Trong một môi trường kinh doanh đầy “biến động, bất định, phức tạp và mơ hồ” - như nhận xét của các doanh nghiệp, xuất khẩu tôm Việt Nam vẫn kịp cán mức 1,7 tỷ USD, tăng 32% sau 5 tháng đầu năm thật sự là một kết quả rất đáng khích lệ. Theo nhận định của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 5 tháng đầu năm, giá tôm nguyên liệu và giá xuất khẩu đều có xu hướng tăng, nhu cầu tiêu thụ tốt tại các thị trường chính như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU cũng như doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sang Mỹ trước thời hạn áp thuế đối ứng ngày 9/7 của Tổng thống Trump, hiệu ứng từ các FTA như CPTPP, RCEP đã góp phần quan trọng vào đà tăng trưởng này.
 |
| Những tháng còn lại của năm 2025 sẽ là khoảng thời gian đầy khó khăn, thách thức của cả doanh nghiệp và người nuôi tôm. Ảnh: TÍCH CHU |
Trong số những thị trường chính thì thị trường Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) đang dẫn đầu về giá trị ước đạt 494 triệu USD, tăng 90% sau 5 tháng đầu năm. Kế đến là thị trường Hoa Kỳ dù đang đối mặt nguy cơ thuế quan nhưng cũng đạt mức 294 triệu USD, tăng 28,6%. Với các điểm sáng từ thị trường Nhật, Canada, Anh, góp phần đưa kim ngạch xuất khẩu tôm sang thị trường CPTPP đạt 472 triệu USD, tăng 37%. Thị trường EU cũng không hề kém cạnh khi có mức tăng 22% cùng những thị trường nổi bật như Đức (tăng 28%), Bỉ (tăng 41%) và cuối cùng là thị trường Hàn Quốc cũng có mức tăng 13% khi đạt 140 triệu USD.
Tuy nhiên, hành trình của con tôm Việt Nam trên thị trường thế giới cũng đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, mà theo như nhận định của các doanh nghiệp là ở mức cao chưa từng có. Đó là chi phí nguyên liệu cao, áp lực cạnh tranh từ tôm giá rẻ và rủi ro từ mức thuế chống bán phá giá sơ bộ 35,29% và thuế đối ứng dự kiến lên tới 46% đang đe dọa nghiêm trọng đến khả năng cạnh tranh và ổn định chuỗi cung ứng. Đó là chưa kể đến những khó khăn dai dẳng từ nội tại, như: tình hình dịch bệnh trên tôm ngày càng phức tạp, khiến chi phí phòng, chống ngày càng cao, nhưng hiệu quả thì không như mong đợi.
Hiện nay đang là giai đoạn cao điểm vụ nuôi chính, nhưng giá cả chỉ giảm nhẹ. Nguyên nhân một phần là do dịch bệnh, phần khác do người nuôi thiếu vốn, chùn tay vì lo sợ rủi ro không dám thả nuôi hết diện tích. Điều này dẫn đến nguồn cung tôm trên thị trường không nhiều như mọi năm và tất nhiên, giá tôm cũng rất khó để giảm mạnh. Dù giá tôm hiện tại có giảm nhưng vẫn còn cao hơn cùng kỳ từ 10.000 - 15.000 đồng/kg (tùy kích cỡ) và tôm giống đang được khuyến mãi rầm rộ, nhưng người nuôi vẫn khá dè dặt trong quyết định thả giống. Việc giá tôm thương phẩm neo cao sẽ có lợi cho người nuôi nhưng đang là khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu khi phải cạnh tranh với các nguồn tôm giá rẻ từ Ecuador, Ấn Độ.
Trở lại với câu chuyện thuế từ thị trường Hoa Kỳ. Trong khi mức thuế đối ứng 46% vẫn còn là ẩn số do kết quả đàm phán song phương vẫn chưa được công bố thì vào ngày 8/6 mới đây, trong lần xem xét thứ 19 (POR19), Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã công bố mức thuế sơ bộ bán phá giá tôm Việt Nam hơn 35% đối với bị đơn bắt buộc là Công ty Cổ phần Thủy sản Sóc Trăng (Stapimex). Thêm một bất ngờ và một cú sốc mới với doanh nghiệp ngành tôm, bởi Stapimex là doanh nghiệp lớn, có bề dày kinh nghiệm, bản lĩnh ứng xử liên quan đến vụ kiện này lại bị áp mức thuế cao chưa từng có.
Theo tìm hiểu của người viết, hiện các doanh nghiệp Việt Nam đều bán tôm vào Hoa Kỳ theo phương thức DDP, tức tự chịu mọi rủi ro về thuế. Vì vậy, nếu mức thuế chống bán phá giá trên được giữ nguyên ở kỳ phán quyết cuối cùng (dự kiến vào tháng 12/2025) sẽ là một khó khăn, một áp lực tài chính không nhỏ cho các doanh nghiệp. Trong khi chờ đợi phán quyết cuối cùng, các doanh nghiệp vẫn còn hy vọng, Stapimex có đủ khả năng thuyết phục, giải trình, với các thành viên của DOC sẽ qua Việt Nam thẩm tra thực tế trong thời gian tới đây, để có mức thuế thấp nhất. Hy vọng này là có cơ sở, bởi trước đây, Sao Ta cũng từng bị phía DOC áp thuế chống bán phá giá sơ bộ rất cao, nhưng sau khi thẩm tra thực tế tại Việt Nam, DOC đã công nhận các số liệu giải trình của Sao Ta, nên đã trả lại sự công bằng cho doanh nghiệp này bằng một mức thuế khá thấp so với mức thuế sơ bộ.
Ngành tôm đang đứng trước khó khăn, thách thức ở mức cao chưa từng có, nên bên cạnh việc trông chờ vào kết quả đàm phán song phương thuế đối ứng; về sự sai sót trong xử lý số liệu thuế chống bán phá giá của DOC, VASEP còn khuyến nghị, doanh nghiệp cần chủ động mở rộng thị trường, đầu tư chế biến sâu và chuẩn bị hồ sơ pháp lý đầy đủ. Ngoài ra, VASEP cũng đã có đề xuất, kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành nỗ lực tăng cường đàm phán với Hoa Kỳ, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho doanh nghiệp. Đây là thời điểm ngành tôm cần sự quan tâm hỗ trợ từ Nhà nước, sự đồng lòng giữa doanh nghiệp, người nuôi và các bên liên quan trong toàn chuỗi để vượt qua biến động và củng cố vị thế trên thị trường toàn cầu.
Xin mượn lời của ông Hồ Quốc Lực - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta để thay cho lời kết: “Con tôm ta đang quá long đong, quá lao đao; cần sự chung tay của cả cộng đồng trong tất cả chuỗi giá trị, trong đó vai trò của doanh nghiệp chế biến đang ở vị trí trung tâm. Thể hiện ý thức, trách nhiệm và bản lĩnh là chuyện không mới mẻ, không quá khó với đội ngũ doanh nhân thủy sản ta; dạn dày kinh nghiệm thương trường và cần cù, chịu khó trong kinh doanh; linh hoạt trong ứng xử tình huống bước ngoặt. Chúng ta đang đứng trước một bước ngoặt lớn!”.
TÍCH CHU
Nguồn: https://baosoctrang.org.vn/tin-moi/202506/goc-nhin-kinh-te-tang-truong-va-lo-au-cf01ed2/
Bình luận (0)