Xã biên giới Nghệ An đi lên từ cây, con bản địa đến đặc sản dúi

Dúi - đặc sản lên ngôi

Từng được xem là con vật “lạ”, nuôi dúi ở xã Tam Quang nay đã trở thành phong trào, được chính quyền địa phương định hướng trở thành sản phẩm hàng hóa chủ lực trong tương lai gần. Đi đầu trong mô hình này là gia đình ông Tống Văn Chiến ở làng Bãi Sở. Ngoài chăn nuôi bò và gà như nhiều hộ khác, ông Chiến còn mạnh dạn đầu tư nuôi dúi thương phẩm và dúi sinh sản với quy mô trên 100 cặp.

tam quang 2 — Ông Tống Văn Chiến ở làng Bãi Sở nuôi dúi từ nhiều năm nay, hàng năm có nguồn thu ổn định. Ảnh: Xuân Hoàng

“Nuôi dúi chi phí thấp, ít dịch bệnh, thức ăn có sẵn như tre, mía, ngô, sắn… nên rất phù hợp với điều kiện địa phương. Tuy nhiên, phải hiểu tập tính của nó, vì đây là động vật hoang dã, rất sợ ánh sáng và tiếng ồn”, ông Chiến chia sẻ.

Với giá bán khoảng 350.000 đồng/kg dúi thương phẩm, mỗi năm đàn dúi của gia đình ông Chiến mang về nguồn thu ổn định, chưa kể tiền bán dúi giống. Kinh nghiệm của ông cũng được nhiều hộ dân tìm đến học hỏi và nhân rộng.

Mô hình nuôi dúi của gia đình ông Tống Văn Chiến ở làng Bãi Sở. Ảnh: Quang An

Từ mô hình đầu tiên khởi động năm 2019, đến nay xã Tam Quang đã có 7 hộ nuôi dúi, mở ra cơ hội phát triển ngành hàng mới cho địa phương. Bà Kha Thị Hiền - Chủ tịch UBND xã Tam Quang cho biết: “Điều kiện tự nhiên rất thuận lợi, thức ăn sẵn có, nuôi dúi lại dễ, ít đầu tư chuồng trại, lại đang được thị trường ưa chuộng nên xã khuyến khích mở rộng mô hình này. Đây là hướng đi nhiều triển vọng trong phát triển kinh tế hàng hóa. Hiện nay, nguồn cung chưa đáp ứng nhu cầu nhím trương phẩm trên thị trường”.

Cây mét - nguồn thu ổn định, bền vững

Không chỉ có chăn nuôi, xã Tam Quang còn nổi bật với cây mét - loài cây bản địa gắn bó từ lâu với đồng bào dân tộc Thái nơi đây. Cây mét không chỉ cho thu hoạch măng vào mùa mưa, mà còn là nguyên liệu quý trong xây dựng dân dụng và thủ công mỹ nghệ.

tam quang 5 — Rừng mét của gia đình chị Lương Thị Báo ở bản Tam Liên, xã Tam Quang. Ảnh: Xuân Hoàng

Gia đình chị Lương Thị Báo ở bản Tam Liên hiện có hơn 5ha rừng mét. Chị Báo cho biết, muốn có rừng mét năng suất cao thì phải chăm sóc ngay từ mùa măng mọc: “Những cây măng to mập được để lại thành mét lớn, còn lại thu hái bán măng. Dưới tán mét, gia đình còn nuôi thêm gà bản địa và bò thịt”. Với giá bán gà 180.000 đồng/kg và sản lượng mét hàng năm lên đến hàng nghìn cây, mô hình này mang lại thu nhập khá đều đặn cho gia đình.

Số liệu của xã Tam Quang cho thấy, hiện toàn xã có 618ha rừng mét, riêng bản Tam Liên chiếm tới 1/3 diện tích. Cây mét không chỉ là kế sinh nhai mà còn là nét văn hóa trong cách làm kinh tế của người dân nơi đây.

tam quang 3 — Mô hình sinh kế bền vững từ phát triển cây mét theo chuỗi giá trị tại bản Tam Liên, xã Tam Quang. Ảnh: Quang An

Không chỉ dừng lại ở dúi hay cây mét, xã Tam Quang còn là nơi phát triển mạnh mô hình chăn nuôi truyền thống kết hợp cải tiến kỹ thuật. Gia đình ông Đinh Xuân Quang ở làng Bãi Sở là một ví dụ tiêu biểu. Với 2 con lợn nái sinh sản và 2-3 con bò thịt, mỗi năm ông xuất chuồng 4-5 lứa lợn giống, thu về hàng trăm triệu đồng, chưa kể thu nhập từ ruộng lúa.

Điều đặc biệt là tại xã Tam Quang, không chỉ người dân mà cán bộ xã cũng làm kinh tế giỏi. “Chúng tôi quán triệt tinh thần mỗi cán bộ xã phải là tấm gương kinh tế để bà con học tập. Đến nay, khoảng 80% cán bộ xã có mô hình chăn nuôi hoặc trồng trọt riêng”, bà Kha Thị Hiền, Chủ tịch UBND xã thông tin. Điển hình như Phó Bí thư Thường trực Lô Quang Hợp, với mô hình chăn nuôi lợn nái, kết hợp với trồng trọt cho thu nhập khoảng 200 triệu đồng/năm.

Sức bật từ phong trào "Dân vận khéo"

Hiện xã Tam Quang có 36 mô hình dân vận, phần lớn là mô hình phát triển kinh tế hộ. Trong đó, mô hình trồng rừng kết hợp chăn nuôi chiếm ưu thế. Theo thống kê, trong tổng số 2.400 hộ dân, có tới 70% số hộ nuôi ít nhất 1 con lợn nái, 30% số hộ nuôi bò sinh sản và vỗ béo, tổng đàn bò lên tới hơn 4.000 con. Ngoài ra, 20% số hộ tham gia nuôi gà hàng hóa, cung ứng cho thị trường trong và ngoài huyện.

tam quang 8 (2) — Chăn nuôi bò thịt đang được người dân xã Tam Quang áp dụng phát triển kinh tế hộ. Ảnh: Quang An

Toàn xã Tam Quang hiện có hơn 100 hộ có thu nhập trên 200 triệu đồng/năm. Con số này cho thấy hiệu quả rõ rệt từ việc đa dạng mô hình kinh tế, dựa trên tiềm năng sẵn có của địa phương.

Là xã biên giới với 76% dân số là người Thái, xã Tam Quang trước đây chủ yếu tự cung, tự cấp. Nhưng nay, tư duy làm ăn đã thay đổi mạnh mẽ. “Chúng tôi không dừng lại ở việc đủ ăn, mà hướng đến sản xuất hàng hóa, có thị trường tiêu thụ, có tích lũy cho gia đình”, một cán bộ xã chia sẻ.

tam quang 8 — Một góc xã biên giới Tam Quang. Ảnh: Xuân Hoàng

Từ những mô hình nhỏ lẻ, Tam Quang đang dần hình thành các chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ nông sản, hướng đến nông nghiệp sinh thái và bền vững. Với sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền và tinh thần chủ động của người dân, xã Tam Quang đang vững bước trên con đường giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới ở vùng biên xứ Nghệ./.