Những người bạn Thụy Sĩ và lá cờ Việt Nam trên đỉnh Nhà thờ Đức Bà Paris

Năm 1969, khi cả thế giới đang hướng về Hội nghị Paris, ba thanh niên Thụy Sĩ lặng lẽ treo lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trên chóp tháp Nhà thờ Đức Bà Paris. Hơn 50 năm sau, hai trong số họ - Olivier Parriaux và Bernard Bachelard - lần đầu đặt chân đến Việt Nam. Họ đến không phải để được vinh danh, mà để khẳng định: hành trình đồng hành cùng Việt Nam chưa từng dừng lại.

Hành động âm thầm giữa trung tâm Paris

Ngày 15/11/2024, ông Olivier Parriaux và ông Bernard Bachelard đáp chuyến bay xuống sân bay Tân Sơn Nhất, bắt đầu chuyến thăm 5 ngày tại Thành phố Hồ Chí Minh. Cả hai đều đã ngoài 80 tuổi. Ông Olivier mang theo chiếc ba lô vải rút đã bạc màu, ông Bernard kéo vali tay gọn nhẹ.

Tại buổi gặp đầu tiên với đại diện Thành phố Hồ Chí Minh, ông Olivier mặc chiếc áo sơ mi mỏng màu vàng đã cũ, tay áo vô tình bị rách, bên trong là áo thun sẫm màu. Khi được đề nghị tặng một chiếc áo sơ mi mới và cà vạt, ông mỉm cười từ chối: "Chúng tôi muốn gặp mọi người, kể cả gặp lãnh đạo thành phố, trong hình hài đơn giản".

Sự giản dị ấy phản chiếu tinh thần của họ hơn nửa thế kỷ trước: hành động không cần tuyên bố, không để lại dấu vết, không ai biết tên.

Từ trái qua: Ông Olivier Parriaux và ông Bernard Bachelard, hai trong ba người treo lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trên đỉnh tháp nhà thờ Đức Bà Paris (Pháp) năm 1969. (Ảnh: Báo Dân trí)

Ngày 19/01/1969, ngay trước phiên họp toàn thể lần thứ nhất của Hội nghị Paris về chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam, lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam bất ngờ tung bay trên chóp tháp cao 94m của Nhà thờ Đức Bà Paris - công trình hơn 700 năm tuổi, biểu tượng của nước Pháp. Cảnh sát mất nhiều giờ để tiếp cận, cuối cùng phải dùng trực thăng tháo cờ. Tin tức lan truyền khắp truyền thông Pháp và quốc tế, nhưng danh tính nhóm treo cờ vẫn là điều bí ẩn cho đến năm 2023, khi cuốn "Le Viet Cong au sommet de Notre-Dame" ra mắt, ba cái tên mới được công bố: Olivier Parriaux, Bernard Bachelard và Noé Graff.

Trong buổi giao lưu với thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh ngày 15/11/2024, ông Olivier kể lại: thời điểm ấy, làn sóng biểu tình, kêu gọi chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam diễn ra khắp thế giới đã thôi thúc họ hành động. Họ chọn Nhà thờ Đức Bà Paris vì đó là biểu tượng toàn cầu. Do chưa từng leo lên tháp, cả nhóm nghiên cứu cấu trúc nhà thờ qua sách, đặc biệt là một cuốn atlat chi tiết, để tìm đường tiếp cận chóp tháp.

Vợ ông Bernard may lá cờ rộng 17,5 m2 bằng lụa - vừa nhẹ, vừa bền và bay tốt nhất. Việc cột, xếp lá cờ cũng được tính toán bảo đảm chắc chắn suốt quá trình leo nhưng chỉ cần một thao tác nhẹ cũng giật được dây, làm cờ bung ra.

Cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tung bay trên chóp tháp Nhà thờ Đức Bà Paris ngày 19/01/1969. (Ảnh: AFP)

Sáng 18/11/1969, từ Lausanne (Thụy Sĩ), ba thanh niên Olivier Parriaux, Bernard Bachelard và Noé Graff tới Paris, hòa vào dòng du khách leo lên tháp chuông Nhà thờ Đức Bà, mang theo lá cờ lụa xanh - đỏ. Vốn quen leo núi, Bernard được giao treo cờ, Olivier hỗ trợ, Noé cảnh giới. Họ vượt mái dốc trơn, tượng tông đồ và khoảng cách gần 3 mét giữa các mái ở độ cao 36 mét, suýt ngã nhưng kịp kéo nhau lên. Giữa gió lạnh và gỉ sắt hàng trăm năm, Bernard gắn móc cố định, kéo lá cờ tung bay; Olivier cắt 10 mét bậc sắt để ngăn tháo cờ, rồi cả nhóm rời Paris an toàn. Cảnh sát phát hiện lúc 4 giờ sáng 19/11, phải huy động trực thăng suốt 11 giờ mới gỡ được lá cờ khỏi chóp tháp.

Không ai ngoài nhóm biết kế hoạch, cũng không có hồ sơ cảnh sát nào ghi lại tên họ. Ông Olivier chia sẻ, họ không muốn danh tính của mình làm lu mờ thông điệp. Điều quan trọng là thế giới biết rằng nhân dân Việt Nam không đơn độc.

Năm 2019, vụ hỏa hoạn tại Nhà thờ Đức Bà Paris làm sụp đổ chóp tháp khiến họ nhận ra: nếu không kể lại, ký ức ấy sẽ bị quên lãng mãi mãi. Cuốn sách xuất bản năm 2023 chính là lời nhắc nhở rằng hành động ấy xuất phát từ tinh thần đoàn kết quốc tế.

Sau đó, ông Olivier và ông Bernard quyết định sang Việt Nam, trao sách tận tay, chứng kiến sự đổi thay của đất nước mà họ từng hướng về.

Những bước chân nối dài tình bạn quốc tế

Trong 5 ngày tại Thành phố Hồ Chí Minh (15 đến 19/11/2024), hai ông Olivier Parriaux và Bernard Bachelard đã thăm nhiều địa điểm: địa đạo Củ Chi, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, gặp gỡ gia đình chính sách và nạn nhân chất độc da cam tại huyện Củ Chi, thăm Làng Hòa Bình - Bệnh viện Từ Dũ.

Tại Củ Chi, khi nghe kể về những thiệt hại do bom đạn, ông Bernard nghẹn lời: "Chúng tôi đã đọc, nhưng không thể tưởng tượng nổi mức độ tàn phá. Và càng không thể hiểu nổi bằng cách nào mà nơi đây đã hồi sinh".

Ông Olivier Parriaux và ông Bernard Bachelard tham quan trưng bày về hậu quả chất da cam/dioxin tại Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, tháng 11/2024. (Ảnh: Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh)

Thăm Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, họ dừng lâu ở phòng "Bồ câu trắng", không gian gửi thông điệp hòa bình tới trẻ em. Ông Olivier nói, chỉ trong vài ngày ở Thành phố Hồ Chí Minh, họ ấn tượng sâu sắc với sự phát triển của thành phố - một đô thị năng động, hiện đại, khó có thể hình dung từng gánh chịu một cuộc chiến khốc liệt đến vậy.

Ở Làng Hòa Bình, nơi chăm sóc hơn 30 trẻ em bị ảnh hưởng chất độc da cam, ông Olivier chia sẻ: chiến tranh với Việt Nam chưa chấm dứt, vì hậu quả vẫn đang tiếp tục phá hủy cả con người và môi trường. Còn theo ông Bernard, ngày trước ông leo lên tháp để thế giới chú ý đến Việt Nam, còn hôm nay ông đến để lắng nghe.

Ngày 18/11/2024, ông Olivier công bố sẽ đồng hành với vụ kiện các tập đoàn hóa chất liên quan đến chất độc da cam của bà Trần Tố Nga, công dân Pháp gốc Việt: “Chúng tôi quyết định cùng bà Trần Tố Nga, cùng các luật sư tình nguyện Pháp, hoàn thành vụ kiện. Đây là cuộc đấu tranh cho công lý, không chỉ cho Việt Nam”.

Dịp này, ông gửi tặng cuốn sách "Le Viet Cong au sommet de Notre-Dame" đến bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Trưởng phái đoàn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Hội nghị Paris. "Khi chúng tôi trèo lên chóp tháp tất nhiên nhận thức của chúng tôi rất rõ ràng, minh bạch về cuộc chiến đấu của nhân dân Việt Nam. Và một nguyên nhân khác đó chính là vì thần tượng của chúng tôi, bà Nguyễn Thị Bình là một biểu tượng rất có ý nghĩa đối với chúng tôi", ông nói.

Ngày 17/11/2024, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên đã trao Huy hiệu Thành phố Hồ Chí Minh cho hai ông, ghi nhận hành động mang tính biểu tượng của họ. “Đó là một đóng góp thầm lặng nhưng có ý nghĩa rất lớn. Nó góp phần khuấy động dư luận thế giới, cổ vũ phong trào phản chiến, và động viên nhân dân Việt Nam trên con đường đi đến ký kết Hiệp định Paris, thống nhất đất nước”, ông nói.

Trong buổi chia tay thân mật với bạn bè và đại diện Thành phố, ông Olivier cho biết: “Chúng tôi không đến để được vinh danh. Chúng tôi đến vì chúng tôi vẫn còn tiếp tục". Những ngày ở TP.HCM, theo ông, sẽ được kể lại cho gia đình, bạn bè và đặc biệt là những thanh niên Thụy Sĩ hôm nay, những người ông hy vọng sẽ tiếp nối tinh thần đoàn kết quốc tế như lớp người trẻ năm 1969 từng làm.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/nhung-nguoi-ban-thuy-si-va-la-co-viet-nam-tren-dinh-nha-tho-duc-ba-paris-215566.html