Khám phá những giá trị đặc sắc của nghệ thuật Phật giáo thời Lý

Ngày 16/5, Bảo tàng Lịch sử quốc gia phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Văn minh châu Á, Công ty TNHH C.M.Y.K Việt Nam tổ chức trưng bày chuyên đề "Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ".

Các đại biểu cắt băng khai mạc trưng bày. (Ảnh: Hà Anh)

Tin liên quan

Nhịp cầu hữu nghị Việt-Trung tại thành phố hoa phượng đỏ

Sự kiện được tổ chức nhân Ngày quốc tế Bảo tàng và Ngày Khoa học-Công nghệ Việt Nam (18/5) và kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025).

Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Văn Đoàn - Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cho biết trong lịch sử phát triển gần 2.000 năm, Phật giáo Việt Nam đã ảnh hưởng lâu dài và sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội.

Vào thời đại nhà Lý (1009-1225), Đại Việt là một quốc gia phát triển và thịnh trị trong khu vực và Phật giáo đã trở thành hệ tư tưởng chính thống, chỉ phối mạnh mẽ tới lịch sử, văn hóa nghệ thuật.

TS. Nguyễn Văn Đoàn nhấn mạnh: "Trên hành trình ấy, Phật giáo Việt Nam đã để lại nhiều di sản văn hóa đặc sắc bao gồm hệ thống không gian, kiến trúc chùa tháp, các tác phẩm điêu khắc, tượng thờ, đồ gốm, văn học, âm nhạc và nhiều nghi lễ Phật giáo, đóng góp xứng đáng vào kho tàng nghệ thuật phong phú của dân tộc".

Theo Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Nghệ thuật Phật giáo thời Lý (thế kỷ XI-XIII) là đỉnh cao của mỹ thuật Đại Việt với sự kết hợp độc đáo giữa tinh thần Thiền tông và văn hóa bản địa, nghệ thuật cung đình và văn hóa dân gian.

Hiện vật "Đầu tượng tiên nữ" từ năm 1057, được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia. (Ảnh: Hà Anh)

Kiến trúc chùa tháp thời Lý không chỉ là công trình tôn giáo mà còn là công trình nghệ thuật thể hiện triết lý Phật giáo và những kỹ thuật đỉnh cao, mang đậm bản sắc Việt đồng thời biểu hiện sự tiếp thu những yếu tố văn hóa ngoại sinh.

Tiêu biểu trong số đó là những ngôi “quốc tự” được xây dựng như chùa Một Cột, tháp Báo Thiên, chùa Dạm, chùa Phật Tích, chùa Long Đọi...

Các tác phẩm điêu khắc thời kỳ này với kỹ thuật chế tác tượng tròn, phù điêu, chạm nổi, chạm lộng được tạo hình mềm mại, uyển chuyển, cân đối, hài hoà, cách điệu cao nhưng vẫn giữ nét tự nhiên.

Đồ gốm trong nghệ thuật Phật giáo thời Lý với các dòng gốm men trắng ngà, men nâu, hoa nâu, men ngọc. Kỹ thuật trang trí chủ yếu là khắc chìm, tráng men độc sắc, khuôn in, dán nổi... với các hoa văn đặc trưng liên quan đến Phật giáo: hoa sen, cúc dây, chim phượng, rồng, vũ công...

Bên cạnh đó, âm nhạc, vũ đạo trở thành phương tiện truyền bá giáo lý, thực hành các nghi lễ; các nhạc khí và âm điệu ảnh hưởng từ các nền văn hoá lớn như Ấn Độ, Trung Hoa nhưng được Việt hoá sâu sắc. Các nghi lễ Phật giáo được tổ chức long trọng với âm nhạc trang nghiêm dưới sự bảo trợ của triều đình.

Trưng bày mở cửa cho công chúng tham quan đến tháng 7/2025. (Ảnh: Hà Anh)

Thông qua công nghệ kỹ thuật số với những diễn giải và trình chiếu bằng các kỹ thuật 3D mapping, hologram, digital revival, gauze projection…, trưng bày lần này nhằm góp phần phục dựng, tái tạo và hồi sinh các di sản văn hoá quý gia, mang tới cho khách tham quan những trải nghiệm mới và hấp dẫn hơn.

Ban tổ chức kỳ vọng sự kiện sẽ giúp công chúng hiểu sâu sắc, trân quý hơn những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa dân tộc.

Nguồn: https://baoquocte.vn/kham-pha-nhung-gia-tri-dac-sac-cua-nghe-thuat-phat-giao-thoi-ly-314567.html