Hợp tác xã điện tử: Bước tiến quan trọng để kinh tế tập thể chuyển đổi số

Nông dân Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Ngoan Hậu, xã Chiềng Khương, huyện Sông Mã (Sơn La) đẩy mạnh quảng bá, kết nối tiêu thụ nông sản qua các trang mạng.

Hợp tác xã điện tử hay nói cách khác là mô hình hợp tác xã ứng dụng nền tảng số vào mọi hoạt động là một giải pháp cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW. Đây không chỉ là việc sử dụng các công cụ trực tuyến trong giao dịch hay quảng bá, mà là chuyển đổi toàn diện từ mô hình quản trị truyền thống sang mô hình quản trị số.

Tại Hợp tác xã điện tử, thành viên có thể tham gia, biểu quyết, giám sát, chia sẻ thông tin qua hệ thống điện tử; hoạt động sản xuất kinh doanh được số hóa, dữ liệu được phân tích để tối ưu hiệu quả; việc kết nối thị trường, tiếp cận khách hàng, mở rộng hợp tác xuyên biên giới được thực hiện nhanh chóng, minh bạch.

Đây là thông tin được đưa ra tại buổi Tọa đàm:“Hợp tác xã điện tử - Cụ thể hóa Nghị quyết 57 của Trung ương” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức ngày 13/8.

Nghị quyết 57 tạo động lực mới cho hợp tác xã chuyển đổi số

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Bảo Sơn, Phó Trưởng Ban Tuyên truyền, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đánh giá, Nghị quyết số 57-NQ/TW mang tính chiến lược, qua đó tạo động lực mới, xung lực mới cho hoạt động của hệ thống hợp tác xã. Bản thân hợp tác xã cũng xác định chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, muốn thay đổi cục diện, nâng cao năng lực cạnh tranh buộc phải thay đổi tư duy, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số.

Thời gian qua, kinh tế tập thể, hợp tác xã đã từng bước chuyển mình, trong mọi hoạt động như xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, triển khai hỗ trợ hợp tác xã đều có chuyển đổi số.

Theo thống kê, đến ngày 30/6, cả nước có gần 35.000 hợp tác xã đang hoạt động, 141 Liên hiệp hợp tác xã tạo việc làm cho 1,65 triệu lao động. Trong đó, tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao trong hợp tác xã là 60-65%; giúp giảm chi phí sản xuất 15-20%, tăng lãi suất từ 15-28%; đáp ứng được yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng ngày càng khắt khe.

Tuy nhiên, cũng theo ông Sơn, hiện nay các hợp tác xã vẫn còn gặp nhiều rào cản, thách thức trong thực hiện chuyển đổi số. Khảo sát của Liên minh hợp tác xã cuối năm 2024 tại 5 tỉnh, thành với 200 hợp tác xã cho thấy có 5 nhóm vấn đề lớn. Đầu tiên là về tài chính chiếm 68,2% do chi phí đầu tư chuyển đổi số quá cao, hợp tác xã khó tiếp cận. Tiếp đến là về hạ tầng công nghệ chưa có chiếm 63,6%; thiếu năng lực quản lý. Bên cạnh đó, thiếu chiến lược bài bản khoảng 50%; khả năng tiếp cận chính sách hỗ trợ chỉ khoảng 47,5%.

Như vậy, phần lớn các hợp tác xã thiếu nguồn lực để chuyển đổi số. Trong khi đó, 86,5% hợp tác xã sử dụng phần mềm không phù hợp, không có hệ thống nội bộ, đặc biệt là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, dân tộc và miền núi.

Phó Trưởng Ban Tuyên truyền, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Bảo Sơn phát biểu tại buổi toạ đàm.

Về nguồn nhân lực, mức độ sẵn sàng đều ở mức trung bình thấp, do nguyên nhân cố hữu vì độ tuổi trung bình cao, thiếu người trẻ, chi phí để vận hành công nghệ này cũng khiến hợp tác xã gặp khó khăn trong chi phí.

Ông Sơn cho hay có 79,5% hợp tác xã mong được hỗ trợ kinh phí đầu tư hạ tầng công nghệ, 75% cần thiết bị, 75% hợp tác xã mong muốn đào tạo kỹ năng công nghệ…

Cần hỗ trợ đào tạo xã viên số

Nhấn mạnh Hợp tác xã điện tử là bước tiến quan trọng để kinh tế tập thể nói chung, hợp tác xã nói riêng bắt nhịp với xu thế chuyển đổi số, phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Tổng Biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Phạm Thị Thanh Huyền cho biết thực tế hiện nay, một số hợp tác xã ở các lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, logistics… đã bước đầu triển khai nền tảng số trong quản lý và kinh doanh.

“Tuy nhiên, còn nhiều thách thức đặt ra như hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ; trình độ số của cán bộ, xã viên chưa cao; nguồn lực đầu tư hạn chế; khuôn khổ pháp lý và chính sách hỗ trợ cho hợp tác xã điện tử chưa thực sự hoàn thiện,” bà Huyền nói.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi đánh giá trong bối cảnh hiện nay thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, ý tưởng Hợp tác xã điện tử là một sáng kiến hay. Tuy nhiên, cần có giải pháp đánh giá kỹ lưỡng để xây dựng đề án rõ nhất, phải làm rõ chúng ta có gì, thiếu gì; trên cơ sở đó có đánh giá kiến nghị cụ thể.

Theo ông Thi, Luật Khoa học và Công nghệ và Đổi mới sáng tạo cho phép thực hiện cơ chế sandbox – thử nghiệm có kiểm soát. Do đó, đề án nên thí điểm tại một địa phương hoặc mô hình cụ thể, vừa triển khai vừa rà soát, đánh giá hiệu quả để làm căn cứ nhân rộng nếu phù hợp.

Chia sẻ dưới góc độ chuyên gia kinh tế, tiến sỹ Nguyễn Minh Phong cho rằng, để thành lập Hợp tác xã điện tử mới, cần phải có quy định để hợp thức hóa. Theo đó, cần hỗ trợ ba vấn đề: Hỗ trợ đào tạo xã viên số, gồm gia tăng “Bình dân học vụ số” lên, hướng tới hợp tác xã viên tiềm năng thành Hợp tác xã điện tử, bao gồm thiết bị, bảo mật thông tin, thanh toán điện tử; thiết kế phần mềm phù hợp; tăng kỹ năng về quản trị dữ liệu cho xã viên tương lai, cả tư duy quản trị…

Về hạ tầng công nghệ, hạ tầng quốc gia, cần phát triển hạ tầng thương mại điện tử nội bộ có kết nối với bên ngoài, với sàn lớn như Amazon... Hệ thống quản lý bán hàng, cổng thanh toán đa dạng…Hỗ trợ vận hành, xây dựng hợp tác xã số, điện tử mới thành lập; hỗ trợ người mới tham gia.

Bên cạnh đó, ông Phong cho rằng nên xây dựng Quỹ đổi mới sáng tạo phát triển Hợp tác xã điện tử, hay quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; quan tâm đến vấn đề an ninh mạng hay xếp hạng xã viên hợp tác xã số./.

Lộ trình phát triển Hợp tác xã điện tử sẽ bắt đầu từ quý III-IV/2025; trong đó đến quý IV sẽ thiết kế mô hình mẫu. Từ quý I-II/2026 sẽ vận hành thí điểm tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh; quý IV/2026 làm ở 9 tỉnh, thành khác.

Dự kiến, năm 2027 sẽ tổng kết, đề xuất mở rộng trên toàn quốc nếu Hợp tác xã điện tử hỗ trợ phát triển tốt cho cộng đồng hộ kinh doanh cá thể và hợp tác xã nói chung.

vietnamplus.vn

Nguồn: https://baolaocai.vn/hop-tac-xa-dien-tu-buoc-tien-quan-trong-de-kinh-te-tap-the-chuyen-doi-so-post879486.html