[e-Magazine] Người thợ lò có trái tim anh hùng và khối óc nhà khoa học

Phạm Đình Duẩn, công nhân khai thác than hầm lò, Phân xưởng Khai thác 14, Công ty Cổ phần than Vàng Danh vừa vinh dự được vinh danh trong chương trình “Vinh danh Việt Nam”. Người thợ lò với đôi bàn tay chai sần vì bám máy khoan, bám cuốc ấy không chỉ là một người hùng trong những trận chiến sinh tử dưới lòng đất mà lại còn là thạc sĩ khai thác mỏ, "cha đẻ" của hàng loạt sáng kiến mang lại giá trị hàng trăm triệu đồng. Câu chuyện của anh là một bản hùng ca về tình yêu nghề, trí tuệ và lòng quả cảm của người thợ mỏ Việt Nam thời đại mới.

Sinh năm 1986 tại mảnh đất quê lúa Thái Bình, chàng trai trẻ Phạm Đình Duẩn đến với nghề mỏ như một cái duyên. Những câu chuyện về những người thợ lò kiên cường, về "vàng đen" của Tổ quốc qua lời kể của các chú, các bác làm ở mỏ mỗi dịp về quê đã gieo vào lòng anh một niềm cảm hứng mãnh liệt.

“Chỉ với một câu nói “thằng này cao to làm mỏ tốt” đã khiến tôi xách ba lô rời quê ra Quảng Ninh lập nghiệp vào năm 2005”, anh Duẩn nhớ lại.

Những ngày đầu bám lò, đối mặt với môi trường làm việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại và tiềm ẩn nhiều hiểm nguy, anh Duẩn từng có lúc nản lòng. Nhưng rồi, truyền thống "Kỷ luật và Đồng tâm" của người thợ mỏ, vai trò lớn lao của ngành than đối với sự phát triển đất nước đã tôi luyện ý chí, biến những khó khăn thành động lực. Anh lao vào học hỏi, làm việc với tất cả say mê và nhiệt huyết.

Trái tim quả cảm và tinh thần "Người thợ mỏ - Người chiến sĩ" của anh được thể hiện rõ nét nhất trong cuộc giải cứu nghẹt thở vào ngày 15/4/2023. Một sự cố tụt lò nghiêm trọng đã xảy ra tại Phân xưởng khai thác 4, vùi lấp và mắc kẹt hai người đồng đội. Ngay khi nhận lệnh triệu tập, không một giây chần chừ, Phạm Đình Duẩn lập tức có mặt, được giao trọng trách phụ trách một tổ cứu hộ tinh nhuệ.

Hiện trường lúc đó vô cùng phức tạp: đường lò dốc, hẹp, địa chất yếu, đất đá liên tục sạt lở. Thời gian trôi đi từng phút, hy vọng cứu sống đồng đội ngày càng mong manh. Bằng kinh nghiệm dày dặn, sự am hiểu từng ngóc ngách đường lò và tư duy sắc bén, ngay tại hiện trường, anh Duẩn đã nảy ra một ý tưởng táo bạo và báo cáo trực tiếp với Phó Giám đốc đang chỉ huy tại chỗ: "Đào lò men, sử dụng cột chống thủy lực, để nhanh chóng tiếp cận vị trí 2 công nhân bị mắc kẹt".

Đây là một giải pháp chưa từng có trong tiền lệ cứu hộ tại đây, nhưng lại là phương án khả thi và an toàn nhất trong tình thế cấp bách. Đề xuất của anh ngay lập tức được Ban lãnh đạo Công ty và Trung tâm Cấp cứu mỏ chấp thuận. Dưới sự chỉ huy trực tiếp, anh Duẩn cùng đồng đội đã thực hiện cuộc đào lò men với một tốc độ thần tốc. Trong không gian chật hẹp, hiểm nguy rình rập, những người thợ lò Vàng Danh đã làm nên kỳ tích.

“Thực sự hạnh phúc khi sau gần 15 tiếng đồng hồ với rất nhiều nỗ lực của các lãnh đạo Tập đoàn TKV và Công ty, các lực lượng cứu hộ và đặc biệt là đội ngũ thợ lò lành nghề, tinh nhuệ, nhiều kinh nghiệm của Than Vàng Danh, Công ty đã giải cứu thành công 2 công nhân mắc kẹt dưới lò thành công, an toàn. Bản thân Tôi đã được Giám đốc Công ty tặng thưởng Giấy khen xuất sắc và tiền thưởng là 20 triệu đồng, được Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam tuyên dương, khen thưởng”, anh Duẩn chia sẻ.

Điều đặc biệt ở người thợ mỏ Phạm Đình Duẩn là anh có trong tay tấm bằng Thạc sĩ khai thác mỏ. Với trình độ này, anh hoàn toàn có thể chọn một công việc nào đó nhẹ nhàng hơn. Nhưng không, anh chọn ở lại với hầm lò, với những gương than, với tiếng máy khoan và những người đồng đội thân thương. Anh tâm niệm, kiến thức sách vở phải được kiểm nghiệm và tỏa sáng trong thực tiễn sản xuất.

Và khối óc của người kỹ sư, người thạc sĩ đã thực sự phát huy tác dụng mạnh mẽ dưới hàng trăm mét sâu lòng đất. Trong suốt quá trình công tác, anh đã có hàng chục giải pháp, sáng kiến cải tiến kỹ thuật, trong đó có tới 12 sáng kiến được công nhận cấp Công ty, 1 sáng kiến cấp Tập đoàn và được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tặng Bằng lao động sáng tạo.

Một trong những sáng kiến tiêu biểu nhất là "Gia công, lắp đặt bổ sung thêm khung tích trữ băng cho bộ băng tải DSJ80/40/2x75". Trước đây, bộ băng tải này chỉ trữ được 20-40m băng là phải cắt, gây lãng phí và tốn nhiều nhân công. Với kinh nghiệm và tính toán kỹ thuật, anh đề xuất gia công thêm 8 khung trữ băng. Giải pháp này giúp tăng chiều dài đoạn băng cắt lên 75-80m, giảm số lần cắt đốn, tăng năng suất lao động và làm lợi cho công ty hơn 231 triệu đồng. Sáng kiến này đã mang về cho anh tấm Bằng Lao động sáng tạo danh giá của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam năm 2022.

Đặc biệt hơn nữa, với tầm nhìn chiến lược, anh đã có một phát hiện quan trọng mang lại nguồn tài nguyên lớn cho công ty. Khi biết Giấy phép khai thác tại khu vực Vỉa 8 Trung tâm Vàng Danh sắp hết hạn, trong khi trữ lượng than còn lại khá lớn, anh đã phát hiện ra một khu vực trụ bảo vệ chưa được cấp phép nhưng có thể khai thác. Anh mạnh dạn đề xuất lãnh đạo đưa phần trữ lượng này vào hồ sơ xin gia hạn giấy phép. Nhờ đề xuất quý giá này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cấp phép, giúp công ty khai thác thêm hàng chục ngàn tấn than, tránh lãng phí tài nguyên quốc gia. Sáng kiến này đã được Tập đoàn TKV công nhận là sáng kiến cấp Tập đoàn năm 2024.

Những sáng kiến của anh không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn trực tiếp cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao độ an toàn cho người lao động, từ việc đào cúp thoát nước, thay đổi phương thức vận tải, đến sử dụng lưới thép thay thế chèn gỗ... Tất cả đều xuất phát từ sự trăn trở, tìm tòi và tình yêu sâu sắc với nghề.

Không chỉ là một "cỗ máy" sản xuất và sáng tạo, anh Duẩn còn là một người thầy, một người anh cả tận tụy, người "giữ lửa" cho các thế hệ thợ mỏ kế cận. Với vai trò Tổ trưởng sản xuất quản lý 35 công nhân, anh luôn là người đi đầu, làm gương trong mọi việc. Tổ sản xuất số 1 do anh phụ trách nhiều năm liền đạt danh hiệu "Tổ Lao động xuất sắc", không để xảy ra tai nạn lao động, luôn là đầu tàu của phân xưởng. Thu nhập bình quân của anh em trong tổ luôn ở mức cao, từ 19-22 triệu đồng/người/tháng, nhiều người có thu nhập trên 300 triệu đồng/năm.

HIểu rõ ngành than là một ngành nặng nhọc, độc hại, và tiềm ẩn các nguy cơ gây mất an toàn trong sản xuất, là một công nhân trực tiếp khai thác than lâu năm, gắn bó và yêu nghề, có bậc thợ cao, anh Duẩn luôn tiếp thu và lắng nghe các ý kiến xây dựng từ các đồng nghiệp của mình để hướng dẫn, kèm cặp những anh em đồng nghiệp của mình trưởng thành.

“Tôi dùng chính những kinh nghiệm thực tế có được để chỉ bảo những anh em mới vào nghề: học sinh về tổ thực tập, công nhân mới, và đặc biệt thật tâm dùng cái lòng yêu nghề, yêu Công ty của mình để tuyên truyền tới anh em. Niềm hạnh phúc nhận lại, là tôi được sự tin tưởng, quý trọng của các anh em trong tổ, trong đơn vị”, anh

Trong 10 năm qua, anh Duẩn đã trực tiếp kèm cặp 38 công nhân mới, 32 học sinh thực tập, giúp 25 người nâng bậc thợ thành công. Từ sự dìu dắt của anh, 12 người đã đạt danh hiệu "Thợ giỏi cấp Công ty", 7 người đạt "Thợ giỏi cấp Tập đoàn", và 3 công nhân ưu tú đã được điều động đi làm tổ trưởng, lò trưởng ở các đơn vị khác.

Với vai trò là Phó Chủ tịch Công đoàn bộ phận, anh luôn quan tâm, chăm lo đến đời sống, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động. Anh là cầu nối tin cậy giữa công nhân và lãnh đạo, góp phần xây dựng một tập thể đoàn kết, vững mạnh.

Hơn 19 năm gắn bó với nghề, người thợ lò Phạm Đình Duẩn đã nhận được vô số phần thưởng cao quý: Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bằng Lao động sáng tạo, 10 năm liền là Chiến sĩ thi đua cơ sở, Chiến sĩ thi đua cấp Tập đoàn, "Người thợ trẻ giỏi toàn quốc", "Công dân danh dự thành phố Uông Bí"... Và giờ đây là vinh dự được xướng tên tại "Vinh quang Việt Nam".

Hành trình của người thợ lò Phạm Đình Duẩn là minh chứng sống động cho hình ảnh người công nhân Việt Nam trong thời kỳ mới: có tri thức, có kỹ năng, giàu lòng nhân ái, đầy nhiệt huyết và khát vọng cống hiến. Anh, một người thợ mỏ với trái tim của một người hùng và khối óc của một Thạc sĩ, đang cùng những người đồng đội của mình, ngày đêm thầm lặng viết nên những bản hùng ca từ sâu trong lòng đất, làm sáng lên "vàng đen" của Tổ quốc.