Cần làm gì để thu hút ít nhất 100 chuyên gia hàng đầu về nước làm việc vào tháng 8?

Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 7 của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Mai Ánh Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã vạch kế hoạch mà Bộ Khoa học và Công nghệ cần thực hiện để sớm thu hút nhân tài trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về nước làm việc.

Ông Mai Ánh Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Tạo bước đột phá thu hút nhân tài, nhân lực chất lượng cao

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đóng vai trò then chốt, là động lực chính cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của mỗi quốc gia. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng và hoàn thiện các cơ chế, chính sách nhằm trọng dụng và thu hút nhân tài trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành liên quan khẩn trương xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách đãi ngộ đặc biệt để thu hút ít nhất 100 chuyên gia hàng đầu về nước làm việc vào tháng 8/2025.

Đồng thời, Bộ Khoa học và Công nghệ được giao nhiệm vụ triển khai Chiến lược thu hút nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050, hoàn thành vào tháng 9/2025.

Đây là những chỉ đạo chiến lược, thể hiện quyết tâm cao của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, phục vụ phát triển đất nước.

Theo ông Mai Ánh Hồng, khung pháp lý hiện hành đã khá hoàn thiện để tạo bước đột phá thu hút nhân tài, nhân lực chất lượng cao.

Cụ thể, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025, tạo ra một nền tảng vững chắc và mang tính đột phá để thu hút nhân tài và thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo được xây dựng bám sát các quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tình hình mới; tạo hành lang pháp lý thông thoáng, công nhận, trao quyền cho nhà khoa học về sở hữu trí tuệ, tài chính, và quyền khai thác thương mại; thiết lập chính sách đãi ngộ tài chính và phi tài chính hấp dẫn hơn cho nhân tài, nhân lực chất lượng cao về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo cho phép cơ chế đãi ngộ linh hoạt, kể cả cơ chế vượt khung lương, nhằm thu hút, giữ chân và phát huy nhân tài, đặc biệt là chuyên gia người Việt ở nước ngoài.

Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số năm 2025 với mục tiêu cụ thể hóa các chính sách phát triển công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế trụ cột, đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và phát triển nhân tài công nghệ.

Luật Công nghiệp Công nghệ số có chính sách ưu đãi vượt trội để phát triển công nghiệp bán dẫn, hình thành hệ sinh thái bán dẫn Việt Nam. Đồng thời, luật cũng đặt nền tảng pháp lý cho trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số.

"Các cơ chế, chính sách mới, đặc biệt là Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số được kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường thực sự hấp dẫn, là tiền đề quan trọng để thu hút, giữ chân và phát huy tối đa tiềm năng của nhân tài, mang lại những đột phá chiến lược cho các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn của Việt Nam", ông Mai Ánh Hồng khẳng định.

Dù vượt khung, đãi ngộ tài chính cho nhà khoa học tại Việt Nam chưa mang tính cạnh tranh

Toàn cảnh họp báo của Bộ Khoa học và Công nghệ chiều 5/8.

Mặc dù đã tạo ra những bước đột phá nhằm thu hút nhân tài, ông Mai Ánh Hồng cho biết, các Luật mới đã được ban hành, nhưng việc triển khai các Nghị định, Thông tư hướng dẫn chi tiết và bảo đảm tính đồng bộ với các quy định khác (Luật Ngân sách, Luật Viên chức...) là rất quan trọng. Đồng thời, các quy định sẽ không phát huy hiệu quả nếu trình tự, thủ tục còn rườm rà, thiếu linh hoạt.

Về chính sách đãi ngộ tài chính và phi tài chính, theo ông Mai Anh Hồng, mặc dù có những cải thiện, mức độ đãi ngộ tài chính cho nhà khoa học tại Việt Nam chưa cạnh tranh so với các quốc gia phát triển.

"Bên cạnh đó, các yếu tố phi tài chính như môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp, cơ sở vật chất, văn hóa làm việc, cơ hội phát triển sự nghiệp là những yếu tố quan trọng cần được cải thiện đồng bộ", Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Khoa học và Công nghệ cho hay.

Ông Mai Ánh Hồng cho rằng: "Cơ chế đãi ngộ linh hoạt, vượt khung nhưng còn mang tính nguyên tắc: các Luật mới mở ra cơ chế "vượt khung", nhưng mức độ cụ thể và phạm vi áp dụng của cơ chế này trong thực tiễn cần được quy định rõ trong các văn bản hướng dẫn triển khai, thực hiện Luật".

Vượt khung lương, cấp nhà ở... không nên xem là đặc ân mà là điều kiện tối thiểu

Ông Mai Ánh Hồng cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ xác định trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nhân lực chất lượng cao, nhân tài là yếu tố quyết định, không thể thu hút bằng chính sách cứng nhắc.

"Việc vượt khung lương, cấp nhà ở, điều kiện làm việc không nên xem là đặc ân mà là điều kiện tối thiểu để những người có khả năng tạo đột phá yên tâm làm việc", ông Mai Ánh Hồng đề xuất.

"Việc vượt khung lương, cấp nhà ở, điều kiện làm việc không nên xem là đặc ân mà là điều kiện tối thiểu để những người có khả năng tạo đột phá yên tâm làm việc".

Ông Mai Ánh Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Khoa học và Công nghệ

Để cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW; Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp Công nghệ số, ông Mai Ánh Hồng cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ đang tập trung vào các chính sách cụ thể sau:

Xây dựng và ban hành các quy định cụ thể về cơ chế chấp nhận rủi ro; cơ chế tự chủ đối với các tổ chức khoa học và công nghệ công lập; chính sách ưu đãi vượt trội để phát triển công nghiệp bán dẫn; chính sách thu hút, sử dụng và trọng dụng đối với nhân tài, nhân lực chất lượng cao và quy định về phân chia lợi ích từ kết quả nghiên cứu.

Xây dựng, tổ chức triển khai thực hiện Đề án "Phát triển, trọng dụng nhân tài, nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia". Phát triển các chương trình quốc gia có mục tiêu cụ thể để thu hút các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài về làm việc, cũng như các chuyên gia nước ngoài có kinh nghiệm. Các chương trình này có thể bao gồm gói hỗ trợ tài chính đặc biệt, điều kiện làm việc ưu việt, và cơ hội phát triển sự nghiệp rõ ràng.

Đầu tư vào hạ tầng và môi trường nghiên cứu: Nâng cấp các phòng thí nghiệm trọng điểm, trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, xây dựng các khu công nghệ cao, vườn ươm công nghệ để tạo môi trường thuận lợi cho sáng tạo và đổi mới.

Thúc đẩy liên kết giữa nghiên cứu và doanh nghiệp: Khuyến khích mạnh mẽ các doanh nghiệp đầu tư vào R&D, hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học để ứng dụng kết quả khoa học vào thực tiễn sản xuất, kinh doanh; phát triển thị trường cho các sản phẩm khoa học và công nghệ.

Thúc đẩy hợp tác quốc tế và chuyển giao công nghệ: Tạo điều kiện cho các nhà khoa học Việt Nam tham gia vào các dự án quốc tế, các mạng lưới nghiên cứu toàn cầu, đồng thời thu hút các tập đoàn công nghệ lớn đặt trung tâm R&D tại Việt Nam.

Giảm thiểu các rào cản hành chính, bảo đảm quyền tự chủ tối đa cho nhà khoa học, cung cấp nguồn lực (tài chính, trang thiết bị, cơ sở dữ liệu) bảo đảm cho nghiên cứu và thử nghiệm.

Đánh giá dựa trên hiệu quả và sản phẩm: Thay vì nặng về quy trình, tập trung vào kết quả đầu ra, các công bố quốc tế, bằng sáng chế, sản phẩm thương mại hóa có giá trị.

THẢO LÊ

Nguồn: https://nhandan.vn/can-lam-gi-de-thu-hut-it-nhat-100-chuyen-gia-hang-dau-ve-nuoc-lam-viec-vao-thang-8-post898853.html