Cá ngần - “Ngọc tuyết” sông Đà

Cá ngần được bán tại chợ Tân Thành, phường Hoà Bình

Người dân vùng hồ gọi cá ngần là “cá tuyết” – không phải ngẫu nhiên. Cơ thể của chúng mảnh mai, trong veo, ánh lên sắc bạc dưới làn nắng, đôi mắt đen như hạt vừng nổi bật trên thân hình tinh khiết. Chúng chỉ có một hàng vảy nhỏ trước vây hậu môn, chiếc đầu nhọn và nhiều răng, xương lại chủ yếu bằng sụn, khiến từng thớ thịt mềm mại nhưng vẫn giữ được độ dai đặc trưng.

Theo các ngư phủ lâu năm ở Hòa Bình (cũ), cá ngần là loài cá hoàn toàn sống tự nhiên, không thể nuôi nhân tạo. Chúng tụ thành đàn ở vùng nước chảy trên thượng nguồn, ăn rong rêu, phù du, mầm cỏ non – nguồn thức ăn sạch và phong phú. Cũng vì thế, thịt cá có màu trắng trong hiếm thấy, vị ngọt thanh, không hề tanh. Người dân vẫn kháo nhau: Cá sông Đà đã an toàn, nhưng cá ngần an toàn hơn hết thảy.

Cá ngần - “Ngọc tuyết” sông Đà

Cá ngần được ví như “ngọc tuyết” sông Đà

Đánh bắt cá ngần không hề dễ dàng. Chúng bơi nhanh, chỉ cần nghe động là rẽ nước biến mất, khi yên ả mới tụ đàn. Mỗi lần giăng lưới, may mắn lắm mới thu được dăm ba cân. Mùa vụ lại ngắn, xuất hiện nhiều vào tháng 5, tháng 6, ít dần vào tháng 8, khiến sản lượng khan hiếm. Chính điều này khiến cá ngần luôn nằm trong danh sách “hàng hiếm” mà giới sành ăn săn lùng, dù giá bán từ 100.000 – 120.000 đồng/kg vẫn chưa bao giờ làm giảm sức hút.

Người dân vùng hồ và các đầu bếp lão luyện có nhiều cách để tôn vinh hương vị cá ngần. Chỉ cần tẩm ướp vừa đủ, gói với lá lốt, lá sung, lá nhội hay lá gừng, đem rang hoặc nướng, thịt cá vừa dai, vừa ngọt, thơm lừng. Khi chao qua mỡ hay dầu, cá ngần trở nên giòn rụm, quyện với hương lá bưởi, lá lốt – một món nhậu khoái khẩu khó cưỡng.

Cá ngần - “Ngọc tuyết” sông Đà

Cá ngần nấu canh chua là món ăn giải nhiệt mùa hè được nhiều người yêu thích

Chị Nguyễn Thị Minh, phường Hoà Bình chia sẻ: Những ngày hè oi ả, bát canh chua cá ngần với lá cây rừng hoặc nấu với cà chua, dứa, sấu và các loại rau thơm hành, thì là, răm lại là lựa chọn hoàn hảo. Vị chua thanh hòa quyện cùng vị ngọt mát, không chỉ giải nhiệt mà còn khiến thực khách thấy khoan khoái, nhẹ nhõm. Các bà nội trợ truyền tai nhau rằng, món ăn từ cá ngần còn có lợi cho sức khỏe: giảm mỡ máu, tốt cho tim mạch, điều hòa huyết áp và giúp tinh thần sảng khoái.

Ở các chợ Tổng, Tân Thành, Nghĩa Phương..., phường Hòa Bình hay Hà Nội, những mẻ cá ngần tươi rói bày trên mẹt tre luôn hút mắt người mua. Thế nhưng, muốn mua nhiều cũng khó; phần lớn phải đặt trước và chờ may mắn mới được giao vài cân. Với những ai đã một lần thưởng thức, hương vị cá ngần để lại ấn tượng sâu sắc, khiến mỗi mùa hè về lại ngóng trông tin cá mới.

Không chỉ là một món ăn, cá ngần sông Đà còn là biểu tượng của sự tinh khiết, hiếm quý và gắn liền với nhịp sống vùng hồ. Mùa cá đến rồi đi chóng vánh, nhưng ký ức về vị ngọt thanh, sự trong veo của “ngọc tuyết” sông Đà vẫn đọng lại, trở thành câu chuyện ẩm thực được truyền từ đời này sang đời khác.

Hương Lan

Nguồn: https://baophutho.vn/ca-ngan-ngoc-tuyet-song-da-237691.htm