Chuyện về những người anh hùng trên "vành đai Bình Đức" năm xưa

ĐÔI NÉT VỀ “VÀNH ĐAI BÌNH ĐỨC”

Khi đế quốc Mỹ xây dựng căn cứ Đồng Tâm vào tháng 5-1965 với diện tích gần 650 ha tại xã Bình Đức. Đây là trung tâm chỉ huy, điều hành các cuộc hành quân, càn quét đánh phá vùng giải phóng. Để bảo vệ trung tâm chỉ huy Đồng Tâm được an toàn, giặc Mỹ đã dùng bom, pháo hạng nặng đánh phá, biến Bình Đức và các vùng lân cận thành một vành đai trắng - “vành đai Bình Đức” trải dài trên 4 xã: Bình Đức, Thạnh Phú, Song Thuận, Long Hưng của huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang (trước đây) nay là xã Kim Sơn, xã Long Hưng, tỉnh Đồng Tháp.

Các cựu cán bộ, chiến sĩ vùng “vành đai Bình Đức” trong buổi họp mặt.

Để đập tan những âm mưu ấy, vào tháng 7-1966, Tỉnh ủy Mỹ Tho chỉ đạo thành lập “vành đai diệt Mỹ” - “vành đai Bình Đức”. Ban Chỉ huy vành đai dưới sự chỉ đạo của Khu ủy Khu 8, Quân khu 8, trực tiếp là Tỉnh ủy, Tỉnh đội Mỹ Tho đã tiến hành mở các đợt học tập cho cán bộ và người dân nhận thức đúng đắn âm mưu trước mắt và lâu dài của Mỹ ngụy; lập kế hoạch chuẩn bị bố trí lực lượng quân sự, binh vận với các hình thức đấu tranh, chủ yếu là đấu tranh chính trị, đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, dùng phương thức thích hợp để bám trụ, “đánh địch tại vùng sát địch” để khống chế vùng hoạt động của địch.

Bằng sự gan dạ, chịu đựng mọi sự ác liệt, mất mát, hy sinh của quân và dân ta ở “vành đai Bình Đức”, quân và dân địa phương không hề nao núng, vẫn bám trụ “một tấc không đi, một li không rời” - một phương thức đánh địch mới, độc đáo thể hiện tư tưởng làm chủ và tiến công trong chiến tranh nhân dân ở địa phương. Tại các xã trong vùng vành đai, khi có cuộc chiến nổ ra là ở đó có sự ủng hộ của toàn thể Nhân dân, không phân biệt già trẻ, trai gái, đều nhất tề đứng lên bảo vệ từng tấc đất của quê hương.

Sau gần 3 năm (1966 - 1969) đánh Mỹ và quyết thắng Mỹ, quân và dân vành đai đã làm nên những chiến công hiển hách, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 7.000 quân Mỹ, hơn 2.500 tên ngụy, bắn cháy hơn 100 máy bay và đánh chìm hàng loạt tàu các loại, phá hủy hơn 50 đồn bót, 2 lữ đoàn của Sư đoàn 9 Mỹ phải 3 lần thay quân.

“Vành đai diệt Mỹ” trở thành một áp lực lớn và là nỗi kinh hoàng của quân đội Mỹ trong quá trình tham chiến ở Việt Nam, góp phần làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ, tạo bước phát triển mới để quân và dân tỉnh Mỹ Tho thực hiện thắng lợi Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ngày 30-4-1975.

NHỮNG KÝ ỨC KHÔNG THỂ PHAI MỜ

Đi trên những con đường nhựa rộng thênh thang, những đoàn tàu ngược xuôi trên kinh Nguyễn Tấn Thành tấp nập, hai bên bờ kinh là những mái ngói đỏ tươi nằm nép mình bên những vườn cây trĩu quả, tạo nên một bức tranh thanh bình và trù phú. Nhưng ít ai biết rằng, trong thời lửa đạn, mưa bom, nơi đây đã chứng kiến biết bao chiến công oanh liệt, lẫy lừng của quân và dân ta.

Hồi ức của những người từng kề vai sát cánh bên nhau, cùng chung một chiến hào trên “vành đai Bình Đức” để bảo vệ quê hương - những người đã may mắn còn sống trở về sum họp với gia đình dù cơ thể không còn nguyên vẹn, những ký ức đó đã đưa chúng tôi trở về những năm 1966 - 1968, khi vùng “vành đai Bình Đức” trở thành điểm nóng năm nào.

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 - 30-4-2025), tại nhà ông Đoàn Văn Khanh, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Song Thuận (nay là xã Kim Sơn) phối hợp Doanh nghiệp tư nhân Long Thuận tổ chức buổi Họp mặt truyền thống các cựu cán bộ, chiến sĩ vùng “vành đai Bình Đức”.

Tại buổi họp mặt, các cựu chiến binh ôn lại những hồi ức cùng đồng đội trong thời gian chiến đấu gian khổ nhưng hào hùng. Đồng thời, cũng là dịp để tưởng nhớ các đồng chí, đồng đội đã anh dũng hy sinh.

Qua đó, khơi dậy niềm tin, lòng tự hào dân tộc cho cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần tự lực, tự cường của dân tộc cho thế hệ trẻ hôm nay. Được biết, đây là lần thứ 12 diễn ra buổi họp mặt truyền thống này.

Dù 60 năm đã trôi qua, nhưng cựu chiến binh Nguyễn Đình Bê, Đội Pháo binh vẫn nhớ như in những ký ức về cuộc chiến không cân sức giữa bộ đội địa phương ta và địch, ông bùi ngùi nhớ lại: “Lực lượng giữa ta và địch quá chênh lệch vì đây là căn cứ của một sư đoàn của Mỹ - Sư đoàn 9, sau đó là Sư đoàn 7. Các đơn vị quân đội chủ lực của ta trước đây khoảng 30 - 40 người, cho nên nói về tương quan lực lượng phải nói là rất chênh lệch. Ngày xưa, chúng tôi sống là nhờ vào ý chí kiên cường của người cộng sản. Đồng chí nào có ý chí vững vàng thì mới trụ nổi ở vành đai này”.

Cũng giống như ông Nguyễn Đình Bê, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Ánh Thu cũng bước ra từ khói lửa chiến tranh, những câu chuyện lịch sử được tái hiện lại một cách chân thật và đầy tự hào qua lời kể của bà: “Lính Mỹ ở căn cứ Đồng Tâm đi lên, qua khỏi kinh Nguyễn Tấn Thành, bộ đội địa phương của mình đánh, rồi du kích cũng đánh. Nhưng nét độc đáo của người dân Châu Thành là “bộ đội đánh, dân thì vận động lính Mỹ” nhằm hạn chế không cho lính Mỹ đi tiếp, để chúng dừng chân đóng quân tại chỗ, vận động chị em đi bán coca cho Mỹ để hạn chế chúng đi xa hơn”.

Tính đến cuối tháng 6-1967, quân số của Mỹ ngụy ở chiến trường Mỹ Tho lên đến gần 30.000 tên, trong đó riêng lính Mỹ và chư hầu gần 5.000 tên. Để nắm được các quy luật, cũng như quân số và kế hoạch càn quét của Mỹ ở căn cứ Đồng Tâm thì công tác trinh sát được xem như là tối ưu nhất nhưng cũng là nguy hiểm nhất.

Ông Trần Văn Coi từng tham gia trong Đội Pháo binh (C4) của địa phương quân Châu Thành kể lại: “Có đêm, tôi đi chọn trận địa để bắn, chọn xong rồi, tôi đo cự ly rồi về, đến hôm sau hoặc 2 hôm sau mới xuống bắn được.

Khi đi, quân số mình không có nên nhờ bộ đội địa phương, du kích bảo vệ giúp, làm công tác án ngữ những con đường mà địch thường đi qua. Lúc đó, tôi “vô điểm” ở, mà “điểm” của tôi chỉ cách khoảng 10 m với đường đi của địch. Nếu sáng tình hình “êm”, khoảng 7, 8 giờ thì người dân giả làm rớt cái thùng thiếc, lúc đó tôi biết “êm” rồi thì tôi đi ra nhà dân. Nếu trường hợp địch có càn vào thì người dân sẽ “la, mắng” con cháu để làm ám hiệu cho mình biết.

Sinh ra ở vùng đất Song Thuận - Xã Anh hùng trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ, vốn xuất thân trong gia đình có truyền thống cách mạng, chứng kiến cảnh quê hương bị giày xéo dưới gót giày quân xâm lược, nhiều người thân lần lượt ngã xuống do bom đạn của kẻ thù, ông Đoàn Văn Khanh tình nguyện tham gia cách mạng khi tuổi đời còn khá trẻ. Mới 10 tuổi, ông đi làm giao liên rồi trở thành du kích “vành đai”, là thương binh hạng 2/4, ông nhớ lại: “Thường thường, khi đi làm giao liên thì lính Mỹ hay chận, xét. Dù tôi còn nhỏ nhưng có nhiều mưu mẹo.

Cái thư được giao thì tôi vò lại, vo như “viên đạn” rồi tôi mang theo cây ná bắn chim. Nếu trường hợp có bị kêu lại thì tôi lấy cái ná bắn như bắn chim vậy, bắn cái thư đi mất. Hoặc là tôi lấy bùn sình trét lên người mình, nếu chúng có hỏi đi đâu thì tôi nói là “tui mới đi bắt cá”, bởi vì vùng này ngày xưa là đồng ruộng, cá rất nhiều. Trong quá trình đi làm liên lạc, tôi linh động trong mọi tình huống để không bị mất thư, không bị địch bắt”.

Ngày nay, con kinh Nguyễn Tấn Thành vẫn êm đềm xuôi chảy, mang phù sa tưới xanh ruộng đồng, những vườn mận, vườn dừa, vườn vú sữa Lò Rèn vẫn sai cành trĩu quả, các em thơ vẫn ngày ngày ríu rít đến ngôi trường mang tên của nữ Anh hùng dân tộc Lê Thị Hồng Gấm.

Chiến tranh đã lùi xa gần nửa thế kỷ, nhưng mỗi năm, cứ vào ngày 27-7, người dân vùng “vành đai Bình Đức” lại tề tựu về đây tổ chức Lễ giỗ tập thể cho các Anh hùng liệt sĩ - những người quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.

Một lễ giỗ không tên, không phân biệt dòng tộc, họ hàng, chỉ có lòng kính trọng, biết ơn và sự tri ân sâu sắc. Giữa không gian trang nghiêm ấy, những mái đầu bạc phơ gặp nhau, nắm chặt tay nhau như ngày còn chung chiến hào. Có người rơi nước mắt khi nghe thêm tên của một đồng đội vừa mất và có người lặng đi khi nhìn tấm ảnh trắng đen xưa loang lổ, bạc màu vì khói bụi thời gian.

Trên mỗi con đường trải rộng thênh thang hôm nay, những dấu tích chiến tranh có thể đã mờ dần, nhưng trong lòng mỗi người dân nơi đây, những cựu quân nhân ngày nào, ký ức ấy không hề phai nhạt. Đó là niềm tự hào, là bài học lịch sử sống động mà thế hệ hôm nay cần được nghe, được hiểu, được lưu truyền cho muôn đời sau.

SONG PHƯƠNG

Nguồn: https://baoapbac.vn/xa-hoi/202508/chuyen-ve-nhung-nguoi-anh-hung-tren-vanh-dai-binh-duc-nam-xua-1048081/