Nâng cao giá trị cho cây sen

Nhiều hợp tác xã (HTX) ở khu vực Đông Đắk Lắk đã biến sen từ một loại nông sản phụ trở thành loại cây có giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao thu nhập cho nhiều nông hộ.

HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Xuân Tây 1 (ở phường Đông Hòa) vừa chuyển giao giống sen hồng gương xanh theo hợp đồng cung cấp giống trọn gói cho HTX Sản xuất và thương mại dịch vụ Ninh Hưng tại tỉnh Khánh Hòa.

Ông Huỳnh Văn Bảo, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Xuân Tây 1 cho biết, sen hồng gương xanh là giống mới được HTX lai tạo từ giống sen truyền thống, không chỉ nổi bật bởi màu hoa đẹp mà còn có gương sen to, nhiều hạt. Đặc biệt, giống mới rút ngắn thời gian thu hoạch, giảm sâu bệnh và cho năng suất cao hơn 15 - 20% so với giống cũ. Đơn hàng thực hiện trong khoảng hai tháng theo quy trình khảo nghiệm trồng thử, chuyển giao kỹ thuật và nghiệm thu thực tế. Hiện cây sen đang phát triển tốt, tán lá xanh mướt, đồng loạt trổ hoa rực rỡ và gương sen nhiều, hạt chắc khỏe.

Từ đầu năm 2025 đến nay, HTX đã có 2 đơn hàng cung cấp giống sen này cho hai đơn vị ở tỉnh Khánh Hòa là HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Ninh Ích và HTX Sản xuất và thương mại dịch vụ Ninh Hưng. Đội ngũ kỹ thuật của HTX đang tất bật chuyển giao kỹ thuật canh tác, giám sát quy trình chăm sóc và cách xử lý đất - nước - phân bón để giống sen địa phương phát triển tốt trên vùng đất mới.

Xã viên Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Hòa Đồng (xã Hòa Thịnh) thu hoạch sen. Ảnh: Ngọc Hân

Mùa sen nào cũng vậy, tại các khu phố Thạch Chẩm, Nam Bình 1 (phường Đông Hòa) luôn nhộn nhịp những nhóm phụ nữ tách vỏ hạt sen. Từ ngày cây sen phát triển ở đây, nghề tách vỏ hạt sen đã mang lại nguồn phụ thu đáng kể cho nhiều chị em lúc nông nhàn.

Theo bà Phạm Thị Bích Thủy, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ tổng hợp sen Đông Hòa, cây sen phát triển tốt nhất ở vùng đất bồi bên sông Bàn Thạch. Khi chưa thành lập HTX, bà Thủy cũng chỉ là một hộ thu mua sen nhỏ lẻ rồi tập hợp chị em bóc tách vỏ lấy sen tươi bán cho các chợ đầu mối.

Thấy hiệu quả, bà mở rộng quy mô thành lập HTX và bắt đầu chế biến thành các sản phẩm bột hạt sen, trà tim sen, dưa chua ngó sen, bột củ sen… HTX giải quyết việc làm cho từ 20 - 50 lao động địa phương, công việc khá linh hoạt, có thể đến làm tại HTX hoặc mang về vừa làm việc nhà vừa tranh thủ tách vỏ, tách tim sen.

Chị Nguyễn Thị Dung (ở khu phố Nam Bình 1) vui vẻ cho hay: “Mình mở bán hàng tạp hóa nhỏ ở nhà. Những lúc vắng khách cũng tranh thủ ngồi nhặt hạt sen. Công việc nhàn lại có thu nhập, chịu khó làm cũng được từ 2 - 4 triệu đồng/tháng”.

HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Đồng (xã Hòa Thịnh) là đơn vị kinh tế tập thể đầu tiên ở Đông Đắk Lắk xây dựng thành công chuỗi giá trị cho cây sen.

Được sự hỗ trợ tích cực của chính quyền địa phương, HTX không chỉ mở rộng diện tích trồng sen, đầu tư chế biến đa dạng sản phẩm mà còn xây dựng thương hiệu cho sản phẩm bột hạt sen Hòa Đồng. Ông Nguyễn Thanh Minh, Giám đốc HTX chia sẻ: "Hạt sen tươi sau khi thu hoạch được sấy khô, tách vỏ và xay thành bột. Tất cả các khâu này được sản xuất trên dây chuyền hiện đại".

Các phẩm từ sen của HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Đồng (xã Hòa Thịnh) được trưng bày tại một sự kiện xúc tiến thương mại.

Ngoài bột hạt sen, HTX Hòa Đồng tiếp tục phát triển thêm nhiều sản phẩm như tim sen, hạt sen khô đen, hạt sen lứt. Mỗi vụ, HTX tiêu thụ từ 600 – 800 kg sen các loại. Để tiêu thụ sản phẩm, HTX đã ký hợp đồng cung cấp nguyên liệu từ sen cho Công ty Cổ phần Thực phẩm Sen Đại Việt (tỉnh Đồng Tháp) và đưa sản phẩm tham gia các hội chợ thương mại, các sàn thương mại điện tử.

Năm 2021, sản phẩm bột hạt sen Hòa Đồng đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao và vừa đạt chứng nhận OCOP 4 sao. Đây là điều kiện thuận lợi để HTX mở rộng tiêu thụ ra thị trường trong và ngoài nước.

“HTX hiện có trang web và trang Fanpage trên mạng xã hội Facebook để giới thiệu các sản phẩm từ sen của HTX cùng với những món ăn dân dã, thanh tao được chế biến từ sen. Chúng tôi hy vọng sẽ góp một phần nhỏ khẳng định giá trị to lớn của cây sen trong đời sống của người dân”, ông Minh nói.

Theo ông Nguyễn Đức Thắng, Chi cục trưởng Chi cục phát triển nông thôn Đắk Lắk, ở khu vực Đông Đắk Lắk, đặc biệt là vùng trũng thấp thuộc phường Đông Hòa, các xã Hòa Thịnh, Hòa Phú 1, Hòa Phú 2… có điều kiện rất thuận lợi cho cây sen phát triển.

Vì thế, từ nhiều năm trước, chủ trương tái cơ cấu nông nghiệp ở vùng này thực hiện theo hướng chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả và khai thác các vũng, bầu, đầm lầy hoang sang trồng sen. Kết quả, cây sen mang lại thu nhập cao hơn gấp 3 - 4 lần trồng lúa và trở thành một trong những cây trồng quan trọng mang lại thu nhập cao cho người dân.

Cây sen càng phát huy hiệu quả kinh tế khi gắn với Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Trong quá trình này, các HTX đã phát huy hiệu quả vai trò, góp phần tăng diện tích trồng sen, đẩy mạnh chế biến và xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm từ sen, qua đó nâng cao hiệu quả kinh tế, giá trị cho loại nông sản này.

Nguồn: https://baodaklak.vn/tin-noi-bat/202507/nang-cao-gia-tri-cho-cay-sen-e4318f6/