Trải qua các thời kỳ cách mạng với muôn vàn gian khổ, hiểm nguy, CAND Việt Nam không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, khẳng định vị trí là lực lượng vũ trang trọng yếu, nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội (TTATXH), góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Tham mưu chiến lược, hoàn thiện hệ thống pháp luật nghiệp vụ về công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội

Ngay từ những ngày đầu ra đời, lực lượng CAND đã thấm nhuần triết lý “dựa vào dân” mà làm, vì nhân dân mà chiến đấu là tiền đề cho việc hình thành tư duy chiến lược đầu tiên về công tác công an; tổng kết kinh nghiệm thực tiễn thành hệ thống lý luận khoa học, đặt nền móng vững chắc cho công tác công an. Vai trò tham mưu chiến lược được khẳng định qua các văn bản quan trọng như Chỉ thị số 10-CT/TW (năm 1950) về “Đảng lãnh đạo Công an”, củng cố nguyên tắc lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, toàn diện của Đảng; 7 vấn đề lý luận cơ bản của ngành tổng kết tại Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ 7 (năm 1952) và được Ban Bí thư Trung ương Đảng phê duyệt, trở thành cẩm nang nghiệp vụ của toàn lực lượng CAND.

Lực lượng Công an nhân dân bảo vệ dân công chuyển hàng hóa phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. Ảnh tư liệu

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng CAND liên tục tham mưu với Đảng, Nhà nước ban hành nhiều văn bản quan trọng về đấu tranh bảo vệ trật tự, trị an, phù hợp với đặc điểm và nhiệm vụ của từng miền. Đặc biệt là Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 20-1-1962 của Bộ Chính trị về việc tăng cường công tác đấu tranh chống các thế lực phản cách mạng để phục vụ tốt công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh nhằm thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà; Nghị quyết số 40-NQ/TW ngày 20-1-1962 của Bộ Chính trị lần đầu tiên xác định CAND mang tính chất vũ trang và nằm trong khu vực an ninh - quốc phòng, nâng tầm vị thế và tạo cơ sở pháp lý, định hướng chiến lược lâu dài cho toàn lực lượng.

Sau khi đất nước thống nhất, bước vào công cuộc Đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, lực lượng CAND đã chủ động tham mưu xây dựng hệ thống văn bản chỉ đạo quan trọng có tính chiến lược của Đảng về an ninh, trật tự có giá trị lý luận, thực tiễn cao, như Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 2-12-1980 của Bộ Chính trị về nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, giữ gìn TTATXH trong tình hình mới, xác định 6 biện pháp công tác công an đã thể hiện tầm nhìn toàn diện và sâu sắc, huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự. Đặc biệt, Bộ Công an chủ trì xây dựng và tham mưu Quốc hội ban hành nhiều luật quan trọng, thể chế hóa kịp thời các nội dung về an ninh, trật tự. Đáng chú ý, trong năm 2024, chủ trì soạn thảo 7 dự án luật (Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Cảnh vệ; Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi); Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp; Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; Luật Dữ liệu) trình Quốc hội và đã được thông qua.

“Thanh bảo kiếm” sắc bén trong bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội

Ngay từ những ngày đầu của chính quyền cách mạng, trong điều kiện vô cùng khó khăn về tổ chức và cán bộ, lực lượng CAND chủ động đề xuất những định hướng quan trọng để xây dựng nền an ninh cách mạng, với phương châm dựa vào dân mà làm, vì nhân dân mà chiến đấu. Tiêu biểu là chiến công của lực lượng CAND trong vụ án số 7 phố Ôn Như Hầu (12-7-1946), đập tan âm mưu đảo chính, lật đổ Chính phủ ta của thực dân Pháp câu kết với Quốc dân Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ.

Phần trình diễn bảo vệ, hộ tống yếu nhân của lực lượng Cảnh vệ. Ảnh: THÁI HƯNG 

Trong kháng chiến chống Pháp, lực lượng CAND đã làm tốt công tác bảo vệ nội bộ, bảo vệ Đảng, cơ quan nhà nước, đặc biệt là bảo vệ tuyệt đối an toàn Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lực lượng CAND đã khám phá hàng chục vụ nội gián, hàng trăm ổ nhóm gián điệp, trấn áp các tổ chức phản động. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng CAND cùng lúc phải đảm nhiệm hai nhiệm vụ chiến lược: Giữ vững an ninh chính trị miền Bắc và là “lá chắn thép” cho cách mạng miền Nam, góp phần trực tiếp vào thành công của cuộc kháng chiến, đặc biệt trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Trong công cuộc Đổi mới và hội nhập quốc tế, lực lượng CAND chủ động thích nghi với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm công nghệ cao; kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn, lật đổ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN. Triển khai đồng bộ các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh trấn áp các loại tội phạm. Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng”, góp phần làm trong sạch bộ máy chính quyền, củng cố niềm tin nhân dân.

Lực lượng CAND tiên phong trong chuyển đổi số phục vụ nhân dân thông qua triển khai Đề án số 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử. Việc cung cấp 24/24 dịch vụ công trực tuyến và 42 tiện ích trên ứng dụng VNeID tạo “đột phá” lớn trong cải cách hành chính, mang lại tiện ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp, góp phần xây dựng Chính phủ số, xã hội số. Bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn các sự kiện chính trị quan trọng, hội nghị quốc tế lớn, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Xây dựng lực lượng Công an nhân dân bản lĩnh, tinh nhuệ và hiện đại, đáp ứng yêu cầu cách mạng

Công tác xây dựng lực lượng về chính trị, tư tưởng là mục tiêu hàng đầu. Trong bối cảnh nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và các thế lực thù địch tập trung phá hoại tư tưởng như hiện nay, việc giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng và pháp luật Nhà nước được chú trọng.

Về tổ chức bộ máy, lực lượng CAND được xây dựng tinh gọn, khoa học theo hướng chuyên sâu. Từ Trung ương đến địa phương được xây dựng theo hướng chất lượng, tập trung, thống nhất. Những năm gần đây, Bộ Công an tiên phong thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo Nghị định số 01/2018/NĐ-CP ngày 6-8-2018 và Nghị định số 02/2025/NĐ-CP ngày 18-2-2025 của Thủ tướng Chính phủ, giảm tầng nấc trung gian nhằm gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân được tốt hơn.

Lực lượng CAND đã xây dựng được đội ngũ cán bộ, chiến sĩ tinh nhuệ, vững mạnh về mọi mặt, có trình độ tri thức toàn diện và chuyên sâu, tinh thông nghiệp vụ, sử dụng thành thạo các biện pháp công tác và phương tiện. Cùng với đó, lực lượng CAND được đặc biệt quan tâm xây dựng theo định hướng hiện đại, bắt kịp với sự phát triển của thời đại, tích cực chủ động nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ và trang bị phương tiện hiện đại. Ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, trang bị phương tiện cho công an cơ sở và các đơn vị trực tiếp đấu tranh phòng, chống tội phạm, hiện đại hóa một số lực lượng như Tình báo, An ninh mạng, Cảnh sát, Cơ yếu…

Xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trong bảo vệ an ninh Tổ quốc

“Thế trận lòng dân” phát triển từ những ngày đầu Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Lực lượng CAND dù còn non trẻ, đã sớm quán triệt và vận dụng sáng tạo quan điểm quần chúng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Dựa vào Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc, lực lượng CAND tuyên truyền, vận động nhân dân hăng hái tham gia vào các tổ chức tự vệ, góp phần bảo vệ an toàn Lễ Tuyên ngôn độc lập và chính quyền cách mạng non trẻ.

Khối nữ Cảnh sát giao thông luyện tập phục vụ diễu binh, diễu hành tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Ảnh: THÁI HƯNG

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, “thế trận lòng dân” tiếp tục được củng cố và phát triển thông qua những phong trào sâu rộng như khẩu hiệu “Ba không” và phong trào “Ngũ gia liên bảo”… Tiếp đó, các phong trào “Bảo vệ trị an”, “Bảo mật phòng gian” tiếp tục được đẩy mạnh ở cả hai miền, gắn kết với thi đua lao động sản xuất, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng ở miền Nam, tạo nên nhiều điển hình tiên tiến trong công tác giữ gìn an ninh, trật tự ở cơ sở.

Sau ngày thống nhất đất nước, lực lượng CAND đã tham mưu với Đảng và Nhà nước trong xây dựng và tổ chức thực hiện phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc. Phong trào đã phát triển sâu rộng với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phù hợp với từng vùng, phát huy năng lực sáng tạo của cơ sở và tiềm lực to lớn của toàn dân trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm TTATXH.

Bước ngoặt quan trọng trong việc củng cố “thế trận lòng dân” là sự ra đời “Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” vào ngày 19-8 hằng năm. Mục đích của Ngày hội là tuyên truyền, giáo dục giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ ý nghĩa, tầm quan trọng, tạo chuyển biến mới về nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp đối với công tác an ninh, trật tự. Đồng thời đa dạng hóa các hình thức tập hợp, động viên nhân dân tham gia có hiệu quả phong trào, góp phần xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc tại địa bàn cơ sở và giữ vững sự ổn định chính trị của đất nước.

Đối ngoại Công an nhân dân vững bước mở đường, bảo vệ lợi ích quốc gia từ sớm, từ xa

Ngay từ những năm đầu kháng chiến chống Pháp, công tác đối ngoại CAND đã tranh thủ sự ủng hộ, hỗ trợ từ các lực lượng An ninh quốc tế XHCN như Liên Xô, Trung Quốc, Cuba, đặt nền móng vững chắc cho hợp tác an ninh quốc tế sau này. Sau Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đối ngoại CAND tiếp tục phát triển. Hợp tác với các nước XHCN vẫn là trọng tâm, đặc biệt trong việc ổn định tình hình miền Nam. Hợp tác với các nước láng giềng như Lào, Campuchia được tăng cường để giải quyết các vấn đề an ninh biên giới, đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia.

Khi đất nước đổi mới, công tác đối ngoại CAND từng bước chuyển mình, nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của hợp tác đa phương và đa dạng hóa đối tác; có bước phát triển vượt bậc, thực sự khẳng định vai trò “đi trước, mở đường” và trở thành một bộ phận không thể tách rời đường lối đối ngoại của Đảng. Không chỉ dừng lại ở việc xử lý các vấn đề an ninh nội địa mà còn chủ động vươn ra khu vực và thế giới, nắm bắt thông tin, cảnh báo nguy cơ từ sớm, từ xa, góp phần ngăn chặn các mối đe dọa trước khi chúng ảnh hưởng đến Việt Nam.

Lực lượng CAND xây dựng mạng lưới hợp tác rộng khắp với lực lượng thực thi pháp luật của các quốc gia và vùng lãnh thổ. Việc ký kết hàng trăm hiệp định, thỏa thuận song phương đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hợp tác trao đổi đoàn, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm đấu tranh với các loại tội phạm xuyên quốc gia như khủng bố, ma túy, buôn bán người, tội phạm công nghệ cao, rửa tiền…

Đại tá, TS NGUYỄN THỊ LỢI, Viện trưởng Viện Lịch sử công an, Bộ Công an

Nguồn: https://www.qdnd.vn/quoc-phong-an-ninh/tin-tuc/thanh-tuu-noi-bat-cua-cong-an-nhan-dan-viet-nam-trong-80-nam-xay-dung-chien-dau-va-truong-thanh-841488