Hương vị quê hương: Cháo bào ngư Cù Lao Chàm

Nguyên lý ngũ hành và dinh dưỡng hiện đại

Theo TS Nguyễn Hoài Trung (Bệnh viện Y học cổ truyền Đà Nẵng), cháo bào ngư Cù Lao Chàm là sự hội tụ tinh túy của nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe. Trong đó, bào ngư, hải sản quý của vùng biển Quảng Nam, được xem là nguyên liệu chủ đạo giàu dinh dưỡng. Dẫn nguồn từ chuyên san Journal of Food Science (2018), TS Trung cho biết, trong 100 gr bào ngư có chứa tới 17 gr protein, 105 mg omega-3, cùng lượng đáng kể kẽm và selen, những vi chất quan trọng trong việc tăng cường miễn dịch, nâng cao chức năng sinh sản và hỗ trợ hoạt động tim mạch.

Cháo bào ngư gạo lứt

ẢNH: AN DY

Đặc biệt, hợp chất glycosaminoglycan có trong bào ngư giúp cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ sinh lý nam và góp phần cân bằng nội tiết tố, theo nghiên cứu đăng trên chuyên san Marine Drugs (2019). Bào ngư còn có tác dụng chống oxy hóa, giảm viêm, ức chế tế bào ung thư và nâng cao sức bền cơ thể.

Còn theo đông y, bào ngư có tác dụng bình can tiềm dương, tư bổ can thận minh mục; dùng chữa đau đầu hoa mắt do cao huyết áp, giúp tăng cường sinh lực, cải thiện thị lực…

Thành phần tinh túy thứ hai trong món cháo là gạo lứt đỏ Điện Bàn, loại gạo bản địa giàu chất xơ và vitamin nhóm B (B1, B6), chất chống oxy hóa... Gạo lứt không chỉ hỗ trợ tiêu hóa, ổn định đường huyết mà còn góp phần cải thiện chuyển hóa năng lượng trong cơ thể. Các gia vị như gừng, tiêu đen, ớt xiêm rừng, hành lá đều là dược liệu ẩm thực truyền thống, giúp cân bằng âm dương, làm ấm tỳ vị, kháng viêm, chống cảm lạnh và tăng cường khả năng tiêu hóa.

Điểm đặc biệt trong món cháo là sự kết hợp theo nguyên lý ngũ vị (mặn, đắng, cay, chua, ngọt), ngũ sắc (xanh, đỏ, vàng, trắng, đen), ngũ hành (kim, mộc, thủy, hỏa, thổ) trong y học cổ truyền, gồm gạo lứt, gạo trắng, hành lá, tiêu, gừng, ớt, bào ngư… Sự phối hợp này không chỉ tạo nên món ăn hài hòa về hương vị mà còn giúp điều hòa khí huyết, tăng cường sức đề kháng.

Ẩm thực trị liệu

Theo người dân Cù Lao Chàm, bào ngư xưa kia là sản vật quý và hiếm dùng để tiến vua. Nhờ hoạt động bảo tồn sinh thái biển, đặc biệt từ khi Cù Lao Chàm được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới năm 2009, bào ngư được nuôi dưỡng và phát triển trong môi trường rạn đá ngầm tự nhiên, khi khai thác và chế biến vẫn giữ được độ tinh khiết và giá trị dinh dưỡng tối ưu.

Với người bản địa, cháo bào ngư không đơn thuần là món ăn, mà còn là biểu tượng văn hóa truyền thống. Vài năm trở lại đây, tại một số cơ sở điều trị phục hồi chức năng và chăm sóc sức khỏe bằng y học cổ truyền ở Đà Nẵng, món cháo này được tích hợp như một phần trong liệu trình dưỡng sinh. Khi kết hợp với các phương pháp như xoa bóp bấm huyệt, xông thảo dược, cháo bào ngư trở thành một liệu pháp dinh dưỡng chức năng, hỗ trợ người bệnh phục hồi thể lực.

TS Nguyễn Hoài Trung nhận xét: "Việc lồng ghép món ăn này trong chăm sóc sức khỏe thể hiện rõ vai trò ngày càng lớn của dinh dưỡng địa phương trong y học dự phòng và phục hồi. Đây là minh chứng cho xu hướng cá nhân hóa chế độ ăn, một xu thế đang được y học hiện đại quan tâm sâu sắc".

Cháo bào ngư Cù Lao Chàm là sự giao thoa hài hòa giữa thiên nhiên, ẩm thực và y học. Với nguồn nguyên liệu sạch từ biển, cách chế biến theo nguyên lý Đông y, và sự hậu thuẫn từ các công trình nghiên cứu hiện đại, món ăn này không chỉ là đặc sản địa phương mà còn là điểm tựa cho mô hình ẩm thực trị liệu và du lịch sức khỏe tại VN.

"Một bát cháo nhỏ mang theo cả tinh hoa của biển, trí tuệ của người xưa, và góc nhìn khoa học hiện đại hôm nay", TS Trung nhận định. 

Nguồn: https://thanhnien.vn/huong-vi-que-huong-chao-bao-ngu-cu-lao-cham-185250512172909582.htm