Kết nối những "cù lao xanh", đánh thức tiềm năng du lịch bền vững

Dọc theo dòng sông Tiền hiền hòa, nơi gắn bó với đời sống bao thế hệ người dân miền Tây, những cù lao nổi lên như những “viên ngọc xanh” giữa mênh mông sông nước. Sau khi hai tỉnh Đồng Tháp và Tiền Giang được sáp nhập, dòng sông này giờ đây nối liền một chuỗi không gian sinh thái liền mạch, mở ra cơ hội lớn cho du lịch cộng đồng phát triển bền vững và mang bản sắc riêng biệt. Đây không chỉ là câu chuyện về những vùng đất mới, mà còn là hành trình đánh thức tiềm năng du lịch từ chính những giá trị cốt lõi của miệt vườn, làng nghề và lòng hiếu khách.

TỪ DẢI “CÙ LAO XANH” NÍU CHÂN DU KHÁCH...

Trên bản đồ du lịch Đồng Tháp hiện nay, từ thượng nguồn Hồng Ngự đến hạ lưu Gò Công, những cái tên như: Cù lao Long Khánh, cù lao Tân Long, cù lao Tân Thuận Đông, cù lao Thới Sơn… giờ không còn là điểm đến lẻ loi, mà dần hình thành nên một chuỗi liên kết sinh thái,văn hóa đặc sắc. Mỗi cù lao có thể ví như một “hòn đảo bản sắc”, góp phần tạo nên hành trình du lịch trải nghiệm sông nước hoàn chỉnh.

Khách du lịch hào hứng khi được trải nghiệm ngồi đò chèo giữa hàng dừa nước rợp bóng mát ở cù lao Thới Sơn.

Tầm nhìn chiến lược về phát triển cụm du lịch cù lao trên dòng sông Tiền từng được Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định: “Xuôi từ thượng nguồn đổ ra biển, chúng ta có một chuỗi cù lao. Không gian bốn bề sông nước chính là ý tưởng phát triển những mô hình “cù lao xanh”, “cù lao làng nghề”, “cù lao sinh thái”.

Mỗi cù lao sẽ tạo nên một thương hiệu riêng, là những điểm dừng chân đầy trải nghiệm. Cái chúng ta cần không phải là những điểm đến đơn lẻ, mà là một hành trình liên kết, nơi du khách có thể khám phá toàn bộ văn hóa sông Tiền”.

Không gian ấy không cần những công trình nhân tạo đồ sộ, mà cần được giữ gìn đúng “chất” miền Tây như: Cây trái trĩu quả, nghề truyền thống sống động, con người hào sảng và lối sống thân thiện, cởi mở. Đây chính là những giá trị cốt lõi mà mô hình du lịch cộng đồng đang khơi dậy mạnh mẽ trên các cù lao. Dọc theo hành trình khám phá, mỗi cù lao mang một nét đặc trưng riêng, đậm đà hồn quê và tinh thần khởi tạo.

Cù lao Long Khánh (huyện Hồng Ngự trước đây) là nơi khởi đầu hành trình, nổi bật với bãi cát cồn tự nhiên vàng óng trải dài, cùng không khí mát lành. Tại đây, du khách không chỉ tham gia tắm cồn, mà còn ghé thăm làng nghề dệt choàng (khăn rằn) trăm năm tuổi ở Long Khánh A, xã Long Khánh. Âm thanh của khung cửi, bàn tay khéo léo của các nghệ nhân cùng những tấm choàng rực rỡ sắc màu là hiện thân sống động của một “di sản thầm lặng” đang hồi sinh cùng du lịch.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan từng nhấn mạnh: “Du lịch nông thôn không phải là ngắm cảnh rồi về, mà là giữ chân du khách bằng trải nghiệm thực chất và sự gắn bó lâu dài. Mô hình này giúp người dân tự tin, chủ động giới thiệu văn hóa quê hương, biến những điều bình dị nhất thành sản phẩm du lịch độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân”.

Xuôi về phường Cao Lãnh, cù lao Tân Thuận Đông lại gây ấn tượng với mô hình “Chợ quê cuối tuần”. Mỗi chiều thứ bảy, con đường làng ở xứ cù lao lại nhộn nhịp, rực rỡ sắc màu của những gian hàng bày bán bánh chuối nướng, bún cá, rau vườn sạch... xen lẫn những tiết mục đờn ca tài tử mộc mạc.

Không khí vừa náo nhiệt, vừa thân tình khiến nhiều du khách muốn quay lại thêm nhiều lần. Chợ quê gồm 35 gian hàng, với gần 70 hộ buôn bán, chủ yếu là người dân địa phương. Họ tận dụng những thức quà quê sẵn có, đem ra phục vụ du khách.

Bà Đặng Thị Biết, ngụ xã Tân Thuận Đông cho hay, trước đây nhà chỉ làm bánh ít trần rồi đem ra chợ bán, được khoảng 100 cái/ngày, thu nhập khoảng 100.000 đồng. Từ ngày có chợ quê, bà tập trung ngày cuối tuần tăng lượng bánh lên 200 - 300 cái, tăng thêm nguồn thu nhập.

Từ phiên chợ đầu tiên (từ tháng 3-2022) đến nay, chợ quê Tân Thuận Đông đã góp phần tăng thu nhập cho người dân, giải quyết được một số lao động nhàn rỗi tại địa phương. Để vận động người dân địa phương phát triển du lịch theo hướng bền vững, chính quyền đã hỗ trợ bằng cách tăng cường đảm bảo an ninh, vệ sinh và đặc biệt là khuyến khích sử dụng bao bì thân thiện môi trường, hạn chế chai nhựa, túi ni lông.

Xuôi về hạ lưu sông Tiền, cù lao Thới Sơn hiện lên như một dải đất mềm mại, phủ màu xanh của vườn cây trái, rặng dừa nước và tiếng đờn ca tài tử ngân vang từ những mái lá đơn sơ. Điểm đặc biệt ở cù lao Thới Sơn là không gian xanh và yên bình - đó là điều mà nhiều người ở thành thị đang cần. Chỉ cần rời khỏi bến tàu phường Mỹ Tho khoảng 15 phút bằng thuyền máy, du khách đã bước vào một thế giới khác: Không tiếng còi xe, chỉ còn tiếng mái chèo khua nước, tiếng chim hót, tiếng gió rì rào qua vườn nhãn, chôm chôm, vú sữa…

Cô Lê Thị Yến, đến từ thủ đô Hà Nội chia sẻ trong chuyến đi từ Hà Nội vào TP. Hồ Chí Minh, cô được bạn mời về cù lao Thới Sơn chơi và đã có những trải nghiệm thật khó quên. “Điều khiến tôi ấn tượng nhất chính là sự chân chất, mộc mạc và nhiệt tình của người dân nơi đây.

Không chỉ được ngắm khung cảnh miệt vườn yên bình, tôi còn được trực tiếp tham gia vào các hoạt động truyền thống như làm cốm nổ bằng cách rang trên cát, hay tự tay làm bánh tráng dưới sự hướng dẫn tận tình của những người thợ lành nghề. Mỗi trải nghiệm đều gợi nhớ cho tôi về ký ức tuổi thơ, cảm giác vừa lạ lại vừa quen thuộc, như được trở về với một phần ký ức tưởng chừng đã xa. Đặc biệt, điều khiến tôi cảm động hơn cả chính là sự hiếu khách đậm chất của người miền Tây” - cô Lê Thị Yến cho biết.

Du khách đến Thới Sơn không chỉ ăn bánh xèo, uống trà mật ong, nghe đờn ca tài tử, mà còn có thể thử tay nghề làm kẹo dừa, làm bánh tráng…, mỗi sản phẩm là một câu chuyện, là một phần của ký ức miền sông nước đang được đánh thức bằng tình yêu nghề và khát vọng đổi đời.

ĐẾN MÔ HÌNH DU LỊCH BỀN VỮNG

Cách làm du lịch ở những cù lao này không dựa vào đầu tư quy mô lớn, mà đến từ chính sự tham gia của cộng đồng. Mỗi người dân là một “hướng dẫn viên bản địa”, mỗi căn nhà là một điểm dừng chân, mỗi món ăn là một câu chuyện văn hóa. Tư duy du lịch cộng đồng không đơn thuần là phục vụ du khách, mà là cùng sống với du khách, tạo ra giá trị kinh tế, cảm xúc và cả sự gắn kết lâu dài.

Khách du lịch thích thú khi được người dân Làng nghề dệt choàng Long Khánh A giới thiệu cách để tạo ra một chiếc khăn choàng.

Bà Nguyễn Thị Kim Chiều, một nghệ nhân dệt choàng lâu năm tại cù lao Long Khánh cho biết: “Nhờ địa phương thúc đẩy du lịch, những năm gần đây, nhiều đoàn khách quốc tế và trong nước đến tham quan, trải nghiệm làng nghề. Thông qua phát triển mô hình du lịch, không chỉ mình giới thiệu những nét văn hóa đặc trưng của làng nghề với du khách, mà những người dân ở làng nghề như chúng tôi bán được nhiều sản phẩm hơn”.

Mô hình du lịch sinh thái - cộng đồng - làng nghề ở miệt cù lao không chỉ giúp tăng thu nhập, mà còn mang lại sự tự hào cho người dân. Mỗi chiếc khăn dệt, mỗi ly trà mật ong, mỗi bài vọng cổ… trở thành cầu nối văn hóa của vùng đất Nam bộ lan xa đến các vùng miền trong và ngoài nước.

Chiến lược “cù lao xanh” không chỉ là phát triển du lịch, mà là phát triển vùng đất theo hướng bền vững, bảo tồn văn hóa, giữ gìn sinh thái và trao quyền cho cộng đồng. Từng bước, các mô hình sản xuất hữu cơ, nghề truyền thống, dịch vụ homestay nhỏ gắn với tour trải nghiệm, đang giúp các cù lao “sống khỏe”.

Trong dòng chảy phù sa, những cù lao không còn là “miền đất nổi” giữa sông, mà đang trở thành mạch sống văn hóa, kinh tế mới cho tỉnh Đồng Tháp mới. Mỗi người dân, mỗi sản phẩm, mỗi câu chuyện đang góp phần làm nên bản sắc du lịch khác biệt, nơi du khách đến không chỉ khám phá, mà còn được thư giãn, gắn bó.

Và khi mỗi cù lao là một sản phẩm du lịch độc đáo được liên kết thành chuỗi, được trao quyền cho cộng đồng thì nơi ấy không chỉ là điểm đến, mà là nơi khởi nguồn khát vọng đổi đời giữa vùng sông nước phù sa.

MỸ LÝ

 

Nguồn: https://baoapbac.vn/van-hoa-nghe-thuat/202508/ket-noi-nhung-cu-lao-xanh-danh-thuc-tiem-nang-du-lich-ben-vung-1047998/