Hiểm họa từ bút tiêm giảm cân bán trôi nổi trên mạng

Nguy hại sức khoẻ từ loại giảm cân cấp tốc

Trên các nền tảng mạng xã hội, bút tiêm giảm cân đang được rao bán công khai với nhiều lời quảng cáo có cánh như giảm 3–4 kg/tháng, không mệt mỏi, không cần ăn kiêng hay tập thể dục. Hầu hết sản phẩm đều được giới thiệu là hàng xách tay, bao bì toàn chữ nước ngoài, không nhãn phụ tiếng Việt, không rõ nguồn gốc, hạn sử dụng hay điều kiện bảo quản.

Các loại bút giảm cân không rõ nguồn gốc xuất xứ tràn lan chợ mạng. Ảnh chụp màn hình

Chị M (24 tuổi, Hà Nội) từng chi gần 20 triệu đồng để mua 8 bút tiêm từ một tài khoản bán hàng qua mạng. Sau hai tháng sử dụng, chị giảm được gần 3 kg. Nhưng đến bút tiêm thứ ba, chị bắt đầu có những triệu chứng nguy hiểm đến sức khoẻ.

"Sau khi tiêm xong mũi thứ 3, tôi phải nhập viện do khó thở và dị ứng khắp người và nhịp tim nhanh. Từ đó tôi ngừng hẳn và lại tăng cân trở lại. Giờ thì tôi chừa hẳn, không dám mua thuốc linh tinh trên mạng về dùng nữa", chị M chia sẻ.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam: "Bút tiêm giảm cân hiện nay, điển hình là các loại chứa hoạt chất như semaglutide (tên thương mại: Wegovy, Ozempic) hay liraglutide (Saxenda), hoạt động dựa trên cơ chế mô phỏng hormone GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1) - một hormone tự nhiên trong cơ thể có vai trò điều hòa đường huyết và kiểm soát cảm giác đói".

Tuy nhiên, theo bác sĩ Sơn, dù là bước tiến lớn trong điều trị béo phì, những loại thuốc này không phải “thuốc thần”. Việc sử dụng cần có chỉ định và theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ chuyên khoa Nội tiết hoặc Dinh dưỡng vì nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng vẫn hiện hữu. Một số tác dụng phụ phổ biến gồm buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, trong khi biến chứng hiếm gặp nhưng nguy hiểm như viêm tụy cấp, rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc mất nước nếu không theo dõi kịp thời cũng có thể xảy ra.

Đặc biệt, thuốc không phù hợp với người có tiền sử ung thư tuyến giáp thể tủy, hội chứng MEN2, phụ nữ mang thai, cho con bú và người cao tuổi nếu chưa được đánh giá kỹ lưỡng. Quá trình sử dụng cũng đòi hỏi tăng liều từ từ để cơ thể thích nghi. Nếu tăng liều đột ngột, người dùng có thể bị tụt đường huyết, nôn mửa nghiêm trọng và mất cân bằng điện giải. Một rủi ro đáng ngại khác là nguy cơ lệ thuộc hoặc lạm dụng thuốc ở những người không thực sự cần giảm cân về mặt y khoa.

Hậu quả từ việc tự ý sử dụng và mua bán trôi nổi trên mạng

Bác sĩ Sơn cảnh báo việc người dân tự mua bút tiêm giảm cân qua mạng không qua thăm khám đang trở thành vấn đề đáng báo động. Những sản phẩm trôi nổi này có thể là hàng giả, bị pha loãng, không đảm bảo điều kiện bảo quản lạnh, khiến hoạt chất bị biến đổi hoặc mất tác dụng. Trong một số trường hợp, sản phẩm không được vô trùng đúng quy trình có thể gây nhiễm trùng, áp xe hoặc sốc phản vệ ngay tại chỗ tiêm.

Tiến sỹ, bác sỹ Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam. Ảnh NVCC

Bác sĩ Sơn cũng cho biết đã tiếp nhận nhiều ca bệnh chia sẻ gặp biến chứng nghiêm trọng sau khi sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc. Có người phải nhập viện vì viêm tụy cấp với biểu hiện đau bụng vùng thượng vị, nôn ói, sốt, chướng bụng. Một số khác bị suy thận cấp do dùng thuốc lợi tiểu gây mất nước quá mức, tụt huyết áp. Nặng nề hơn là các trường hợp rối loạn tâm lý sau khi tiêm kéo dài như mất ngủ, trầm cảm, rối loạn lo âu, chán ăn đến mức phải nhập viện điều trị chuyên khoa tâm thần.

Các dấu hiệu cảnh báo sớm như đau bụng dữ dội vùng trên rốn lan ra sau lưng, nôn ói liên tục trên 1–2 ngày, tim đập nhanh, choáng váng, rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc sụt cân quá nhanh (>1kg/tuần) là những biểu hiện nguy hiểm mà người sử dụng cần đặc biệt lưu ý và đến bệnh viện sớm.

Không có con đường tắt trong giảm cân bền vững

Một trong những sai lầm lớn hiện nay là nhiều người trẻ, nhất là phụ nữ, chạy theo hình mẫu cơ thể “siêu mảnh”, “bụng phẳng 0% mỡ” được lan truyền trên mạng xã hội. Họ không thực sự bị béo phì nhưng vẫn lạm dụng thuốc tiêm giảm cân để làm đẹp cấp tốc mà bỏ qua nguyên lý giảm cân an toàn, đó là 70% dinh dưỡng, 20% vận động và 10% hỗ trợ y tế.

Thực tế cho thấy, sau khi ngừng thuốc, người dùng dễ bị tăng cân trở lại do không thay đổi lối sống (hiệu ứng “yo-yo”). Nếu giảm cân quá nhanh, cơ thể còn có thể gặp biến chứng chuyển hóa như mệt mỏi, rụng tóc, mất kinh, tiêu cơ, gan nhiễm mỡ cấp tính, loãng xương, thậm chí suy nhược.

Bác sĩ Sơn khuyến nghị: "Việc giảm cân, giảm béo là quá trình đòi hỏi phải có sự phối hợp nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, làm việc, nghỉ ngơi, tập thể dục… Trước khi quyết định giảm béo, nên có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa, các chuyên gia dinh dưỡng nhằm xây dựng lộ trình phù hợp. Không nên tự ý mua và sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng giảm cân".

Do đó, theo bác sĩ Sơn, mỗi người nên ăn nhiều rau xanh, trái cây ít ngọt, chia nhỏ bữa ăn (5–6 lần/ngày), ưu tiên đồ uống ít hoặc không chứa calo, uống đủ 40ml nước/kg thể trọng mỗi ngày. Song song đó, cần ngủ đủ giấc, tránh stress kéo dài bởi đây là nguyên nhân khiến cơ thể tiết nhiều cortisol gây tích mỡ. Việc tập thể dục thể thao tối thiểu 30 phút mỗi ngày, 5–6 buổi mỗi tuần là nền tảng để duy trì vóc dáng và sức khỏe tổng thể.

Trong những trường hợp có BMI ≥30 hoặc BMI ≥27 kèm bệnh lý nền, nếu sau 3–6 tháng thay đổi lối sống mà chưa đạt kết quả mong muốn, người bệnh có thể được cân nhắc sử dụng thuốc hỗ trợ giảm cân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Không có con đường tắt nào dẫn đến một thân hình khỏe mạnh. Bút tiêm giảm cân không thể là giải pháp thay thế cho chế độ sống khoa học. Hãy làm đẹp một cách an toàn, bắt đầu từ hiểu biết đúng và hành động đúng.

Phương Cúc

Nguồn: https://congthuong.vn/hiem-hoa-tu-but-tiem-giam-can-ban-troi-noi-tren-mang-388024.html