Thụ tinh nhân tạo: Làm thế nào để có một chu kỳ IVF thành công?

(Dân trí) - Khi làm IVF, có người chỉ mất 1 tháng từ khi khám đến khi nhận tin vui, nhưng cũng có cặp vợ chồng mất 3-6 tháng chuẩn bị. Chìa khóa nằm ở việc tìm đúng nguyên nhân và tối ưu từng bước.

Một chu kỳ IVF là cả một quá trình điều trị kéo dài

Chia sẻ tại tọa đàm trực tuyến mới đây với chủ đề: “Thụ tinh ống nghiệm (IVF) nhiều lần thất bại - Nguyên nhân và giải pháp”, Bác sĩ Phạm Thị Thùy Dương, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVF Hồng Ngọc Yên Ninh, cho biết, khái niệm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hiện nay đã rất phổ biến.

Tuy nhiên, để thực hiện phương pháp này hiệu quả, cần có nhiều cách khác nhau để phù hợp với điều kiện, cơ địa và tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi cặp vợ chồng.

“Có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự thành công của một chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm. Trước hết, cần hiểu rằng một chu kỳ IVF là cả một quá trình điều trị kéo dài, bắt đầu từ khâu chuẩn bị kỹ lưỡng cho cả người vợ và người chồng.

Việc chuẩn bị sức khỏe cho cả hai rất quan trọng, giúp cơ thể ở trạng thái tốt nhất trước khi bước vào quy trình”, BS Dương nói.

Tiếp theo là quá trình kích thích buồng trứng, cần được thực hiện sao cho tối ưu hóa sự phát triển của các nang trứng. Kỹ thuật chọc hút trứng phải thật chính xác để thu được số lượng trứng tối ưu. Đồng thời, người chồng cũng cần chuẩn bị tinh trùng tốt nhất, đảm bảo chất lượng để tăng khả năng thụ tinh thành công.

Trong phòng thí nghiệm, quá trình nuôi cấy phôi đóng vai trò vô cùng quan trọng. Sự phát triển của phôi rất nhạy cảm, chỉ một thay đổi nhỏ về ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực.

Thạc sĩ - Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Bác sĩ lâm sàng Trung tâm IVF Hồng Ngọc Yên Ninh và Bác sĩ Phạm Thị Thùy Dương, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVF Hồng Ngọc Yên Ninh chia sẻ tại buổi tọa đàm (Ảnh: Mạnh Quân).

Do đó, phòng lab phải đạt chuẩn, mọi thao tác đều cần cẩn thận, tỉ mỉ đến từng chi tiết, nhằm tạo ra những phôi chất lượng tốt nhất. Một bước quan trọng khác là đánh giá phôi để lựa chọn phôi tiềm năng nhất.

Bên cạnh đó, trước khi chuyển phôi, cần tối ưu cơ thể của người vợ, chuẩn bị tốt nhất cho tử cung sẵn sàng đón nhận, làm tổ và nuôi dưỡng phôi. Khi tử cung ở trạng thái thuận lợi, phôi sẽ có điều kiện phát triển tốt hơn, làm tăng khả năng thành công.

“Mỗi bước, mỗi quy trình đều cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, tối ưu hóa mọi khâu để đạt tỷ lệ thành công cao nhất cho chu kỳ điều trị”, BS Dương nhấn mạnh.

Theo BS Dương, có những trường hợp khi đến khám, mọi điều kiện đã sẵn sàng cho việc thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm, nguyên nhân hiếm muộn chỉ đơn giản (như do tắc vòi trứng).

Khi đó, có thể tiến hành ngay, kích thích buồng trứng nhẹ nhàng, tạo phôi và chuyển phôi trong cùng chu kỳ. Ví dụ, tại Trung tâm IVF Bệnh viện Hồng Ngọc, đã có nhiều trường hợp chỉ sau một tháng kể từ lần khám đầu tiên, các cặp đôi đã nhận được tin vui có thai.

Tuy nhiên, không phải ai cũng thuận lợi như vậy. Có nhiều trường hợp cần thời gian điều trị và chuẩn bị kéo dài từ 3 đến 6 tháng trước khi có thể chuyển phôi và đạt được kết quả đậu thai.

Ngoài ra, cũng có trường hợp đã tạo được phôi nhưng điều kiện cơ thể của người vợ chưa thuận lợi để đón nhận phôi. Ví dụ, nếu người vợ bị giãn hai vòi trứng, cần phẫu thuật thắt hoặc cắt vòi trứng. 

Theo BS Dương, mỗi quy trình đều cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, tối ưu hóa mọi khâu để đạt tỷ lệ thành công cao nhất cho chu kỳ điều trị (Ảnh: Mạnh Quân).

Vì sao liên tục làm nhiều lần IVF đều thất bại?

Theo BS Dương, việc chuyển phôi và đậu thai phụ thuộc vào hai yếu tố chính. Thứ nhất, phôi được chuyển phải là phôi có tiềm năng đậu thai. Thứ hai, cơ thể người mẹ phải sẵn sàng, tạo điều kiện thuận lợi cho phôi làm tổ và phát triển.

Nguyên nhân thất bại của một chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm có thể xuất phát từ phôi thai. Khi chất lượng trứng giảm, nhất là ở phụ nữ lớn tuổi, tỷ lệ trứng bất thường về nhiễm sắc thể tăng lên, dẫn đến tạo ra phôi lỗi. Những phôi lỗi này khi chuyển vào tử cung sẽ khó đậu thai hoặc nếu có thể đậu thì cũng dễ bị sảy thai sớm.

Ngoài ra, ngay cả khi phôi không bị lỗi nhiễm sắc thể, phôi vẫn có thể không làm tổ được do bất thường về ti thể - bộ máy sản xuất năng lượng của phôi.

Nguyên nhân thứ hai xuất phát từ cơ thể người mẹ, có thể chia thành hai nhóm.

Nhóm thứ nhất là các bệnh lý tại cơ quan sinh sản, như viêm niêm mạc tử cung mạn tính, polyp buồng tử cung, tử cung dị dạng, dính buồng tử cung, u xơ tử cung, hoặc lạc nội mạc tử cung. Ở những trường hợp thất bại làm tổ liên tiếp, cần đánh giá lại để xác định chính xác thời điểm cửa sổ làm tổ của từng bệnh nhân.

Nhóm nguyên nhân thứ hai từ cơ thể người mẹ liên quan đến các bệnh lý toàn thân, như tăng huyết áp, tiểu đường, các bệnh lý tuyến giáp như cường giáp, nhược giáp hoặc kháng thể kháng tuyến giáp, hay các bất thường di truyền ảnh hưởng đến khả năng chấp nhận phôi.

Ngoài ra, tình trạng rối loạn đông máu ở phụ nữ cũng là nguyên nhân quan trọng.

Thạc sĩ - Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Bác sĩ lâm sàng Trung tâm IVF Hồng Ngọc Yên Ninh (Ảnh: Mạnh Quân).

Thạc sĩ - Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Bác sĩ lâm sàng Trung tâm IVF Hồng Ngọc Yên Ninh, cho biết thêm, khi chuyển phôi thất bại, điều quan trọng là phải tìm được nguyên nhân. Bản chất của việc đậu thai là kết quả của một “cuộc đối thoại” thành công giữa niêm mạc tử cung và phôi thai. Sẽ có rất nhiều thăm khám cần thực hiện trước khi có thể tiến hành chuyển phôi lại.

Trong quá trình làm nghề hơn 10 năm qua, bản thân bác sĩ đã gặp rất nhiều trường hợp khiến bản thân phải suy nghĩ, trăn trở để tìm hướng điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Bởi có những bệnh nhân đã chuyển phôi nhiều lần nhưng vẫn chưa thành công. Có bệnh nhân đã làm IVF ở khoảng 3 trung tâm khác nhau, chọc hút trứng ba lần và đã chuyển phôi 6-7 lần nhưng chưa có kết quả.

Một trường hợp điển hình: bệnh nhân được phát hiện bất thường gen, tăng đông máu và vòi trứng giãn ứ dịch. Sau phẫu thuật cắt vòi trứng và xử lý các vấn đề, chuyển phôi đã thành công, em bé ra đời khỏe mạnh. Đây là minh chứng cho vai trò then chốt của việc tìm đúng nguyên nhân cản trở.

“Đây là một minh chứng rõ ràng cho thấy, bên cạnh việc thăm khám kỹ lưỡng, tìm ra đúng nguyên nhân cản trở chính là yếu tố then chốt giúp bệnh nhân thành công trong quá trình IVF”, BS Hạnh khẳng định.

Theo BS Dương, với những trường hợp chuyển phôi thất bại, đó thực sự là một điều rất buồn với bệnh nhân, nhưng cũng là nỗi trăn trở lớn đối với bác sĩ điều trị. Bởi lẽ, các bác sĩ đã bỏ rất nhiều tâm huyết, thời gian để tìm hiểu nguyên nhân, điều trị dựa trên nguyên nhân.

Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp dù đã thăm khám, đánh giá rất kỹ nhưng không thể tìm ra nguyên nhân rõ ràng. Thực tế, không phải là không có nguyên nhân, mà có thể nguyên nhân tồn tại nhưng chưa thể tiếp cận, phát hiện bằng các kỹ thuật hiện tại.

“Chúng tôi thường nói, những gì đã phát hiện được giống như phần nổi của tảng băng, còn những nguyên nhân tiềm ẩn chưa xác định được chính là phần chìm”, BS Hạnh chia sẻ.

Với những trường hợp thất bại làm tổ không rõ nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra nhiều phương án tiếp cận khác nhau.

Chẳng hạn, chuyển phôi nang (phôi ngày 5) để tăng tỷ lệ đậu thai; sàng lọc di truyền cho phôi nhằm đảm bảo phôi hoàn toàn bình thường trước khi chuyển; bơm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) vào buồng tử cung; nạo buồng tử cung; chuyển phôi không đồng bộ; hoặc sử dụng liệu pháp miễn dịch.

Cần làm gì để có 1 chu kỳ thành công?

BS Dương cho rằng để một chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm thành công, điều đầu tiên phải có những phôi có tiềm năng đậu thai cao. Trước hết cần trứng chất lượng tốt và tinh trùng cũng phải đạt chất lượng, bởi phôi hình thành từ cả hai.

Nếu trứng tốt nhưng tinh trùng không đảm bảo, hoặc tinh trùng bị lỗi, đứt gãy ADN, tỷ lệ tạo phôi tốt sẽ rất thấp. Chất lượng tinh trùng chiếm tới 50% cơ hội tạo ra phôi tốt và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thành công.

Chẳng hạn, nam giới có tỷ lệ phân mảnh tinh trùng cao, cần tìm nguyên nhân (giãn tĩnh mạch thừng tinh, môi trường làm việcthường xuyên tiếp xúc sóng điện từ, nhiệt độ cao, hóa chất độc hại…).

Sau đó, điều trị triệt để, kết hợp thay đổi lối sống lành mạnh, tập thể dục, tránh rượu bia, thuốc lá, hạn chế tiếp xúc sóng điện từ. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê các thuốc, vitamin hỗ trợ cải thiện chất lượng tinh trùng.

Tuy nhiên, có những trường hợp dù đã điều chỉnh lối sống, dùng thuốc trong thời gian dài nhưng tỷ lệ phân mảnh tinh trùng vẫn ít thay đổi.

“Khi bắt buộc phải làm IVF, chúng tôi thường tư vấn hai giải pháp. Giải pháp thứ nhất là lấy tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn. Nhiều nghiên cứu cho thấy tinh trùng lấy sâu từ tinh hoàn ít bị tổn thương, tỷ lệ tạo phôi tốt hơn.

Giải pháp thứ hai, đang được áp dụng tại Trung tâm IVF Bệnh viện Hồng Ngọc, cơ sở Yên Ninh, là sử dụng các phương pháp lọc rửa tinh trùng để chọn ra những tinh trùng ít lỗi nhất”, BS Dương lý giải.

Các bác sĩ khuyên nếu đã có dấu hiệu hoặc nghi ngờ hiếm muộn, các cặp vợ chồng nên chủ động thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt (Ảnh: Mạnh Quân).

“Khi tư vấn cho các cặp vợ chồng trước khi làm IVF, chúng tôi luôn nhấn mạnh có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công, nhưng hai yếu tố quan trọng nhất là tuổi của người vợ và số lượng trứng thu được”, BS Dương lý giải.

Phụ nữ trên 35 tuổi hoặc có dự trữ buồng trứng giảm được xếp vào nhóm tiên lượng kém về khả năng thành công. Tại Trung tâm IVF Bệnh viện Hồng Ngọc, với nhóm này, các bác sĩ luôn lập kế hoạch chuẩn bị kỹ càng và cá thể hóa phác đồ kích thích buồng trứng phù hợp, coi đây là nhóm chăm sóc đặc biệt.

Nếu dù kích thích buồng trứng liều cao vẫn không thu được nhiều trứng, bác sĩ sẽ tư vấn bệnh nhân kiên trì thực hiện nhiều chu kỳ kích thích buồng trứng tối thiểu hay còn gọi là mini-IVF để tạo phôi.

Ngoài ra, với nhóm dự trữ buồng trứng thấp, có thể áp dụng phương án gom trứng. Cách này giúp tạo ra lượng phôi nhiều hơn, tăng cơ hội thành công.

Tương tự, BS Hạnh, cho biết thêm, trong một quy trình IVF sẽ có rất nhiều giai đoạn và mỗi giai đoạn đều là một mắt xích quan trọng quyết định đến sự thành công.Một yếu tố then chốt là cần có sự chuẩn bị thật tốt trước khi tiến hành IVF, cả về trứng và tinh trùng.

Khi cả trứng và tinh trùng đều tốt sẽ tạo ra những phôi chất lượng cao. Chất lượng phôi là yếu tố quyết định đến khoảng 90% tỷ lệ thành công của một chu kỳ IVF.Bên cạnh đó, cần hiểu rằng tỷ lệ đậu thai không bao giờ đạt 100%, nhất là ở lần chuyển phôi đầu tiên, thường chỉ khoảng 50-60% chứ không phải chắc chắn.

BS Hạnh khuyên nếu đã có dấu hiệu hoặc nghi ngờ hiếm muộn, các cặp vợ chồng nên chủ động thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt.

Chung quan điểm, BS Dương khuyên các cặp vợ chồng đang mong con không nên quá lo lắng hay sợ hãi việc thăm khám tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản. Nhiều người lo sợ rằng khi đi khám sẽ ngay lập tức bị chỉ định làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), nhưng thực tế không phải vậy.

IVF chỉ là giải pháp cuối cùng, chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị đơn giản hơn không mang lại kết quả. Vì vậy, với những cặp vợ chồng đã mong con trên một năm, quan hệ đều đặn mà chưa có thai, nên đi khám sớm để tìm hiểu nguyên nhân hiếm muộn và được bác sĩ tư vấn phương án điều trị phù hợp.

Đặc biệt, phụ nữ trên 35 tuổi hoặc có các vấn đề về sức khỏe sinh sản như tiền sử sảy thai, viêm nhiễm cơ quan sinh sản, chu kỳ kinh nguyệt không đều… cần chủ động đi khám càng sớm càng tốt để được định hướng điều trị kịp thời.

Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/thu-tinh-nhan-tao-lam-the-nao-de-co-mot-chu-ky-ivf-thanh-cong-20250813164452790.htm