túi ra đóng góp. 

“Trong dòng máu tôi, sau 31 đời, chỉ có 0,01% là gốc Việt, 99,99% là gốc Hàn nhưng tình yêu Việt Nam trong tôi luôn mạnh mẽ, thiêng liêng. Hàn Quốc là nơi tôi sinh ra nhưng Việt Nam là quê hương. Nửa phần đời trước tôi đã ở Hàn Quốc, nửa phần đời còn lại tôi muốn dành trọn cho Việt Nam, tôi muốn nếu mình chết cũng phải chết trên quê cha đất tổ”, ông Lý Xương Căn tâm sự.

Hiện ông ấp ủ hoàn thành bộ phim hợp tác giữa Việt Nam và Hàn Quốc về Hoàng tử Lý Long Tường nhằm quảng bá văn hoá, du lịch hai nước.

Hơn 20 năm ở Việt Nam, ông Lý Xương Căn cho biết mình đã “hoàn toàn là một người Việt Nam chính gốc”. Ông thấy hạnh phúc khi mỗi ngày mở mắt ra được ngắm nhìn cảnh vật, con người của quê cha đất tổ, được chứng kiến và hoà mình vào sự phát triển thay đổi của Việt Nam.

Điều tự hào nhất với ông Lý Xương Căn là ba người con của ông đều tốt nghiệp cấp 3 rồi học các trường Đại học danh tiếng ở Việt Nam, nói thành thạo tiếng Việt như người bản xứ và đặc biệt “đều yêu Việt Nam sâu sắc và mãnh liệt”. 

So với các thành viên trong gia đình, ông Lý Xương Căn thừa nhận “bản thân nói tiếng Việt chưa giỏi” nhưng dù tiếng mẹ đẻ có khó đến đâu, người đàn ông này khẳng định vẫn sẽ học bằng được.

“Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn đối với các nhà lãnh đạo Việt Nam, những người tôn trọng và ghi nhận giá trị lịch sử của nhà Lý và quan tâm đến hậu duệ đang sống tại Hàn Quốc. Đó là tinh thần dân tộc đặc trưng của người Việt, đúng như nhận xét: Một quốc gia tôn trọng quá khứ của mình thì sẽ thịnh vượng!.

Tôi cũng rất hạnh phúc khi mối quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc đã phát triển đáng kinh ngạc chỉ trong 30 năm qua. Tôi cho rằng, mối quan hệ giữa Việt Nam và Hàn Quốc là hơn cả nhân duyên, giống như là số phận không có gì thay thế được, vì thế tôi tin rằng, thời gian tới quan hệ hai nước sẽ tiếp tục gặt hái được những bước tiến mới”, ông Lý Xương Căn nói.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, ông Nguyễn Phú Bình (nguyên Thứ trưởng Bộ ngoại giao, Đại sứ Việt Nam đầu tiên ở Hàn Quốc) cho biết, cho đến bây giờ ông vẫn giữ mối quan hệ thân tình với ông Lý Xương Căn.

Theo ông Bình, ông Lý Xương Căn là một nhân vật đặc biệt, có tình yêu Việt Nam sâu đậm và hiếm có. Trong dòng họ Lý Hoa Sơn, ông Lý Xương Căn là người đầu tiên về Việt Nam sinh sống, định cư và nhập quốc tịch Việt Nam, mang trong mình khao khát cống hiến, làm giàu cho quê hương đất nước.

“Với vai trò Đại sứ Du lịch Việt Nam tại Hàn Quốc, ông Lý Xương Căn đã luôn nỗ lực, hoạt động tích cực, thường xuyên trong việc thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa hai nước Việt Nam - Hàn Quốc đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch”, ông Bình nói. 

Nguồn:https://dantri.com.vn/doi-song/cuoc-gap-dinh-menh-va-hanh-trinh-ve-viet-nam-cua-hau-due-vua-ly-thai-to-20250813102207232.htm