Ký ức mùa cũ

Rảo bước dưới những thảm hoa rực rỡ sắc hương mùa hạ, trước mắt tôi bỗng hiện lên những ngày xưa cũ. Cũng trên những con phố này, cảnh người người chờ chực, chen lấn nhau quanh các sạp báo vỉa hè.

Tôi vẫn nhớ như in, cái cảm giác được cầm tờ báo trên tay, được hít hà mùi thơm của từng trang báo, được đọc ngấu nghiến từng con chữ của đứa học trò nghèo năm ấy. Mỗi khi vô tình mua được, hay xin được những tờ báo, tạp chí cũ, sau khi đọc xong tôi lại vuốt phẳng phiu, xếp nó ngăn ngắn cạnh chiếc bàn học cũ. Thứ tài sản đặc biệt đó chẳng ai dám động tới nếu không được tôi cho phép.

Ngày bước chân vào giảng đường đại học, tôi vỡ oà khi lần đầu tiên lật dở từng trang báo vẫn còn thơm mùi mực mới. Với những đứa sinh viên như tôi, phải nhịn ăn sáng mấy ngày mới có đủ tiền mua một tờ báo mới. Để tiết kiệm chi phí tối đa nhất có thể, tôi thường ra các cửa hàng sách báo cũ mua lại, thậm chí là... “đọc trộm”, có khi là trao đổi đầu báo với những người cùng đam mê.

Thời điểm ấy, báo giấy như một món ăn tinh thần với hầu hết tất cả mọi người. Hình ảnh mọi người chen lấn, chờ chực quanh các sạp báo vào mỗi buổi sáng đã trở nên quá quen thuộc của người dân thành phố.

Đó là anh công chức tạt ngang qua các sạp báo mua một vài tờ báo mình yêu thích trước khi đi làm. Là bác xe ôm ngồi vắt vẻo trên chiếc xe máy dựng dưới gốc cây, lật xem tờ báo mỗi khi vắng khách... Từ các nhà hàng đến quán xôi vỉa hè, từ quán cà phê sang trọng đến quán trà đá đầu phố, họ vừa ăn, vừa uống, vừa đọc số báo mới. Họ bàn tán rôm rả chuyện về một diễn viên nổi tiếng hay chuyện ông nọ, bà kia...

Cho đến khi ra trường, được theo đuổi đam mê viết lách, những người trong làng báo như chúng tôi, việc đầu tiên mỗi buổi sáng là chạy ra sạp báo thật nhanh để xem báo bạn hôm nay có thông tin gì hay, hot.

Từng đam mê là vậy, nhưng đến một ngày tôi chợt nhận ra, chính tôi cũng không nhớ rõ bản thân mình đã từ bỏ thói quen này từ bao giờ. Bởi, thay bằng việc ôm một tập báo độc giả có thể ngồi ở nhà lướt điện thoại, máy tính mà vẫn nắm được thông tin một cách tường tận, nhanh chóng nhất. Ở cái thời, tin tức càng nhanh, càng nóng hổi thì càng thu hút người đọc, những tờ báo giấy như một món ăn cũ, truyền thống đang yếu thế dần trên bàn tiệc thông tin.

Không chỉ lớp trẻ, giới trí thức, mà giờ đây, từ bác xe ôm, chị tiểu thương, bà bán tạp hóa... đều thích đọc báo qua điện thoại, ipad.

Mạng xã hội đã trở thành tâm điểm của các mối quan tâm, đáp ứng được nhu cầu và sở thích người đọc, từ thông tin thời sự, thông tin mua sắm, khuyến mãi, thời trang, chữa bệnh, cho đến hàng trăm chuyện khác... Và rồi, mạng xã hội trở thành sợi dây kết độc giả lại với nhau, người ta bắt đầu thích đọc báo trên mạng, thích những gì người khác chia sẻ, hơn là tự tìm đọc.

Và cứ thế, người đọc càng ngày càng rời xa báo giấy. Khi chỉ cần một cú nhấp chuột, họ có thể bình luận, chia sẻ, like những gì đọc trên mạng. Thậm chí, độc giả khi cần cũng làm phóng viên tại chỗ, bình luận, quay video, livestream trực tiếp trên mạng xã hội, đưa ra những thông tin nóng hổi và sớm nhất, sau đó, báo chí truyền thống mới vào cuộc. Đó là chưa kể đến việc, trên mạng xã hội tung tin nóng nào đó, các nhà báo phải điều tra, trong khi có thể tin trên mạng xã hội là thất thiệt, để... câu view.

Vậy là đã hơn 20 năm tôi gắn bó, chứng kiến sự đổi thay hàng ngày của thành phố này.

Những tuyến đường trước đây có nhiều sạp báo giấy như Lê Lai, Dương Đình Nghệ, Nguyễn Trãi... của thành phố Thanh Hóa giờ chẳng thể tìm thấy bóng dáng của một sạp báo nào. Duy có đường Trần Phú chỉ còn lác đác vài ba sạp báo còn giữ lại như muốn lưu giữ ký ức “một thời vàng son”.

Nói là sạp báo cho oai, để bảo đảm thu nhập, đa số các sạp báo họ bán kèm nước giải khát, thẻ điện thoại và một số nhu yếu phẩm khác. Có lẽ, người ta chỉ duy trì những đầu báo ấy như một thói quen, như muốn níu giữ chút gì đó của một thời xưa cũ.

“Bây giờ, giới trẻ không quan tâm đến báo giấy, chỉ còn độc giả lớn tuổi hoặc những người không có điều kiện vào mạng lướt web. Tuy nhiên, lượng độc giả kiểu này cũng còn rất ít. Người bán báo ngày càng co cụm, báo giấy mất hết thị phần”, một chủ sạp báo nói với tôi với giọng buồn buồn.

Có lẽ, với người trân trọng chữ nghĩa, muốn đọc sâu, sống chậm thì cảm giác cầm trên tay một tờ báo vẫn ý nghĩa hơn rất nhiều so với ngồi lướt trên điện thoại. Và họ cảm thấy có điều gì tiếc nuối xen lẫn đau lòng khi nhìn những sạp báo đang ngày một biến mất.

Người ta bây giờ thích những tin tức nóng hổi, giật gân. Ngay cả những chú xe ôm già, những bà chủ sạp rau trong chợ giờ rảnh rỗi cũng đem điện thoại ra lướt. Cũng chẳng thể trách ai được khi chỉ cần lướt, cần bấm là gần như con người ta nắm cả thế giới trong tay.

Sự thưa vắng dần các sạp báo trên địa bàn thành phố là minh chứng dễ thấy cho sự thay đổi này. Bây giờ, muốn tìm mua báo giấy, bạn đọc phải định hình sẵn nơi nào bán chứ không dễ gặp đâu mua đó như những năm về trước nữa.

Có lẽ, một ngày nào đó những sạp báo vỉa hè sẽ không còn đủ sức để chạy đua với thời buổi công nghệ thông tin như hiện nay. Để rồi, những tiếng rao “báo đây, báo... đây” chỉ còn lại trong ký ức...

Và những sạp báo vỉa hè nhẫn nại, khiêm nhường vẫn luôn mang một vẻ đẹp bình dị, thân thương trong lòng phố thị. Có chút gì đó tiếc nuối, xen lẫn đau lòng khi nhìn những sạp báo đang dần biến mất.

Hà Đan

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/ky-uc-mua-cu-252730.htm