 |
| Chợ 4.0 xã Lam Vĩ (Định Hóa). |
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, công nghệ thông tin và truyền thông đã trở thành yếu tố then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Song trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, giữa các khu vực nông thôn và thành thị vẫn còn khoảng cách số như một rào cản mới trong công cuộc giảm nghèo bền vững. Việc thu hẹp khoảng cách này đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng, nhân lực và chính sách hỗ trợ phù hợp.
Rào cản mới từ khoảng cách số
Trong nhiều năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên được biết đến là một trong những địa phương có tốc độ phát triển công nghiệp mạnh và có sức hút đầu tư lớn của cả nước. Đặc biệt, trong chuyển đổi số, Thái Nguyên tiếp tục là một trong những địa phương dẫn đầu.
| Đến nay, toàn tỉnh có 4.454 trạm thu phát sóng thông tin di động, với hơn 1,4 triệu thuê bao điện thoại di động, đạt 106 thuê bao/100 dân. Riêng những tháng đầu năm 2025, có thêm 700 trạm thu phát sóng mới. Theo đó, 100% số xóm có dịch vụ cáp quang truy cập internet băng rộng cố định. Tỷ lệ người sử dụng có khả năng truy cập băng rộng cố định với tốc độ trên 01 Gb/s, đạt 100%; hơn 278.000 hộ gia đình đăng ký thuê bao internet cáp quang, đạt 82%. |
Internet băng thông rộng đã phủ sóng trên toàn tỉnh. Kể cả các vùng đất khó khăn nhất của tỉnh, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở các huyện: Định Hóa, Võ Nhai, Phú Lương. Sóng điện thoại, mạng internet ổn định, nhưng trong cuộc sống thực tế vẫn còn một rào cản lớn mang tên khoảng cách số. Đó là lý do khiến còn có người dân bị “bỏ lại phía sau” vì chưa có kỹ năng tiếp cận những tiện ích số vốn đang ngày càng phổ biến.
Ông Ma Đình Chung, Trưởng xóm Cốc Móc, xã Linh Thông (Định Hóa): Hiện địa phương còn nhiều người chưa sử dụng thành thạo điện thoại thông minh, bà con chỉ sử dụng nghe, gọi, nhắn tin và chưa biết khai thác hiệu quả một số tiện ích khác, như không biết đăng ký dịch vụ công trực tuyến. Cũng ở huyện Định Hóa, nhiều người dân ở các xóm: Tam Hợp, Văn La 1, Văn La 2... xã Lam Vĩ chưa sử dụng thành thạo tài khoản ngân hàng.
Tại Trung tâm thương mại xã - chợ 4.0 “không dùng tiền mặt”, bà Hạc Thị Thanh cho biết: Trong việc mua, bán, chúng tôi cứ sòng phẳng với nhau bằng tiền mặt cho tiện. Chúng tôi chưa quen thanh toán qua tài khoản.
 |
| Cán bộ thị trấn Hùng Sơn (Đại Từ) chia sẻ với người dân về kỹ năng sử dụng một số ứng dụng trên điện thoại thông minh có kết nối mạng internet. |
Thương mại điện tử đang mở ra cơ hội lớn cho người dân. Nhưng nhiều người vẫn loay hoay với cách làm cũ. Khi vào mạng, chủ yếu tìm các trò giải trí, chưa chú tâm tìm hiểu về khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh. Bà Hoàng Thị Minh, xóm Đông Thắng, xã Bình Long (Võ Nhai) chia sẻ: Tôi nghe bảo, bán chè trên mạng lãi nhiều hơn, nhưng tôi không biết dùng Facebook, Zalo, mà điện thoại tôi dùng là máy nút bấm.
Trong những năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên đã nỗ lực triển khai nhiều chương trình nhằm thu hẹp khoảng cách số. Tiêu biểu như chương trình “Đưa internet về bản”, hợp tác với VNPT, Viettel phủ sóng 4G ở vùng sâu, vùng xa; lắp đặt wifi miễn phí tại trụ sở UBND xã, nhà văn hóa. Ở tuyến xã có tổ công nghệ số cộng đồng luôn sẵn sàng hỗ trợ cho người dân cài đặt ứng dụng ngân hàng, ví điện tử, sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Hàng nghìn học sinh nghèo được tặng thiết bị điện tử theo chương trình “Sóng và máy tính cho em”.
Tuy nhiên, theo ông Dương Văn Phong, Bí thư Chi bộ người Mông ở xóm Đồng Tâm, xã Động Đạt (Phú Lương): Nhiều chương trình rất hay, nhưng bà con ngại dùng công nghệ. Một phần vì rào cản ngôn ngữ, phần khác là do không hiểu công nghệ để làm gì… Ngay ở trung tâm TP. Thái Nguyên, vẫn có người dân chưa mặn mà với công nghệ. Coi công nghệ là của giới trẻ.
Để không còn khoảng cách số, tỉnh Thái Nguyên đang hướng tới những giải pháp toàn diện hơn. Cụ thể là việc tăng cường phổ cập kỹ năng số, tổ chức “bình dân học AI”. Một trong những hướng đi mới là hỗ trợ nông dân chuyển đổi số trong sản xuất. Các hộ dân được tư vấn, kết nối với sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso; tập huấn kỹ năng livestream bán hàng, gắn mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn tạo động lực để người dân học hỏi và làm quen với môi trường số. Một ghi nhận trong những năm qua tỉnh Thái Nguyên đã có hàng nghìn máy tính, máy điện thoại có kết nối mạng internet được trao tặng cho người nghèo. Nhưng điều quan trọng hơn thiết bị là việc giúp người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân sinh sống ở vùng khó khăn nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ và tạo động lực thực sự cho người dân tham gia chuyển đổi số.
Cơ hội vàng trong giảm nghèo bền vững
Với người dân Thái Nguyên, cụm từ “chuyển đổi số” không còn xa lạ, mà trở thành câu chuyện mỗi ngày. Đến nay, cơ quan chức năng của tỉnh đã thực hiện cập nhật thông tin của hơn 10.000 hộ nghèo, hơn 9.500 hộ cận nghèo trên phần mềm quản lý để phục vụ công tác quản lý, thực hiện chính sách và đồng bộ cơ sở dữ liệu của C06 Bộ Công an.
Đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân các vùng chè của tỉnh đang từng bước hiện thực hóa cây chè trở thành cây tỷ đô. Một trong những mấu chốt quan trọng là nhiều nông dân đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội, ứng dụng công nghệ vào sản xuất và kinh doanh. Qua đó, giá trị sản phẩm được nâng cao, nông dân tăng thu nhập, góp phần thực hiện thành công Chương trình mục tiêu Quốc gia xóa giảm nghèo bền vững.
Ông Đặng Văn Huy, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường: Chuyển đổi số không chỉ mở ra cơ hội nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn giúp nông dân tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, giảm phụ thuộc vào cách tiêu thụ truyền thống.
Không chờ đợi, nhiều tập thể, cá nhân tự học hỏi kỹ năng sử dụng công nghệ, chủ động đầu tư thiết bị và đã tạo được cho mình cơ hội vàng trong sản xuất, kinh doanh. Điển hình như bà Nguyễn Thị Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp, Thương mại, Dịch vụ Saemaul Phú Nam 1, xã Phú Đô (Phú Lương).
 |
| Để người tiêu dùng yên tâm, nông dân các vùng chè trong tỉnh chia sẻ hình ảnh sản xuất, chế biến chè qua không gian mạng. |
Bà Hoàng phấn chấn: Chuyển đổi số đã mang lại cho HTX nhiều lợi ích hơn về kinh tế. Thông qua việc livestream quy trình sản xuất, chăm sóc, thu hái, chế biến, khách hàng tin tưởng hơn vào sản phẩm của HTX. Nhờ đó, sản phẩm chè của Phú Nam 1 tăng hơn so với trước khoảng 100.000 đồng/kg.
Về chuyện số hóa, bà Đào Thanh Hảo, Giám đốc HTX chè Hảo Đạt, xã Tân Cương (TP. Thái Nguyên), cho biết: Nhiều công đoạn được HTX số hóa. Ví như việc chấm công cho người lao động bằng vân tay; quản lý người lao động qua hệ thống camera. Phần lớn sản phẩm của HTX được bán qua mạng internet.
Bà Đinh Thị Thúy, xóm Khe Mo 1, xã Khe Mo (Đồng Hỷ): Nhờ làm chủ công nghệ, biết sử dụng sàn thương mại điện tử, từ hơn 3 năm nay tôi mở rộng thị trường ra các tỉnh trên cả nước. Bình quân 1 năm xuất bản hơn 1,6 tấn chè. Khách đặt mua qua mạng và thanh toán qua mạng.
Chuyển đổi số hiệu quả đã giúp nông dân tỉnh Thái Nguyên thay đổi tư duy sản xuất, nâng cao chất lượng nông sản, mở rộng thị trường tiêu thụ và gia tăng giá trị hàng hóa. Tuy nhiên, để chuyển đổi số thực sự trở thành "cơ hội vàng" cho ngành nông nghiệp, rất cần sự vào cuộc đồng bộ, mạnh mẽ hơn nữa từ các cấp, các ngành chức năng, cùng với sự đồng hành của doanh nghiệp. Đặc biệt, yếu tố then chốt chính là tinh thần chủ động, ý thức vươn lên của người nông dân trong việc tiếp cận công nghệ mới và nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kinh doanh. Đó chính là nền tảng bền vững để người nông dân vươn tới những thành công mới trong kỷ nguyên số.
(Còn nữa)
Nguồn: https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202506/cong-nghe-so-don-bay-moi-cho-giam-ngheo-ben-vung-ky-1-thach-thuc-tu-thuc-tien-8b00623/
Bình luận (0)